حجت الاسلام ریاضت: امام رضا(ع) خود را بدهکار ما می کند

بحث ما پیرامون به نتیجه رسیدن انسان های محب بود. باید ببینیم که ما تبدیل به محبوب شده ایم یا نه؟! که عرض شد حقیقت محرمی ها این است که محبوب شدند. سه روایت را قول دادیم عرض کنیم و یکی را عرض کردم. در حدیث بعدی مردم را نسبت به اهل بیت علیهم السلام بر سه دسته قرار می دهد و می فرمایند دو دسته از این سه دسته محب در آتش جهنم اند. آنهایی نجات می یابند که محبوب می شوند.

ملامحسن امین¹ درکتاب "اعیان الشیعه" از موسی بن جعفر علیه‌السلام نقل می کند. اجمال روایت این است که شیعه به معنای حقیقی در روایات ما تعاریفی دارد که موسی بن جعفر علیه‌السلام فرمودند: «هم رَضُوا بِنا اَئِمَّةً وَنحن رَضينا بِهِمْ شيعَةً» شیعه کسی است که از ما به عنوان امام راضی است وما به عنوان شیعه از او راضی هستیم. رابطه دوطرفه. این دسته شیعه هستند. مثل هشام بن حکم² امام می فرمود: من وقتی تو را می بینم لذت می برم. محب کسی است که مورد تشویق امام زمانش قرار بگیرد و مورد تشویق امام زمانش کسی قرار می گیرد که قلب و لسان و زبانش در راستای ولایت است.

آیا ما تابع اهل بیت علیه‌السلام هستیم؟

امام حسن مجتبی علیه‌السلام  فرمودند: « شیعَتُنا هُمُ الَّذینَ یَتَّبِعُونَ آثارَنا وَ یُطـیعُونا فـی جَمیعِ أَوامِرِنا وَ نَـواهیـنا وَمَنْ خالَـفَنا فی کَثیرٍ مِمّا فَرَضَهُ اللهُ فلَیْسَ مِنْ شیعَتِنا »³ شیعیان کسانی هسـتند که از احادیث ما پیروی می کنند و در تـمامی اوامر و نـواهی از مـا اطـاعـت می نمایند اما کسی که در بسیاری از دستورات خداوند با ما مخالفت کند شیعه ما نیست. برخی را عمل می کنند برخی را نمی کنند. به تعبیر قرآن « نُؤمِنُ بِبَعضٍ وَنَكفُرُ بِبَعضٍ»⁴ هستند. مثلادر مذهبی ها احترام به والدین جایی ندارد.  قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) : «من أحبنا أهل البیت فلیحمد الله علی أول النعم» ⁵ ریشه محبت شما به ما اهل بیت علیهم السلام است.هرکه هرچه دارد از پر قنداقش دارد. این بخاطر پدر و مادرت است. فرمود: هروقت موفق به زیارت اهل بیت علیهم السلام شدید دست پدر مادرت را ببوس. مرحوم مجتهدی ⁶ می گفتند: هر وقت در روضه ای بیش از همه لذت بردی دعایش را به جان مادر و پدرت کن. مخصوصا برای مادرت. محمد بن ابی بکر ⁷ به خاطر مادرش به جایی رسید که علی علیه‌السلام فرمود به او بگویید محمد بن علی. او پسر من است . برادر زینب سلام‌ الله‌ علیها است و برادر عایشه نیست.

