حجت الاسلام پناهیان: غضب؛ نابود کننده قلب انسان حکیم

وقتی ما از یکی از موانع رشد به نام شهوت صحبت کردیم حتماً بال دیگری دارد که همان غضب است. آن هم باید یکی دیگر از موانع رشد به حساب بیاید. غضب و شهوت معمولاً در کنار هم می آیند. در مورد شهوت مختصر صحبت کردیم. اگر کسی طعام را با شهوت بخورد از خدا دور می شود و خدا از او ناراحت می شود. غذا را باید با اشتها خورد ولی با شهوت نخورد یعنی چه؟ یعنی محضاً انسان بخواهد غذا را به خاطر خوشمزگی و خوش گذرانی بخورد.

از آن طرف نقطه مقابل شهوت، غضب است. یک دفعه ای یک ناخوشایندی و تنفری در انسان پدید می آید. حالت منفی در انسان ایجاد می کند. در روایات این دو را کنار هم می گذارند. غضب یکی از صفات ابلیس است. در مورد شیطان گفته شده است که غضب کرد و تکبر نشان داد. یعنی اگر غضب نمی کرد شاید می توانست خودش را جمع کند. وقتی امر شد به سجده آدم، ابلیس به غیرت و خودخواهی اش برخورد و غضب ناک شد. چون ممکن است انسان تکبر کند ولی اگر غضب نکند شاید بتواند تکبرش را کنترل کند.

غضب نکند شاید بتواند عیب خودش را نگه دارد. غضب، هر عیبی را تثبیت و غیر قابل توبه می کند. ابلیس که شش هزار سال عبادت کرده است تکبر کرده است ولی کار دیگری را هم کرده است. شیطان آنجا غضب هم کرد. مقابل خدا حتماً صدایش را بالا برده و ابرویش را اخمو کرده و توهین کرده است. اینکه شیطان در قرآن آمده است که گفته است او را از خاک و مرا از آتش آفریده ای. حتماً این حرف را بد گفته است. و الا یک مقدار سخت بود پذیرفتن اینکه با یک احساس تکبر، خدا او را رجیم کند.

غضب همین طور است هم همه صفات بد انسان را رو می کند و هم همه صفات بد را تثبیت می کند. غضب شبیه بازی مار پله است. در بازی مار پله جلو می آید و به نیش مار می خورد و به پایین بر می گردد. همان طور که به نردبان می خورد بالا می رود اینجا هم همین طور است. غضب مثل مار پله یک دفعه ای انسان را به عقب بر می گرداند. لذا غضب را باید به عنوان یک موجود خطرناک گرفت و کنار گذاشت. آن قدر که انسان ها با غضب زمین می خورند با شهوت زمین نمی خورند. فرق بین این دو ببینید چقدر زیاد است.

آدم ممکن است در اثر شهوت رانی نافرمانی پدر و مادر کند. اگر این آدم جلوی غضبناک شدن خودش را بگیرد می تواند جلوی عاق شدن خودش را بگیرد و تغییر روش بدهد. ولی اگر غضب کرد و نافرمانی هم کرد و دشنام داد این را دیگر نمی توان جبران کرد.

شدیدترین دشمن برای انسان غضب و شهوت است. کسی که در واقع مالک غضب و مالک شهوت باشد مقامش بالا می رود و به غایتش می رسد.

اگر انسان مالک غضب و شهوت نباشد نابود می شود. البته اگر مالک غضب خودش نباشد بیشتر نابود خواهد شد. مردم غضب را آن قدر که شهوت را بد می دانند بد نمی دانند. اتفاقاً غضب خطرناک تر است. چون غضب ممکن است یک دفعه ای رابطه انسان را با خدا قطع کند.  

با غضب بیشتر انسان حق الناس را ضایع می کند. غضب بی فایده تر و پر ضررتر است. لطمات جبران ناپذیری گاهی به اطرافیان می زند. پدر و مادر اهل غضب باشند اصلاً نباید انتظار داشته باشند فرزندشان رشد کند. مردی که اهل غضب باشد حتی اگر شهید شود عذاب قبر دارد. رسول خدا صلی الله علیه و آله سعد را که شهید شده بود در قبر گذاشتند و بلند فریاد زدند سبحان الله. پرسیدند چه شده است؟ ایشان فرمودند: قبر فشاری به سعد داد که اگر جز سعد کسی دیگر بود در امان نبود. خدا به سعد رحم کرد. سعد در خانه اخلاقش تند بود.

زن اگر غضبناک باشد مرد در کنار او آسایش ندارد. وقتی با یک برخورد عصبانی زنی بخواهد مردش را مطیع کند و به خواسته هایش برسد اطراف او چه کسی می تواند زندگی کند.

کسی که اهل غضب هست دیگر نمی تواند فرد حکمی باشد ضمن اینکه در هنگام غضب کردن، عقل کاملاً ضایع است. شما با غضب می توانید خیلی ها را به اسارت بگیرید.

بسیاری از افرادی که اهل غضب هستند از مادرشان یاد گرفته اند. خانم ها برخی از زمان ها زمینه و آمادگی غضبناک شدن را بیشتر دارند. بچه می بیند و آموزش می گیرد. وقتی غضبناک شود آرام نمی گیرد تا یک داد یا نیشی بزند. مادرها در ارتباط با اینکه بچه هایشان غضب ناک نشوند خیلی وظیفه مهمی دارند.

غضب همیشه به داد زدن نیست. بعضی ها غضبناک می شوند قهر می کنند و وضع را برای اطرافیانشان زهرمار می کنند. همه التماسشان می کنند که کوتاه بیاید. یکی از ویژگی های مومن این است که غضب ناک شود زود از آن در می آید. فرق مومن و منافق همین است. مومن زود از غضب در می آید و می بخشد ولی منافق مگر می تواند کوتاه بیاید.

غضب یک جلوه اش خشم و داد و بد برخورد کردن و جلوه ای از آن قهر است. هر دو بد است. بعضی ها هم نه قهر می کنند و نه داد می زنند این ها زخم زبان می زنند. آدم های رذلی هستند. درون ریختن و حفظ غضب به صورت قهر مهم ترین عامل تثبیت غضب است. باید به خودت بگویی طوری نشده است. بیخود ناراحت شده ای. کاری نکرده است. باید این کار را می کرد.

خداوند متعال اگر کسی غضبش را کنترل کند به او اجر می دهد. روایت است که می فرمایند: هیچ بنده ای نیست که کظم غیظ کند مگر اینکه خدا عزت او را در دنیا و آخرت زیاد می کند. غضب نابود کننده قلب انسان حکیم است.

خدا اهل غضب را به جهنم می برد. یعنی در واقع خدا این کار را نمی کند نتیجه طبیعی این عالم است. عالم را خدا این طور آفریده است که همه چیزش روی حساب و کتاب است. وقتی آن شخص خودش را تغییر نمی دهد او را به جهنم می برند و تازه او را وسط عذاب، عصبانی می کنند. یکی از بدترین عذاب های اهل دوزخ این است که از فحش های همدیگر در امان نیستند. می گویند خدایا ما را جایی ببر که تنها بسوزیم. گیر بدتر از خودش می افتد.

/1102101304