حجت الاسلام مومنی: ما در استدلال و اقامۀ برهان حقانیت امام علی (ع) غنی هستیم

در احکام شرعی گفته شده که اصول دینی تقلیدی نیست، بلکه اجتهادی است و هرکس باید به اندازۀ ظرفیت خود بتواند نسبت به اصول دین دلیل ارائه کند، اما فروع دین تقلیدی است. شما لازم نیست در زمینه صوم و صلاة و حج و جهاد و اینها به اجتهاد برسید، می توانید برسید ولی لازم نیست، می توانید به رساله عملیه مراجعه کنید. اما در اصول دین، مانند توحید و معاد و نبوت افراد باید خود به جایگاهی برسند که بتوانند استدلال بیاورند، حال هرکس به اندازه ظرف وجودی اش.

غنی بودن ما در استدلال و اقامۀ برهان حقانیت امام علی علیه السلام

سخن راجع به امامت و حقانیت امیرالمومنین علیه السلام است. دست ما نسبت به این امر پر است و ما کم نداریم و باید در حقانیت امیرالمومنین علیه السلام استدلال کنیم. آنهایی که به بعضی از بیراهه ها کشیده می شودند و الفاظی غیرفاخر بر زبان جاری می کنند، دستشان از اقامۀ دلیل درحقانیت امیرالمومنین علیه السلام کم است. اما دست ما نسبت به این امر پر است و ما غنی هستیم و می توانیم استدلال و اقامۀ برهان کنیم. در حقانیتِ اهل بیت علیهم السلام، انسان می تواند به ادلۀ متفاوت تمسک کند. هم قرآن و هم سنت خود رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و هم سیرۀ آنها و هم عقل، تماماً ناظر بر این مدعاست. اهل بیت علیهم السلام سفینۀ نجات اند و انسان می تواند با تأسی به این ادله حقانیت آنها را اثبات کند.

دو بُعد مهم جریان غدیر، ولایت و دور کردن شبهات از دین

جریان غدیر، جریانی نیست که فقط دارای یک بُعد باشد. دارای دو بعد بسیار مهم است. یک، اینکه باعث افتخار ما شیعیان است، ولایت امام علی علیه السلام، معرفی امیرالمومنین علیه السلام به عنوان جانشین پیامبر عظیم الشان اسلام صلی الله علیه و آله. ما ادعا می کنیم جز علی کسی شأنیت این مقام را ندارد. اما بُعد دیگری هم هست و آن هم به تمام مسلمین برمی گردد. اگر ما جریان غدیر را نپذیریم یک اشکال بسیار مهم از ناحیه ادیان دیگر-مخالفین اسلام- به ما وارد می شود، این اشکال موثر است و به کرسی می نشیند. جریان غدیر آن اشکال را رفع می کند. لذا از یک بُعد نسبت به جهان اسلام- این عید فقط برای ما شیعیان نیست- حتی غیرشیعه از مسلمانان نیز نسبت به این عید باید اهتمام داشته باشند، چون باعث سربلندی مسلمین است و اشکالاتی که بعضی از ادیان و فرقه های گمراه، ممکن است به شریعت اسلام وارد کنند، به واسطه جریان غدیر برطرف می شوند.

جریان غدیر از این دو حیث مهم است: ولایت و دور کردن شبهات از دین. چرا که اگر چنین  نباشد پیامبر عظیم الشان اسلام صلی الله علیه و آله که ما می گوییم رئیس العقلا است، اگر شخصی را جانشین خودش قرار نداده باشد مرتکب فعلی شده است که با عقل سلیم انسان سازگاری ندارد. وجدان نمی تواند قبول کند که پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله از دنیا برود و کسی را جانشین خودش قرار نداده باشد. عقل این را تایید نمی کند.

ولایت امیرالمومنین علیه السلام

در خطبه پیامبر صلی الله علیه و آله در روز غدیر و خطبه امیرالمومنین علیه السلام در سالروز غدیر و خطبه امام جواد علیه السلام راجع به غدیر، نکات بسیار مهم و نابی وجود دارد. فقط کافیست انسان نسبت به اینها اطلاع پیدا کند، دست انسان در دفاع از امیرالمومنین علیه السلام و ولایت پر خواهد بود.

