چرا اولین لعن زیارت عاشورا، اُمَّةً اَسَّسَتْ اَساسَ الظُّلْمِ است؟

یکی از مهم ترین وجوه و ارکان زیارت عاشورا لعن هایی است که در این زیارت آمده است و ممکن است ما امروز درک و دید درستی درباره این لعن ها و مراتب آن ها نداشته باشیم. اگر ممکن است قدری درباره فلسفه طرح این لعن ها و مراتب آن بفرمایید؟

اگر در فحوای زیارت عاشورا به دقت تأمل کنید و عبارت ها را زیر نظر داشته باشید می بینید حدود 70 بار لعن و انزجار و تنفر و بیزاری از حاکمیت طاغوت مطرح شده است. در کنار این لعن ها و ابراز تنفر ها حدود 34 مرتبه هم سلام و تولی و اظهار دوستی نسبت به سرسپردگان به ولایت الله مطرح می شود. البته زیارت عاشورا با اظهار ارادت و دوستی آغاز می شود که ما اولا و ابتدائا سر سفره ولایت ولی الله الاعظم نشسته ایم: اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا اَباعَبْدِاللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَابْنَ رَسُولِ اللهِ ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا بْنَ اَميرِالْمُؤْمِنين ، وَ ابْنَ سَيِّدِ الْوَصِيّينَ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا بْنَ فاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِساءِ الْعالَمينَ.  اباعبدالله همان طور که می دانید کنیه حضرت سیدالشهدا (ع) است. متن زیارت با سلام به حضرت اباعبداالله آغاز می شود و بلافاصله نام رسول الله (ص) برده می شود که ولی الله اعظم است، گل سرسبد عالم آفرینش و بعد هم نام امیرالمؤمنین (ع) و فاطمه زهرا (س) به میان می آید  و بعد می گوید: اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا ثارَاللهِ وَابْنَ ثارِەِ ، وَالْوِتْرَ الْمَوْتُورَ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ وَعَلَى الْاَرْواحِ الَّتى حَلَّتْ بِفِنائِكَ ، عَلَيْكُمْ مِنّى جَميعاً سَلامُ اللهِ اَبَداً ما بَقيتُ وَبَقِىَ اللَّيْلُ وَالنَّهارُ. در این سلسله سلام ها با این مصیبت عظما ابراز همدردی می شود، مصیبتی که به واقع کشتن عقلانیت و معنویت است. حضرت آیت الله جوادی آملی می فرماید: ما چرا در این مصیبت گریه می کنیم و اشک می ریزیم و بعد این طور به این پرسش پاسخ می دهند که ما گریه می کنیم چون اولیای طاغوت در مصیبت کربلا همه خوبی ها و معنویت و عقلانیت و انسانیت را یک جا ذبح کردند.

و بعد از این سلام ها وارد سلسله ای از لعن ها می شویم.