آیا ما در تمام موارد تابع اهل بیت علیهم السلام هستیم؟

شما کسی را می شناسید که معتقد باشد به تمام آیات قرآن؟ مثلا در مورد ازدواج به مرد مسلمان حق بدهد که 4 زن بگیرد؟ دستور قرآن است. «فَانكِحُواْ مَا طَابَ لَكُم مِّنَ النِّسَاء مَثْنَى وَثُلاَثَ وَرُبَاعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تَعْدِلُواْ فَوَاحِدَةً»⁸ دو و سه و  چهار به نکاح در آوريد و اگربيم آن داريد که به عدالت رفتار نکنيد تنها يک زن بگيريد يا هر چه مالک آن شويد اين راهی بهتر است تا مرتکب ستم نگرديد. امام فرمود: خیلی از اوامر ما واجب نیست و نواهی هم حرام نیست از نظر فقهی. مثلا امام رضا علیه‌السلام وقتی داشت قضیۀ اسارت اهل بیت علیهم السلام را بیان می کرد می فرمود که وقتی اسرا را وارد مجلس یزید کردند یزید ملعون با شخصی شطرنج بازی می کردو مشروب می خورد و سر حضرت را زیر میز شطرنج گذاشته بود و هروقت امتیازی می گرفت مقداری آب جو می خورد و باقی را جسارت می کرد و روی سر می ریخت. بحث فقهی نیست. می فرماید شیعه ما با شطرنج کاری ندارد. در آن روایت امام صادق علیه‌السلام فرمود شیعه ما صفحه و مهره شطرنج در خانه اش پیدا نمی شود. بحث حلال و حرام نیست. شیعه ما نماز شبش ترک نمی شود. قالَ الصّادِقُ عليه السلام: «لَيْسَ مِنْ شيعَتِنا مَنْ لَمْ يُصَلِّ صَلاةَ اللَّيْلِ»⁹ امام رضا (ع) مي‌فرمايند: «عَلَيْكَ أَبَداً بِأَوَّلِ الْوَقْتِ»¹⁰  هميشه نماز خود را اوّل وقت بخوان. مستحب موکد است ولی واجب نیست که. هیئتی ها در طول سال 200 جلسه دارند. باید فرقی با کسی که به این مجالس نمی رود داشته باشد. اگر اثر نداشته باشد فایده ندارد.

شیعه در کلام امام صادق علیه‌السلام

امام صادق علیه‌السلام فرمودند: « فتَرَقَ الناسُ فِينا على ثلاثِ فِرَقٍ: فِرقَةٌ أحَبُّونا انتِظارَ قائمِنا لِيُصِيبُوا مِن دُنيانا، فقالوا و حَفِظُوا كَلامَنا و قَصَّرُوا عن فِعلِنا، فَسَيَحشُرُهُم اللّه ُ إلَى النارِ، و فِرقَةٌ أحَبُّونا و سَمِعُوا كَلامَنا و لَم يُقَصِّرُوا عن فِعلِنا ، لِيَستَأكِلُوا الناسَ بنا ، فَيَملأَ اللّه ُ بُطُونَهُم نارا يُسَلِّطُ علَيهِمُ الجُوعَ و العَطَشَ ، و فِرقَةٌ أحَبُّونا و حَفِظُوا قَولَنا و أطاعُوا أمرنا و لَم يُخالِفوا فِعلَنا، فاُولئكَ منّا و نحنُ مِنهُم .»¹¹ مردم نسبت به ما ، سه گروهند : گروهى ما را دوست دارند، چون منتظر قائم ما هستند، تا از دنياى ما به نوايى برسند ، اينان سخنان ما را مى گويند و آنها را حفظ مى كنند، اما به كردار ما رفتار نمى كنند. بزودى خداوند اين عده را در آتش محشور خواهد كرد. [دوم] آن گروهى كه ما را دوست دارند و سخن ما را مى شنوند و از رفتارها كوتاه نمى آيند، تا به نام ما مردم را بچاپند، خداوند شكم اين عده را از آتش پُر مى كند و گرسنگى و تشنگى را بر ايشان مسلّط مى گرداند. [سوم ]آن گروهى كه ما را دوست دارند و گفتار ما را حفظ مى كنند و امر ما را اطاعت مى نمايند و برخلاف كردار ما رفتار نمى كنند؛ اينان از ما هستند و ما از آنان.

آیت الله جاودان فرمودند: مرحوم اشراقی¹² تا لحظۀ آخر از بنی صدر¹³ حمایت می کرد. می گفتیم چرا با اینکه منافق بودنش محرز شده است. می گفتند چون من زمانی که در پاریس خدمت امام بودم خیلی ها نزد امام می آمدند از جمله روحانیون و بنی صدر. شب ها می دیدم که روحانیون خوابند و در آن سرما او می رود وضو می گیرد و به نماز شب می ایستد. آیت الله جاودان در ادامه می فرمودند: یک جاهایی خیلی سخت است انسان به چیزی که اعتقاد ندارد عمل کند. اما دوستشان دارد اما برای چه که مردم را بچاپد. این مصداق بارز «لِيَستَأكِلُوا الناسَ بنا» است.

دسته سوم را حضرت از سلمان و مقداد و ابوذر¹⁴ بالا تر می برد. پیامبر صلی ‌الله‌ علیه‌ و ‌آله فرمودند:« سَلْمانُ مِنّا أَهْلَ الْبَيْتِ »¹⁵ اما نفرمود انا منه. به چه کسی فرمود انا منه؟ به حسین بن علی علیه‌السلام «حُسَيْنٌ مِنِّي وَأَنَا مِنْ حُسَيْنٍ»¹⁶

پیامبر صلی ‌الله‌ علیه‌ و ‌آله  به علی علیه‌السلام  فرمودند : « أنت منی و أنا منک »¹⁷  تو از منی و منم از تو . درجه سوم ملقب به درجه "منا" می شوند و از سلمان بالاتر می روند چون ما هم از آنها می شویم.

