حجت الاسلام پناهیان: شعور دینی باید شعور سیاسی به همراه داشته باشد/ظهور وقتی رخ می دهد که همه سیاسی شوند

کمال انسان به چیست؟

در یک پادگان آموزشی، آموزش هایی که به سربازان داده می شود، همیشه مستقیماً آموزش های نظامی نیست. بخشی از فعالیت های ورزشی را نیز برایشان طراحی می کنند که ممکن است اینها ظاهراً زیاد ربطی به فعالیت یک نظامی نداشته باشد. اما می گویند در فعالیت های نظامی، نیاز به بدن ورزیده ای وجود دارد که باید در این برنامه های ورزشی به دست بیاید. مشکل اساسی که بچه ها در پادگان داشتند، پیاده روی های زیاد صبح و نظام جمع بود. می گفتند باید اینگونه بایستید. می گفتیم آخر در کدام جنگ ما ازجلو نظام می کنیم که باید اینها را انجام بدهیم. می گفتند باید رژه رفتن را یاد بگیرید. ما هرچه فکر می کردیم رژه رفتن با جنگیدن چه ربطی دارد، نمی فهمیدیم. خصوصاً که ما یک جنگ رفته بودیم و بعداً رفتیم آموزش، عملیات بیت المقدس را رفته بودیم.

آدم ربط بعضی از آموزش های داخل پادگان با جنگ را نمی فهمد. هفت هشت سال از جنگ گذشته بود که ما ربط آموزش های نظامی، مانند نظام جمع را با جنگ متوجه شدیم.پس برخی آموزش ها در پادگان برای نظامی ها وجود دارد که مستقیماً ربطی به نظامی گری ندارد یا آدم نمی تواند ربط مستقیمش را بفهمد. ولی اینها طی فرآیندهای پیچیده ای برای لحظه جنگ و نظامی گری به درد می خورند.

این وضعیت مانند وضعیت کمال انسان است. انسان اساساً موجود پیچیده ای است. کمال انسان به چیست؟ گفته اند وقتی انسان به کمال می رسد، به ملاقات پروردگار عالم می رود. انسانی که به ملاقات پروردگار عالم می رود، دقیقا باید چه مختصاتی داشته باشد؟ نمی توان دقیق گفت. از همه خواهش کنید که الکی کمال را تعریف نکنند. کمال خیلی پیچیده است. ازدواج با همه مشکلات و همه شیرینی هایش ما را برای لقاء الله آماده می کند. ربطش چیست؟ سربازی که به نظام جمع می رود، اگر ربط آن را با عملیات جنگی بفهمد، ما هم ربط این دو را می فهمیم!

خداوند می فرماید: «يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ»¹ ای انسان تو در این پیچیدگی ها و سختی ها، به ملاقات خداوند می رسی. امور عالم را سرسری نگیرید، الکی همه چیز را تحلیل نکنید، الکی نگویید همه را فهمیدیم. خداوند کارهای خوب را تعریف کرده تا ما با انجام آنها برای لقاء الله آماده شویم. کائنات، هستی، خلقت بشر را کاریکاتوری تلقی نکنیم. دستورات خدا هم زیبا است. ما خلق نشده ایم که فقط این دستورها را انجام دهیم و دیگر هیچ. خلق شده ایم که این دستورات را انجام دهیم، تا برای چیزی دیگر آماده شویم.

سیاست ما عین دیانت ماست

یکی از مهم ترین برنامه های پادگان حیات، برای پرورش انسان، برای آماده شدن، برای رسیدن به ملاقات خدا، که البته این سخت ترین مرحله آموزش است که انسان خیلی باید از حماقت فاصله گرفته باشد و خیلی باید نورانی و معنوی شده باشد تا این برنامه را درک کند و در خودش درج کند، چیست؟ سیاسی شدن، این جزء برنامه است، این جزء فرآیند پردازش ما برای لقاء الله است.

پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله هرچقدر کار کردند، در آخر چهار نفر بیشتر باقی نماندند یعنی به شعور بالای دینی نرسیدند. از من می پرسند آقا منظورتان همان سیاسی است؟ نه منظور من همان دینی است! شما به آن می گویید سیاسی! سیاست ما عین دیانت ماست. پس اگر شخصی شعور سیاسی نداشت، یعنی شعور دینی ندارد، هنوز نفهمیده است چه از او می خواهند.

لقاء الله صحنه ای است که ما تاحالا هیچ کدام ندیده ایم. این را می گویم چون می خواهم زنگ را بزنم و در بروم! وگرنه اگر وقت بود، راجع به رابطه لقاء الله و درک سیاسی پیدا کردن صحبت می کردیم. پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در تاریخ اسلام، شروع به تربیت انسان ها کردند. راحت ترین بخش تربیتشان این بود که مردم را قانونمند کنند. مردمِ آنجا خیلی هم بی قانون و بی تمدن نبودند. رسول خدا صلی الله علیه و آله با آن عظمت و مقدمۀ 124هزار پیغمبر، می خواستند مردم را به کدام قله برسانند؟ به «شعور سیاسی.» بقیه آن راحت است. آیا رساندند؟ چهار نفر بیشتر نماندند. پس می توان گفت پیغمبر آغازگر بود. پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمودند: «انا المنذر و علی هاد.»² من انذار دهنده هستم و علی هدایت می کند. من شروع کننده هستم. علی جلو می برد. وقتی شروع کردند که جلو بروند، چهار نفر بیشتر نماندند.

