رهنمودهایی از بزرگان برای ماه شعبان

وارث: خداوند دگربار درهای رحمت بی دریغش را به سوی بندگان گشوده و آنها را در قرقگاه زمانی قرار داده که در آن ارض و عرش به هم نزدیک گشته‌اند. ماه شعبان با همه برکات بی پایانش فرا رسیده است، ماه دعا و عبادت، ماهی که پیغمبر(ص) تا آخر عمر، آن را بزرگ می‌داشتند و و در مقابل آن خضوع می‌کردند و خود را به صیام و قیام در ماه شعبان عادت داده بودند؛ «الّذی کان رسول الله (صلّی‌الله‌علیه‌واله) یدأب فی صیامه و قیامه فی لیالیه و ایّامه بخوعا لک فی اکرامه واعظامه الی محلّ حمامه».

ماه شعبان، دالان و دهلیز ماه رمضان است. ماه رمضان تالار ضیافت الهی است[1]، اگر کسی وارد آن شود و همت کند می تواند بهره‌ای بسیار از توفیق و قرب الهی برگیرد. بهره ای که مخصوص ماه رمضان است و در ماه های دیگر یافت نمی شود. کسی که صرفا به روزه آن دل ببندد اندکی از نعمات این دریای بی نهایت را خواهد چشید. اما آنها که از پیش خود را آماده ساخته اند، توشه ای بسیار از این رحمت الهی برای خود و دیگران برمی گیرند.

ماه رجب و شعبان را برای کسب این آمادگی و درک هرچه بیشتر عظمت ماه رمضان قرار داده اند.

آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی در آخرین روزهای ماه رجب می فرمود: دوستان ماه رجب رفت! چه کار کردید در این ماه، آیا شما ناراحتید که ماه رجب از دست رفت؟! رجب ماه خدا بود، ماه استغفار بود. تعبیراتی که در روایات داشت ماه رجب را اصب می‌گویند چون ریزش می‌کند رحمت و مغفرت الهی بر امت. آیا از این باران رحمت به دلِ شما هم رسید این را احساس می‌کنید. آیا خودمان را در این معرض قرار دادیم؟!

واقعا بنشینیم فکر کنیم به موقعیت‌ها زمانی و مکانی که از دست رفت... به ماه شعبان وارد شدیم و این هم یکی از موقعیت‌هاست. حزن نسبت به گذشته، باید نقش سازندگی داشته باشد نسبت به ‌آینده.

و اینک ماه شعبان فرا رسیده است.ماه، ماه استغفار است. ماه، ماه پیغمبر اکرم است. ما در روایات داریم که حضرت فرمودند: «أَلَا إِنَّ شَعْبَانَ شَهْرِی فَرَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَعَانَنِی عَلَى شَهْرِی‏»، ماه، ماه من است؛ خداوند کسی را که در این ماه به من کمک کند، رحمت کند! در این ماه هم بسیار راجع به استغفار سفارش شده است اگر کسی واقعا دلش تکان خورده باشد و واقعاً از نظر دل و قلبش محزون باشد، اندوهگین باشد، نسبت به گذشته ی از دست رفته‌اش، در صدد جبران است.

پیغمبر رحمة‏للعالمین است، ماه هم، ماه پیغمبر است؛ حال او می‏ خواهد بندگان را شستشو داده و وارد دریای رحمت کند، پس از ما می‏ خواهد که با استغفار و توبه، به او کمک کنیم. [2]

و هر کس که منزلت این دعوت بزرگ را بشناسد، به ناچار اهتمام به خرج می‌دهد، تا مگر مشمول آن شده، در آن داخل شود و همچنین امیرالمؤمنین علی(ع) فرمود: از آن زمان که شنیدم منادی رسول خدا صلی الله علیه و آله ندا می‌داد، روزه ماه شعبان از من فوت نشد پس اگر خدا بخواهد پس از این نیز روزه شعبان از من فوت نخواهد شد، تا زمانی که زنده‌ام.

