سیاست‌های ظریف ابوطالب در حمایت از رسول خدا(ص)

حضرت ابوطالب(ع) از رسول اکرم(ص) حمایتی همه جانبه داشت و در هیچ حالی پشت رسول خدا(ص) را خالی نکرد. مشرکان مکه افرادی را که قوم و قبیله‌ای نداشتند و تحت حمایت کسی قرار نداشتند به شدت آزار و شکنجه می‌دادند تا جایی که افرادی مثل یاسر و سمیه در زیر شکنجه‌های مشرکان تنواستند تاب آورده و به شهادت رسیدند. عده‌ای مجبور به مهاجرت به طرف سرزمین حبشه شدند. اما قریش نسبت به رسول خدا(ص) هیچ کاری نمی‌توانستند انجام بدهند و همه این‌ها مدیون حمایت‌های بی‌دریغ ابوطالب بود.

سیاست‌های ظریف ابوطالب در حمایت از رسول خدا(ص) آن‌ها را به ستوه آورد تا این‌که مشرکان مکه تصمیم گرفتند که مسلمانان را تحریم اقتصادی کنند. مسلمانان مجبور شدند به شعب ابی‌طالب مهاجرت کنند. نهایتا خود ابوطالب از شدت فشاری که در این مدت به ایشان وارد شد، تاب نیاورده و در آن‌جا بیمار شد و از دنیا رفت.

بعد از فوت ابوطالب، پیامبر اکرم(ص) به خاطر نداشتن حامی، سخت‌ترین روز‌ها را سپری کرد. و در ‌‌نهایت مشرکین قریش در نبود حضرت ابوطالب تصمیم به قتل رسول خدا(ص) گرفتند که با امدادهای الهی پیامبر اکرم(ص) از این نقشه شوم آگاهی یافته و جان سالم به در برد.

با تمام این حمایت‌ها، و پشتیبانی ابوطالب از رسول خدا(ص) بعضی از بی‌انصافان اهل سنت معتقدند که وی مشرک از دنیا رفته است. ما بطور بسیار مختصر به پاسخ آن اشاره می‌کنیم:

پاسخ اول: با این همه حمایت‌های بی‌شائبه ابوطالب از رسول خدا(ص) چطور ممکن است که ایشان بی‌ایمان از دنیا رفته باشد؟ آیا این با هیچ عقل سلیم و درست سازگار است؟ اگر جواب داده شود که حمایت بی‌چون و چرای ابوطالب از رسول خدا(ص) به خاطر تعصبات نژادی و قومی بوده است، ما سؤال می‌کنیم مگر ابولهب که مشرک و کافر بود و یک سوره در مذمت وی نازل شد از بستگان رسول خدا(ص) نبود؟ چرا ایشان به خاطر تعصبات نژادی و قبیلگی از ایشان حمایت نکرد؟

پاسخ دوم: ایشان اشعار بسیار زیبایی در حمایت از رسول خدا(ص) سروده‌اند که نشان از ایمان کامل ایشان به پیامبری رسول خدا(ص) است:

«لیعلم خیار الناس ان محمداً نبی کموسی والمسیح بن مریم/ اتانا بهدی مثل ما اتیابه فکل بامر الله یهدی و یعصم»؛

اشخاص شریف و فهمیده بدانند که، محمد بسان موسی و مسیح پیامبر است.‌‌ همان نور آسمانی را که آن دو نفر در اختیار داشتند، او نیز دارد؛ و تمام پیامبران به فرمان خداوند، مردم را راهنمایی و از گناه باز می‌دارند.

«تمنیتم ان تقتلوه و انما امانیکم هذی کاحلام نائم/ نبی اتاء الوحی من عند ربه و من قال لا یقرع بهاسن نادم»؛

سران قریش! تصور کرده‌اید که می‌توانید بر او دست بیابید در صورتی که آرزویی را که در سر می‌پرورانید؛ که کمتر از خواب‌های آشفته نیست! او پیامبر است، وحی از ناحیه خدا بر او نازل می‌شود و کسی‌که بگوید؛ نه، انگشت پشیمانی به دندان خواهد گرفت.

در این اشعار، ابوطالب، رسول خدا(ص) را در ردیف حضرت عیسی و موسی علیهم‌السلام قرار می‌دهد و این نشان از ایمان داشتن ایشان به پیامبر رسول اکرم(ص) دارد.

باید یاد آور شوم که «احمدزینی دحلان» از علماء اهل سنت است که این اشعار زیبا را در کتاب خود از زبان حضرت ابوطالب(ع) بیان کرده است. حال با این اشعار زیبایی که از علماء اهل سنت نقل کرده‌اند، ابوطالب می‌تواند مشرک از دنیا رفته باشد؟

پاسخ سوم: اصبغ بن نباته می‌گوید: امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: «به خدا قسم هرگز پدرم و جدم عبدالمطلب و هاشم و عبد مناف عبادت بت نکردند». گفتند: «پس چه را عبادت می‌کردند؟ فرمودند: به سوی کعبه نماز می‌خواندند و بر دین ابراهیم بودند».
ابن ابی الحدید معتزلی می‌‏گوید: «با سندهای فراوان؛ برخی از عباس بن عبدالمطلب و بعضی دیگر از ابوبکر بن ابی قحافه، روایت کرده‌اند که ابوطالب از دنیا نرفت تا این‌که «لا اله الاّ الله، محمّد رسول الله» گفت.
پاسخ چهارم: از امام سجاد(ع) درباره ایمان ابوطالب سؤال شد. حضرت جواب داد: «خدای متعال پیامبرش را نهی کرد از اینکه زن مسلمانی در نکاح فرد کافری بماند؛ در حالی‌که فاطمه بنت اسد از سبقت جویان در اسلام است و تا پایان عمر خویش در نکاح با ابوطالب ماند».

تمام این این ادله دال بر این است که ابوطالب ایمان خود را بنابر مصالحی از مشرکان مخفی می‌کرد تا اینکه بهتر بتواند از حضرت رسول خدا(ص) دفاع و حمایت کند.

منابع:

- بحارالانوار، جلد 35

- سیره ابن هشام، جلد دوم

- شرح ابن ابی الحدید، جلد14

- کما ل الدین، جلد یکم

/1102101305