در زمان پیغمبر صلی الله علیه و آله کدام بخش از اسلام تحقق پیدا کرد و کدام بخش تحقق پیدا نکرد؟ نماز و روزه و زکات و جهاد و شهادت حل شد، چه چیزی حل نشد؟ آیا آن نباید عالی ترین رتبه دیانت باشد؟ قله ای که امت به آن نرسیدند، چه بود؟ آن قله ای که حضرت اگر ابلاغ نمی کرد، هیچ کاری انجام نداده بود؟ « فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ»³ نترس از مردم، بگو. « بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ»⁴ یک شعور سیاسی فوق العاده پیچیده است.

پایه های تربیتی شخص را دین دار میکند

بحث دوم مسائل تربیتی است. ما در هفت سال اول تربیت، تقریبا زیاد نیاز نداریم تعلیمات دینی بدهیم. اگر هم ندادیم اشکالی ندارد. کافیست ما بچه را تمرین دهیم تفکر منطقی داشته باشد و خلاقیت را و همه مفاهیم انسانی را دوست بدارد. این شخص خودش نماز شب خوان می شود. نیازی ندارد تعلیمات دینی به او بدهیم. چون یک انسان خلاق باید از کسی تقلید نکند، باید از تشویق و تنبیه رها باشد. کسی که هیچ کس را به هیچ چیز حساب نکند، عبد خدا می شود. عبد خدا می گوید لااله الا الله. این ذکر را از سه یا چهار سالگی به بچه ها یاد دهید. لااله الا الله یعنی مشتی گری وقتی می گویید لا اله، بقیه اش می آید: الا الله.

برنامه تربیتی باید طوری باشد که پایه های شخصیتی طرف را گونه ای بسازد که این خود به خود بعدا دین دار شود. اگر مقدمات شخصیتی معنویت و دیانت در کسی آماده شود، دین داری برایش آسان است. مثلاً در بحث ولایت پذیری، کسی که نظام تسخیری را بپذیرد، برای ولایت پذیری آماده می شود.

دعای فرج به او یاد دادن و زیارت بردن هفتگی او به کنار، درست است که زیارت بانشاط فوق العاده است و چیزی در اندازه آن نیست ولی ابتدا باید ریشه های شخصیتی او را درست کنیم. برایش بازی طراحی می کنیم، در بازی بچه بتواند تفاوت های خودش را با دیگران بشناسد و بپذیرد. بگوییم: تو این امتیاز را داری و دیگری این امتیاز را دارد. همه را هم یکسان سازی نمی کنیم.

لزوم پذیرش نظام تسخیری

آیا همه ما نظام تسخیری را می پذیریم؟ نظام تسخیری چیست؟ یک چیزی را من بلدم تو بلد نیستی. یک چیزی را تو بلدی من بلد نیستم. من باید در زمینه ای که شما بلدید، کوچکی کنم و بالعکس. این را تمرین کنیم. آنقدر تمرین کنیم تا کسانی که این را راحت می پذیرند، تبعیض پرورگار عالم را برای فضیلت دادن بعضی بر بعضی راحت بپذیرند. کسی که نظام تسخیری را بلد نیست، چگونه ولایت پذیر شود؟ این شخص پایه های لازم برای ولایت پذیری را ندارد.

پایۀ شخصیتی دیانت باید آماده شود، پایه شخصیتی لیاقت برای ملاقات خدا باید آماده شود در این صورت، یکی از مهم ترین پایه های شخصیتی ما در شعور سیاسی درست می شود. آدمی سیاسی باش و از درک و بصیرت و شعور سیاسی بالایی برخوردار باش.

خیلی از مردم حوصله سیاسی بودن ندارند، رسما می گویند ولمان کن، حال ندارد در این باره فکر کند، این باید درست شود. اکثر آدم ها در طول تاریخ، در جوامع بشری، حوصله سیاسی بودن ندارند. به همین دلیل در تمام طول تاریخ گروه کوچکی به بهانه های مختلف در نظام های دیکتاتوری یا دموکراتیک بر اکثریت حکومت کردند. ظهور وقتی رخ می دهد که همه سیاسی شوند. وقتی ظهور رخ داد، همه سیاسی تر می شوند.

وقتی حضرت دست بر سر مردم می کشد و عقل مومنین را رشد می دهد، یکی از مهم ترین وجوه این عقل؛ عقلانیت سیاسی است. همه سیاسی می شوند تا آخر. وقتی همه سیاسی شدند، هیچ نفاقی در عرصه سیاست، امکان جولان پیدا نمی کند. مردم راحت سیاسیون را تشخیص می دهند. عرصه سیاسی، یعنی عرصه اندیشیدن درباره جهان و پیچیدگی های بسیار بزرگ عالم. وقتی شما این عرصه را طی نکنید، بزرگ نمی شوید. اگر بزرگ نشوید لایق ملاقات خداوند بزرگ نمی شوید ولی اکثر مردم دنیا سیاسی نیستند. سیاسی نبودن به مستکبران عالم فرصت جولان می دهد.

/1102101306