آیا «یاد مرگ» موجب غم و افسردگی می‌شود

آنچه در ادامه می‌خوانید بخش نخست از سلسله مباحثی است که به طرح پرسش و پاسخ درباره مرگ و معاد می‌پردازد و از کتاب «عالم برزخ؛ عالم حیات و زندگی» نوشته حجت‌الاسلام اسدالله محمدی‌نیا از پژوهشگران حوزه علمیه قم عنوان می‌شود:

بعضی می‌گویند: یاد مرگ باعث غم و غصه و سبب گرفتن نشاط و شادابی در زندگی است، برای اینکه آرامش روانی حفظ شود نباید سخنی از مردن به میان آورد.

در پاسخ به این دسته از افراد باید گفت وقتی انسان متوجه شد با مرگ به دنیای ابدی سفر می‌کند و در آنچه به دیگران ملحق می‌شود و آنجا عالمی است که از نظر وسعت، رزق و روزی اصلاً قابل مقایسه با دنیا نیست، چنین تصوری از مرگ باعث امید و تلاش بیشتر می‌شود نه ناامیدی.

وقتی انسان بداند از دنیا به عالم دیگری می‌رود که همه دوستان و خوبان و اقوام و خویشان در آنجا جمع‌اند و تا ابد در آنجا خواهد ماند و اصلاً مرگی وجود ندارد، چنین عالم آخرتی که مرگ دالان ورودی آنجاست، نه تنها موجب، غم و غصه نمی‌شود، بلکه باعث نشاط و شادابی می‌شود.

بله کسانی که مرگ را به معنای پایان عمرشان حساب می‌کنند و مرگ را به معنای پوسیدن و متفرق شدن اجزای بدن می‌دانند، چنین افرادی که تصور اشتباه از مرگ دارند باید غصه بخورند و مرگ موجب افسردگی برایشان خواهد بود.

قرآن کریم در مورد افراد مؤمن می‌فرماید:

«أَلا إِنَّ أَوْلِیَاء اللّهِ لاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ* الَّذِینَ آمَنُوا وَکَانُوا یَتَّقُونَ *لَهُمُ الْبُشْرَىٰ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا...»

آگاه باش که اولیای خدا نه ترسی و نه غصه‌ای دارند* آنان که ایمان آوردند و همواره پرهیزکاری دارند* برای آنان در زندگی دنیا و آخرت بشارت است...

پرفسور یونگ، استاد معروف روانکاوی که از دستیاران مشهور فروید است، می‌گوید:

«دو سوم بیمارانی که از سراسر جهان به من مراجعه کرده‌اند، افراد با سواد و موفقی هستند که درد بزرگ یعنی پوچی و بی‌معنا بودن زندگی آنها را رنج می‌دهد، علت این است که بشر قرن بیستم به خاطر پیشرفت تکنولوژی و کوته‌نظری و تعصب، مذهب را از دست داده و سرگشته در جستجوی روح خویش است و تا مذهبی نباشد آسایش ندارد، چرا که بی‌مذهبی سبب بی‌معنا بودن و پوچی زندگی می‌شود.»

دونالد لایت یکی از اساتید معروف جامعه‌شناسی دانشگاه پرینستون در آمریکا می‌گوید:

«تنها در آمریکا در حال حاضر حدود پنج میلیون نفر زندگی می‌کنند که در دوران عمرشان لااقل یکبار اقدام به خودکشی کرده‌اند با تمام کوشش‌هایی که از سوی انجمن‌های مبارزه با خودکشی در این زمینه به عمل آمده، اثر قابل ملاحظه‌ای حاصل نشده است. اینها کسانی‌اند که به خاطر یأس و احساس پوچی، حیات و تنهایی و بی‌اعتقادی به زندگی و دلهره و اضطراب و تشویش ناشی از بحران‌های اجتماعی، دست به خودکشی می‌زنند و این امری نیست که با وسائل فوق قابل علاج باشد.»

از آنچه بیان شد روشن می‌شود که نه تنها یاد مرگ باعث افسردگی نیست، بلکه یاد مرگ در انسان ایجاد امید به آینده، اصلاح فرد و جامعه، آرامش و شادابی را بیشتر می‌کند و بی‌اعتقادی به خداوند و روز قیامت عامل یأس و ناامیدی و پوچی در زندگی است.

/1102001307