چه کنیم محبوب اهلبیت علیهم السلام شویم؟

یکی از دستورات مهم اهل بیت علیهم السلام این است: «رضی الله رضانا أهل البیت. »¹⁸رضایت و خشنودی خداوند در رضایت ما اهل بیت رسول الله (ص) خواهد بود. و رضایت ما در رضایت والدین است. آنقدر هم مهم است که چه ابا و امهات نسبی و سببی را در بر می گیرد. قال رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم: «الآباءُ ثَلاثَةٌ: أبٌ وَلَّدَكَ، و أبٌ زَوَّجَكَ، و أبٌ عَلَّمَكَ»¹⁹اباء و پدران سه دسته اند : پدری که تو را به دنیا می آورد واسطه تولید، پدر همسر تو به واسطه ازدواج  و کسی که به تو تعلیم می دهد ، معلم  به واسطه تعلیم. اگر کسی در بحث والین درست عمل کند به درجات بالا می رسد. آیت الله بهجت²⁰ دو هفته از طلبگی اش می گذشت که به نجف رفت، به پدرش می گویند پسرت جذب آیت الله قاضی شده است و به درس اهمیت نمی دهد. پدرش یک جمله برایش می نویسد که راضی نیستم تا اجتهادت را نگرفته ای به مستحبات عمل کنی. رفت پیش آیت الله قاضی گفت چه کنم. آیت الله قاضی²¹ گفتند امر پدرت واجب است. لذا می گویند آیت الله بهجت خیلی شاگرد آیت الله قاضی نبوده است. از هفته دوم طلبگی اش حتی در نمازش قنوت نمی گرفت چون پدرش راضی نبود. اما به خاطر جلب خوشنودی پدرش آیت الله بهجت شد. اینگونه محبوب اهل بیت علیهم السلام شد. از همه مهمتر پدرو مادر دینی ما باید از ما راضی باشند. از پیامبر صلی ‌الله‌ علیه‌ و ‌آله نقل شده است که فرمودند : «أَنَا وَ عَلِيٌّ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّة»²² من و علی علیه‌السلام  دو پدر این امت هستیم. کاری کنیم حضرات از ما خشنود باشند و در تاریخ دیدیم که کسی که خشنودشان کرد محبوب شد نزد اهل بیت علیهم السلام مانند حر. حر یک احترام کرد و حضرت محب او شد. امام رضا علیه‌السلام فرمود: «ما محب کسی می شویم که بر جدمان اشک بریزد.» زیرا اشک ریختن برای حسین علیه‌السلام فاطمه سلام‌ الله‌ علیها و علی علیه‌السلام را خوشحال می کند. این روایت ریان بن شبیب²³ را بسیار بخوانید. حضرت فرمود: اگر دوست داری ما دوستت داشته باشیم کار هایی را که می گویم بکن. بنا به قول اصحی روز 23 ذی القعده به عنوان شهادت حضرت رضا علیه‌السلام قبول دارند و روایات زیارت مخصوص حضرت این قول را بیشتر تایید می کند. امام رضا علیه‌السلام آنقدر این ایام برایشان مهم است که می گویند: فرقی بین زیارت دورو نزدیک نیست. روایت داریم فردی به امام نامه نوشت آقا من خیلی گیر می کنم و از شما دوریم. حضرت فرمودند: هر وقت گیر کردی لبی تکان بده مارا صدا کن.

 اگر برسیم به درجه محبوب شدن اهل بیت علیه‌السلام می آیند سراغمان. پیرمرد پینه دوزی یک سال پول جمع می کرد تا به سفر مشهد برود. بعد ببینید ما سالی چند بار می رویم به مشهد. خدا را شاکر باشیم. خیلی ها باگذشت سالها هنوز مشهد نرفته اند. مگر ما خودمان می رویم؟ آقا ما را می کشاند به حرم تا خود را بدهکار ما کند. 