وهابی ها اعتقاداتشان را از سن شش سالگی، کنار گوش بچه هایشان بیان می کنند و اعتقاد اینها این است که پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله از دنیا رفت و احدی را جانشین خود قرار نداد. عقل و سیرۀ عقلا و سیره پیامبر خدا می گوید این غلط است. پیامبر هرگاه از مدینه خارج می شدند کسی را جانشین خود قرار می دادند، مگر می شود ایشان فوت کند و کسی را جانشین خدا قرار ندهد؟ ایشان از لشکر بیرون می آمدند کسی را جانشین خود قرار می دهند. مگر می شود پیغمبر خدا از دنیا برود و کسی را جانشین خود قرار ندهد؟ این با سیره و سنت پیامبر سازگاری ندارد. سیره پیغمبر آنست که مردم را همینگونه رها نمی کند و برای آنها یقیناً یک ولی قرار می دهد و امر او را برای مردم اطاعتش را واجب قرار می دهد. محال است پیغمبر خدا کسی را قرار نداده باشد. حال جانشین پیغمبر کیست؟ چه کسی شأنیت دارد این جایگاه غیرمهم را احراز کند. ما ادعا می کنیم کسی جز امیرالمومنین علیه السلام شأنیت این مقام و رتبه را ندارد.

رجوع به عقل

 عقل می گوید جز علی علیه السلام کسی شأنیت احراز این مقام را ندارد چون یک لکه ی ننگ و ظلمانی در پرونده علی نمی بینیم. حتی یک لحظه غیرخدا را نپرستید. پیوسته نسبت به خدا ایمان و نسبت به پیغمبر صلی الله علیه و آله اقرار داشت و اولین کسی بود که ایمان آورد. عقل می گوید کسی جز علی علیه السلام شأنیت احراز این مقام را ندارد.

 از جهت اصالت در خانه ای متولد شده که پدرش کلیددار خانه خدا است. مادرش کسی است که خانه خدا زایشگاه او قرار گرفت. در شجاعت زره اش پشت ندارد و در پرونده لیلة الممیت دارد. در مقابل دشمن یک بار رعشه بر بدن او نیفتاد. عمربن عبدود را به زمین زد در حالی که خیلی ها گوشه ی خیمه هایشان رفته بودند.

رجوع به قرآن

در قرآن آیات متعددی است که تعبیر به امام علی علیه السلام برده شده است. ابن ابی الحدید معتزلی در شرح نهج البلاغه بیان می کند، مرحوم  کمپانی در علی کیست بیان می کند، در دانش نامۀ امام علی علیه السلام هم آیات آورده شده است. یکی از اهل سنت کتاب مستقلی نوشته است.

آیا می توان شخصیتی با این امتیاز پیدا کرد که 40 آیه از قرآن به اذعان و اعتراف و تصریح علمای عامه در شان و منزلت او نازل شده باشد. الدرّ المنثور از کتب تفسیر معتبر اهل سنت این آیات را مطرح می کند.

آیات مرتبط با غدیر و ولایت امیرالمونین علیه السلام

آیۀ «ا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ»¹، حداقل در 20 منبع از منابع معتبر اهل سنت گفته شده که این آیه ناظر بر جریان غدیر است.

آیۀ «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي»² در 12 منبع از منابع معتبر اهل سنت گفته شده است ناظر بر جریان غدیر است.

«سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ»³ در کتب تفسیری روایی اهل سنت جریان را چنین نقل کردند. بعد از این که پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله امیرالمومنین علیه السلام را معرفی کرد دست او را بلند کرد. شخصی مقابل پیامبر آمد و گفت: یا رسول الله تا الان که خودت بودی حالا که رفتی می خواهی کسی را بگذاری که داماد تو است؟ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «علی را من نصب نکردم، خدا او را نصب کرد.» سر را بالا گرفت و گفت: خدایا اگر قرار است بعد از پیغمبر من گردن به ولایت علی بدهم همین الان بلا و عذابی نازل شود من بمیرم. درجا بلا نازل شد. سنگی به سرش خورد و افتاد و مرد. آیه نازل شد. چون خودش خواست او را عذاب دادیم.

پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: "صراط المستقیم" که در سوره حمد است، اول من هستم و بعد علی است.

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: آیه ای از قرآن که درباره صدقه در رکوع است، در منزلت امیرالمومنین علیه السلام است. مفسرین هم به علی بن ابی طالب تعبیر بردند.

/1102101306

پی نوشت:

1.     سوره مائده آیه 67

2.     سوره مائده آیه 3

3.     سوره معارج آیه 1