بله، شما در ادامه زیارت عاشورا می بینید که بعد از سلام ها وارد یک سری لعن ها و ابراز انزجارها می شویم. جالب است که سلسله لعن ها این گونه آغاز می شود: فَلَعَنَ اللهُ اُمَّةً اَسَّسَتْ اَساسَ الظُّلْمِ وَالْجَوْرِ عَلَيْكُمْ اَهْلَ الْبَيْتِ، وَلَعَنَ اللهُ اُمَّةً دَفَعَتْكُمْ عَنْ مَقامِكُمْ ، وَ اَزالَتْكُمْ عَنْ مَراتِبِكُمُ الَّتى رَتَّبَكُمُ اللهُ فيها ، وَلَعَنَ اللهُ اُمَّةً قَتَلَتْكُمْ ، وَ لَعَنَ اللهُ الْمُمَهِّدينَ لَهُمْ بِالتَّمْكينِ مِنْ قِتالِكُم. نکته مهم در این جا این است که اولین لعن مطرح شده در زیارت عاشورا فَلَعَنَ اللهُ اُمَّةً اَسَّسَتْ اَساسَ الظُّلْمِ وَالْجَوْرِ عَلَيْكُمْ اَهْلَ الْبَيْتِ است و آخرین لعن به کسانی است که امام را کشتند. نکته بسیار کلیدی و مهمی است و می خواهد بگوید جرم کسانی که بنیان و اساس ظلم و جور را نهادند و شرایطی را فراهم کردند که شما را از آن مرتبه ای که در آن قرار داشتید کنار زدند، بسیار سنگین تر است.  می فرماید:  وَلَعَنَ اللهُ اُمَّةً دَفَعَتْكُمْ عَنْ مَقامِكُمْ ، وَ اَزالَتْكُمْ عَنْ مَراتِبِكُمُ الَّتى رَتَّبَكُمُ اللهُ فيه. خدا لعنت کند کسانی را که شما ار از آن جایگاهی که در آن قرار داشتید کنار گذاشتند. نکته مهم این جاست که نقش کسانی که بنیاد و بنیان ظلم و جور را گذاشتند و  آن ها که از آن ها پشتیبانی کردند و افرادی که چنان مقدمه و زمینه چینی کردند که ائمه اطهار از آن جایگاه  اجتماعی و مدیریتی که در جامعه باید داشته باشند دور شدند بسیار مهم تر از کسی یا کسانی دانسته شده که  حضرت سیدالشهدا (ع) را به شهادت می رساند.

چند جای دیگر این زیارت داریم که اشاره می کند به این قضیه که: اَبْرَءُ اِلَى اللّهِ وَ اِلى رَسُولِهِ ، مِمَّنْ اَسَسَّ اَساسَ ذلِكَ وَبَنى عَلَيْهِ بُنْيانَهُ وَجَرى فى ظُلْمِهِ وَجَوْرِہِ عَلَيْكُمْ وَعَلى اَشْياعِكُمْ ، بَرِئْتُ اِلَى اللَّهِ وَ اِلَيْكُمْ مِنْهُمْ وَاَتَقَرَّبُ اِلَى اللهِ.

اجازه بدهید من درباره این مراتب لعن که در زیارت عاشورا می آید مثالی از زندگی روزمره بزنم. شما یک وقت می بینید جامعه ای درگیر مواد مخدر یا مصرف روان گردان ها شده است.  موادی که فرد وقتی مصرف می کند دچار اختلال های جدی در رفتار می شود و دست به جرایم ویران کننده ای می زند و خانواده را به تباهی می کشاند . این فرد البته گناه کرده است اما گناه بزرگ تر متعلق به کسانی است که آن مواد را تولید و توزیع کرده و به دست این آدم رسانده اند و البته گناه بزرگ تر از همه متوجه آدم هایی است که اشاعه دهنده تفکر پوچ گرایی و تاریک اندیشی در جامعه هستند. خب وقتی تفکر پوچ گرایی در یک جامعه بسط داده شود و هستی و وجود انسان به گونه ای تصویر شود که انگار هدف و مرادی در زندگی او حاکم نیست وقتی اومانیست ها و فمنیست ها و فراماسونرها جولان بدهند و انسان گرایی به مفهوم محور قرار دادن انسان در هستی رواج پیدا کند در آن صورت معلوم است که فضای پوچی در جامعه دامن گیر می شود و وقتی این فضا به وجود بیاید بخشی از آدم ها دوست خواهند داشت که با مصرف روان گردان یا مخدر کاری کنند که وجودشان را از یاد ببرند . در چنین فضایی است که وقتی شما می بیند و دقیق نگاه می کنید متوجه می شوید جرم و گناه کسی که تفکر پوچ گرایی را در جامعه و لایه های فرهنگی ترویج و تبلیغ می کند بزرگ تر از تولیدکننده مواد و روان گردان است چون او دارد زمینه فکری و  فرهنگی مصرف را در جامعه ایجاد می کند .

/1102001307