حجت الاسلام کرمی: عوامل سازنده شخصیت انسان چیست؟+ گزارش تصویری

عوامل سازنده شخصیت انسان

یکی از مسائلی که مطرح است این است که عواملی که در شاکله شخصیت و هندسه روانی انسان نقش موثر دارند و شخصیت ثانویه انسان را که خود انسان باید نقش تعیین کننده در آن داشته باشد را تعیین می کند سه عامل اساسی دارد. یکی عامل و عنصر ژن، عامل محیط و عامل اراده. این سه در مکاتب روانشناسی دنیا طرفدارانی دارند.

عامل ژن و وراثت

در عامل ژن و وراثت که آدم با آن تولید می شود، چقدر نطفه می تواند در شخصیت انسان موثر باشد؟ اگر نطفه و ژنی یک بذر نا مرغوب بود، ماحصلش می شود مرغوب باشد؟ یعنی اگر کسی از یک انسان خبیثی متولد شد آیا ممکن است بچه خلاف پدر و مادرش شود؟ یا بر عکس این قضیه باشد یعنی پدر و مادر نطفه شان پاک باشد و فرزندی خبیث به دنیا بیاید.

امروزه می گویند هم خصایص ظاهری انسان که مربوط به کالبد انسان و از طریق ژن منتقل می شود و هم خلقیات به بچه منتقل می شود. جنس مو و جنس دندان و میانگین قد، ژنتیکی است. مریضی ها نود درصدش به عامل ژن مربوط می شود.

بزرگ ترین تصمیم زندگی انسان، ازدواج است. وقتی پدر ناجور باشد این ژن از او آمده است. البته قابل کار شدن است. اسلام اصالت را به عنصر ژن نمی دهد، اگر چه تاثیر هم دارد.

مسئله جدی و مهمی است ولی اصیل نیست. بدترین آدم ها بچه های پاک و با محبتی داشته اند. حنظله غسیل الملائکه¹ پدرش ابوعامر رئیس مشرکین بود. مصعب بن عمیر² پدرش از کفار و مشرکین بود. در طول تاریخ این را داشته ایم که از بهترین پدرها، بدترین فرزندان و از بدترین پدرها، بهترین فرزندان وجود داشته اند. عامل ژن اصیل نیست اگرچه مهم است. در جنگ های صدر اسلام پدر یک طرف جنگ بود و پسرش سمت دیگر.

عامل محیط

عامل دوم، عامل محیط است که خیلی موثر است. گاهی وقت ها ما به عامل محیط توجه نداریم. قرآن می گوید بعضی هایتان غیبت بعضی دیگر را نکنید یا می گوید حرام خواری نکنید ولی بعضی از گناهان مثل زنا را می گوید اصلا نزدیکش نشوید.

محیط تاثیر زیادی دارد. آثار آن وقتی معلوم می شود که از آن محیط دور می شود. به عیسی بن مریم علیه السلام گفتند: با چه کسی بنشینیم؟ فرمود: در جایی برو که نور و یاد خدا باشد. عامل محیط هم اصیل نیست.

عامل اراده

پیغمبر صلی الله علیه و آله یک جوان بود با همه خصوصیات یک جوان و همه عواملی که انسان را به سمت گناه می کشید را داشتند ولی پیامبر صلی الله علیه و آله اراده و اختیار داشتند و می توانستند در آن محیط آلوده به آلودگی دامن بزند و نه تنها متاثر از محیط نشد بلکه به محیط هم دامن زد. همه آلودگی محیط را تبدیل به پاکی می کند.

آن چیزی که عامل اصیل است اراده است. اگر یک حرام زاده ای اراده کند بنده خدا شود و در این اراده سلوک کند بنده خدا می شود. در محیط آلوده، اپیدمی شدن و هم رنگ شدن کار سختی نیست. مرد آن کسی است که خودش را حفظ کند. پیامبر صلی الله علیه و آله به عمار یاسر گفتند: بعد از من فتنه می شود. اگر دیدی همه یک طرف می روند و علی بن ابیطالب علیه السلام به یک طرف می رود آن طرفی باش که علی بن ابیطالب علیه السلام است.

/1102101304

پی نوشت:

1.      حَنظلة بن ابی عامر، معروف به غسیل الملائکه، از اصحاب پیامبر اکرم است و از شهدای جنگ اُحُد می‌باشد.

2.      مصعب بن عمیر بنا بر بعضی منابع شیعه ۱۸ امین فردی بود که مسلمان شد[۱] . وی از اشراف زادگان مکه بود و مدتها ایمان خود را از پدر و مادر خود مخفی نگاه داشته بود. سرانجام وقتی مسلمان بودن وی آشکار شد خویشان او، وی را طرد کردند. وی بعدها در نخستین هجرت به حبشه شرکت کرد و پس از بازگشت در شعب ابی طالب محمد را همراهی می کرد. وی پیش از پیمان عقبه اول به عنوان اولین معلم قرآن به یثرب اعزام شد. وی در جنگ بدر و جنگ احد پرچم دار سپاه اسلام بود و در جریان جنگ احد و هنگام دفاع از محمد درسال سوم هجری در سی سالگی کشته شد. محمد بعد از خاتمه جنگ احد رو به جنازه مصعب فرمود: «گواهی می دهم که لباس تو در مکه از همه فاخرتر بود ولی تو با پذیرش اسلام به آن وضع پشت پا زدی».