/1102101302

 

 

 

پی نوشت:

1.        سید محسن بن سید عبدالکریم امین عامِلی (۱۳۷۱-۱۲۸۴ق‌/۱۹۵۲-۱۸۶۷م‌)، فقیه، ادیب و شرح حال نگار شیعی اهل جبل عامل لبنان که نسب وی به حسین ذی الدمعه فرزند زید شهید می ‏رسد. او برای پیگیری علوم دینی به‌ نجف اشرف هجرت‌ کرد و سطوح‌ و خارج فقه و اصول را آموخت‌ و به‌ درجه اجتهاد نائل‌ شد و خود نیز شاگردانی‌ تربیت‌ کرد. وی‌ افزون‌ بر علوم‌ دینی‌، در ادب‌ نیز دستی‌ داشت‌ و جز نقد شعر، خود نیز شعر می‌گفت.اعیان الشیعه مهم‌ترین‌ اثر او است که دانشنامه‌ای‌ مشتمل‌ بر معرفی علما و بزرگان‌ شیعه است و با هدف‌ شناساندن‌ هویت‌ فرهنگی‌ شیعه‌ و یادآوری‌ نقش‌ امامیه‌ در اعتلای‌ تمدن اسلامی تدوین‌ شده‌ است‌. وی برای‌ تأمین‌ منابع‌ تحقیق‌ و تألیف‌، به‌ نقاطی‌ چون‌ سوریه، ‌اردن، فلسطین، مصر، عراق ‌و ‌ایران سفر کرد.وی در سال ۱۳۷۱ق. (۱۳۳۰ش.) در دمشق درگذشت و در حوالی جنوب شرقی دمشق، مقابل مقبره حضرت زینب (س)، مقابل درب بزرگ مدفون شد.

2.        هشام‌بن حَکَم، ابومحمد، از اصحاب امام صادق و امام موسی کاظم علیهما السلام است. وی دارای آراء و و اندیشه های کلامی منحصر به فرد و از متکلمین برجستۀ شیعه در قرن دوم می باشد. (برای آشنایی با آرا و نظریات کلامی هشام بن حکم رجوع کنید به مقاله آرای کلامی هشام بن حکم.)

3.        بحارالانوار جلد 65 ص162/ تفسیر امام حسن عسکری علیه‌السلام ،ص123 نقل شده از امام مجتبی علیه‌السلام زیل تفسیر آیۀ شریفۀ قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ31آل عمران

4.        سورۀ نساء آیه 150.

5.        أمالی صدوق، ص 475.

6.        احمد مجتهدی تهرانی (زاده:۹ مهر ۱۳۰۲، تهران درگذشت: ۲۳ دی ۱۳۸۶، تهران )استاد حوزه علمیه آیت‌الله مجتهدی و مدرس اخلاق بود.

7.        محمد بن ابوبکر پسر خلیفه اول ابوبکر بود «محمدبن ابی‌بکر» در ۲۵ ذیقعده سال ۱۰ هجری، زمانی که پیامبر اسلام، قصد انجام آخرین حج زندگی خویش را داشتند، متولد شد و «عایشه»، خواهر وی کنیه او را «اباالقاسم» گذاشت. «اسماء بنت عمیس»، مادر محمدبن ابی‌بکر، از زنان پاک روزگار خود بود. این بانو، نخست، همسر «جعفربن ابی‌طالب» بود. پس از شهادت جعفر در جنگ موته، به عقد «ابوبکر بن ابی قحافه» درآمد. حاصل این ازدواج، محمدبن ابی‌بکر بود. اسماء بعد از مرگ ابوبکر، به عقد علی درآمد که حاصل این ازدواج «یحیی بن علی بن ابی‌طالب» بود. محمد در دامان علی بزرگ شد.

8.        سورۀ نساء آیۀ 3.

9.        بحار الانوار 87: 162.

10.     بحارالأنوار، ج 80، ص 21.

11.     تحف العقول ص 514.

12.     شهاب‌الدین اشراقی' در سال ۱۳۰۲ خورشیدی در شهرستان قم به دنیا آمد. وی پس از گذراندن دروس مقدماتی و سطح نزد پدرش، به محفل درس خارج استادان نامداری همچون: سید محمد محقق داماد، سید حسین طباطبایی بروجردی و سید روح‌الله خمینی حاضر شد و به مقام اجتهاد دست یافت. وی همچنین به زبان فرانسه نیز تسلط داشت.او همسر صدیقه مصطفوی، دختر روح‌الله خمینی بود و در سال‌های وی در نجف و پاریس در کنارش حضور داشت. پس از انقلاب، در مدت اقامت در قم، به صورت غیررسمی مسئولیت دفتر روح‌الله خمینی و رسیدگی به امور مراجعین را برعهده داشت.شهاب‌الدین اشراقی سرانجام در اول مرداد ۱۳۶۰ دچار سکته شد و یک هفته بعد در هشتم مرداد در سن ۵۸ سالگی درگذشت و در مسجد بالاسر حرم فاطمه معصومه مدفون گردید. از وی چهار دختر و سه پسر به نام‌های: زهرا، عاطفه، نفیسه، نعیمه، محمدتقی، علی و مرتضی به‌جامانده‌است.

