حضرت حمیده مادر امام موسی کاظم علیه السلام

اين بانوی گرامی از اهالی مغرب (حدود آفريقا و اندلس) بود. نام پدر ايشان را صاعد و برادر وی را صالح ذكر كرده اند. برخی نيز نوشته اند كه اين بانوی ارجمند اصالتا بربری يا اندلس يا رومی بود و همه مورخين متفق القول هستند كه حضرت حميده (س) عرب نبوده است.در مورد تاريخ و محل ولادت وی خبری به دست نيامد.

برای ايشان القاب زيادی ذكر شده است كه از آن جمله می توان به نمونه هايی اشاره كرد: مصفاه، مهذبه، سيده الاماء و برخی نيز لؤلؤه را به عنوان يكی از القاب او ذكر كرده اند. كنيه وی را نيز ام محمد دانسته اند. آنچه كه در مورد اين بانوی ارجمند می توان گفت اين است كه نام وی حَميده يا حُمَيده است؛ چرا كه امام محمد باقر (ع) در نخستين برخورد ازايشان پرسيد: نامت چيست؟ گفت: حميده.

لقب ايشان، مصفاه، به معنی پاك، ناب و پيراسته است، اين لقب را امام باقر (ع)، زمانی كه می خواست حميده را به امام صادق هديه كند، انتخاب كرد و فرمود: حميده مصفاهمن الادناس يعنی حميده از پليدی ها مبرا است.

امام صادق (ع) به تعليم، تربيت و تهذيب حميده عنايت خاصی مبذول داشت؛ به گونه ای كه آن بانو، فقيه و مربی نمونه ای گرديد و امام از ايشان خواست تا به تدريس، تعليم و ارشاد زنان مسلمان بپردازد. حضرت حميده (س) در نزد همه بانوان علويه، مورد توجه و احترام بود. خداوند او را به شرافت و فضل، مخصوص كرد و مورد عنايت قرار داد، لذا خاستگاه امامت و جايگاه فضيلت و كرامت شد. خانه ای كه حميده خاتون در آن مورد لطف، عنايت و تكريم همه علويها بود و با ايشان محترمانه برخورد می  شد. امام صادق هم چشمه سار نيكی ها را بر او جاری كرد و چون در او وفور عقل كمال، ايمان و اعتقاد پسنديده را مشاهده كرد، در توصيفش فرمود: حميده همچون طلای ناب از هر گونه پليدی، پاك و پاكيزه است.

فرشتگان همواره از او نگهبانی می كردند تا به من رسيد؛ به جهت كرامتی كه خدا نسبت به من و حجت كرامتی كه خدا نسبت به من و حجت پس از من فرمود: اين بانوی گرامی به واسطه آن كه فرشتگان الهی از او محافظت می كردند به درجه ای از تكامل روحی رسيده بود كه خداوند او را لايق همسری و مادری امام معصوم دانست. در روايتی كه در مورد نحوه خريداری آن بزرگوار نقل شده است:

آمده كه: حميده، بزرگ و سرور كنيزان است. همواره فرشتگان الهی او را محافظت می كردند تا اجازه پيدا كرد به كرامت الهی برسد. لازم به ذكر است كه تاريخ وفات اين بانو به دست نيامد. براساس روايات وارده، محل دفن اين بانوی ارجمند در مدينه قرار دارد.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی کریمه اهل بیت