این در خصوص روزه وارد شده است و بر این قیاس کن، یاری رسول خدا صلی‌الله علیه و آله را از جهت‌های دیگری مانند نماز، صدقه، دعا و دیگر راه‌های خیر و نیکی.[3]

باید از اهل غفلت نباشی

و آنچه سبب استغفار و توبه بنده می شود، این است که او به خویشتن و گناهان خویش و کوتاهی هایش آگاه باشد

أَمَّنْ هُوَ قَانِتٌ آنَاء اللَّيْلِ سَاجِدًا وَقَائِمًا يَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَيَرْجُو رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ

يا آن كسى كه او در طول شب در سجده و قيام اطاعت [خدا] مى‏كند [و] از آخرت می ترسد و رحمت پروردگارش را اميد دارد بگو آيا كسانى كه می دانند و كسانى كه نمی‏ دانند يكسانند تنها خردمندانند كه پندپذيرند.[4]

امیرالمومنین علی(ع) در مناجات شعبانیه حال چنین بنده ای را به زیبایی به تصویر می کشد؛ آنگاه که با حالی پریشان خدای خویش را میخواند:

فَقَدْ هَرَبْتُ إِلَيْكَ وَ وَقَفْتُ بَيْنَ يَدَيْكَ مُسْتَكِينا لَكَ مُتَضَرِّعا همانا به سوى تو گريختم،و در حال درماندگى و زارى در برابرت ايستادم

و با نظر به اعمال خویش، معبود را عاشقانه صدا میزند؛

و ان ادخلتنی النّار اعملت اهلها انّی احبّک و اگر مرا وارد دوزخ كنى ، فریاد می‌کشم تو را دوست دارم

و پس از اعتراف به کوتاهی خویش، نظر به لطف و کرامت پروردگار، تمام بیم اش را به امید و توکل مبدل میسازد؛

إِنْ كَانَتِ الْخَطَايَا قَدْ أَسْقَطَتْنِي لَدَيْكَ فَاصْفَحْ عَنِّي بِحُسْنِ تَوَكُّلِي خدايا گر خطاهايم مرا از نظرت انداخته، به خاطر حسن اعتمادم بر تو از من چشم‏پوشى كن. [5]

خداوند متعال در پاسخ بنده اش در قرآن کریم می‌فرماید:

أَمَّن یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَیَکْشِفُ السُّوءَ يا [كيست] آن كس كه درمانده را چون وى را بخواند اجابت می‏كند و گرفتارى را برطرف می‏گرداند. [6]

و فرموده است:

ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ مرا بخوانید تا برای شما اجابت کنم.[7]

مردم ارزش نعمت مناجات با خدا را نمی دانند

البته بیشتر مردم ارزش نعمت مناجات با خداوند متعال را نمی‌دانند! و به درستی که منشأ این مناجات‌ها، علوم و معارف ارزشمندی است که کسی بر مقام و حدود و دایره آن آگاهی نخواهد یافت، جز اهل آن و آنان اولیای خداوند هستند، کسانی که از راه «کشف» و «شهود» به آن دست یافته‌اند. و رسیدن به حقیقت این مکاشفه‌ها به درستی که از بزرگ‌ترین نعمت‌های اخروی است که هیچ یک از نعمت‌های دنیوی را نمی‌توان با آن مقایسه کرد و اشارت صادق آل محمد صلی‌الله علیه و آله به همین است، آنجا که می‌فرماید:

به درستی که اگر همه مردم، آنچه را که در فضیلت معرفت خداوندی وجود دارد، می‌دانستند، چشم‌های خود را به آنچه دشمنان، از تمتعات زندگی دنیوی از آنها بهره می‌برند، باز نمی‌کردند، و دنیای آنها، در نزد اینان از آنچه در زیر پاهای خود لگد می‌کنند (شن و گل) پست‌تر می‌شد و به معرفت خداوندی منعم شده و لذت می‌بردند، مانند کسی که در باغ‌های بهشت همواره با اولیای خداوندی همنشین باشد. [8]

در این میان برای توجه و کسب فضائل بیشتر اعمالی نیز برای این ماه مطرح گردیده است:

برای دریافت اینفوگرافی در ابعاد بزرگتر روی آن کلیک کنید

[1] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار وزیر و مدیران وزارت اطلاعات ۱۳۸۳/۷/۱۳

[2] توصیه های آیت الله آقا مجتبی تهرانی در ماه شعبان

[3] رهنمودهای میرزا جوادآقا ملکی تبریزی در مراقبت از ماه شعبان

[4] سوره مبارکه زمر- آیه 9

[5] فرازهایی از مناجات شعبانیه

[6] سوره مبارکه نمل - آیه 62

[7] سوره مبارکه غافر - آیه 60

[8] رهنمودهای میرزا جوادآقا ملکی تبریزی در مراقبت از ماه شعبان

/1102101305