13.     سید ابوالحسن بنی‌صدر (متولد ۲ فروردین ۱۳۱۲) اقتصاددان و سیاستمدار اهل ایران است که یک سال پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، به عنوان نخستین رئیس جمهور ایران انتخاب شد. وی که در ابتدا از حمایت روح‌الله خمینی (بنیان‌گذار جمهوری اسلامی) برخوردار بود، به سمت فرماندهی کل قوا و ریاست شورای انقلاب رسید. بنی‌صدر با تثبیت قدرت روحانیون حزب جمهوری اسلامی و نهادهای انقلابی زیر نظر آنان مخالف بود و دوران ریاست جمهوری او با تنشهای بسیار و رویدادهایی چون انقلاب فرهنگی و حمله عراق به ایران همراه شد. او که در استفاده از اختیارات خویش و حمایت رو به افول خمینی، برای مبارزه با رقبایش ناکام ماند، با مجاهدین خلق که سازمانی دارای تشکیلات و منتقد حکومت وقت بود متحد شد و در خرداد ۱۳۶۰، توسط مجلس شورای اسلامی از مقام خویش عزل گردید. متعاقب آن، بنی‌صدر از ایران خارج شد و در فرانسه به مخالفت خود با حکومت وقت ایران ادامه داد.

14.     اصحاب پیامبر صلی ‌الله‌ علیه‌ و ‌آله

15.     بحار الانوار، ج 10، ص 121؛ ج 11، ص 148 و 313؛ ج 17، ص 170؛ ج 18، ص 19

16.     مصنف ابن أبي شيبة، ج 6، ص 380

17.     در کتاب صحیح بخاری کتاب فضائل الصحابه باب مناقب علی بن ابی طالب چاپ دار بن حزم/قاهره تاریخ چاپ ۱۴۲۹هجری قمری

18.     الشهاده، ص 229.

19.     تحریر المواعظ العددیّه ص247.

20.     محمدتقی بهجت فومنی (زادهٔ ۲ شهریور ۱۲۹۵ برابر با ۲۵ شوال ۱۳۳۴ در فومن – درگذشتهٔ ۲۷ اردیبهشت ۱۳۸۸ برابر با ۲۲ جمادی الاول ۱۴۳۰ در قم)، از عرفای به‌نام و از مراجع تقلید شیعه بود. او از شاگردان آیت الله غروی اصفهانی (مشهور به کمپانی) و آیت الله قاضی طباطبایی بودو از جانب آیت الله قاضی لقب فاضل گیلانی گرفته بود. وی در ۹۲ سالگی به علت ایست قلبی در بیمارستان ولیعصر قم درگذشت و در حرم فاطمه معصومه به خاک سپرده شد.

21.     سید علی قاضی طباطبایی (متولد ۹ اردیبهشت ۱۲۴۵ در تبریز - درگذشته ۱۶ بهمن ۱۳۲۵).[نیازمند منبع] پدر او، سید حسین قاضی از شاگردان میرزا محمدحسن شیرازی بود.[نیازمند منبع] سید علی قاضی از شخصیت‌های کم‌نظیر معاصر عرفان و شیعه است. او همچنین استاد علامه طباطبایی و محمدتقی بهجت بوده‌است.

22.     بحارالأنوار 16 95 باب 6.

23.     رَیان بن شَبیب، از محدثان مورد وثوق شیعه و از اصحاب امام رضا(ع) و امام جواد(ع) است. او به گفته نجاشی دایی معتصم خلیفه بنی عباس بوده که خواهرش مارده از کنیزان هارون و مادر معتصم بوده است. اما برخی مانند مسعودی در اثبات الوصیة وی را دایی مأمون ذکر کرده‌اند.ابن شبیب، در شهر قم اقامت کرد و محدثان آن شهر از او روایت نقل کرده‌اند. او از حضرت رضا(ع) روایاتی نقل کرده و مسائل صباح بن نصر هندی از امام رضا(ع) را جمع نموده است.