وارث: این روزها به هر طرف که سر بچرخانیم و پشت بام و بالکن خانه‌ها را که نگاه کنیم، به طور حتم چشممان به دیش های بزرگ و آهنین ماهواره می خورد. دیش‌هایی که در یکی - دو دهه اخیر بر روی برخی از منازل شهر جا خوش کرده اند و جُنگی رنگارنگ از فیلم‌ها، سریال‌ها، آهنگ‌ها و اخبار آن ور آبی را به صاحبانشان ارائه می‌دهند. در باب خوبی‌ها و بدی‌های ماهواره سخنان فراوانی گفته شده است، اما در این گزارش ما قصد داریم خرید و فروش و تماشای آن را از منظر شرع و مراجع عظام تقلید بررسی کنیم.
آیت‌الله خامنه‌ای:
آیا خرید و نگهداری و استفاده از دستگاه گیرنده برنامههای تلویزیونی از ماهواره جایز است؟ و اگر دستگاه گیرنده مجانی به دست انسان برسد چه حکمی دارد؟
دستگاه آنتن ماهوارهاى از اين جهت که صرفاً وسيلهاى براى دريافت برنامههاى تلويزيونى است که هم برنامههاى حلال دارد و هم برنامههاى حرام، حکم آلات مشترک را دارد. لذا خريد و فروش و نگهدارى آن براى استفاده در امور حرام، حرام است و براى استفادههاى حلال جايز است. ولى چون اين وسيله براى کسى که آن را در اختيار دارد زمينه دريافت برنامههاى حرام را کاملاً فراهم مىکند و گاهى نگهدارى آن مفاسد ديگرى را نيز در بر دارد، خريد و نگهدارى آن جايز نيست مگر براى کسى که به خودش مطمئن است که استفاده حرام از آن نمىکند و بر تهيه و نگهدارى آن در خانهاش مفسدهاى هم مترتّب نمىشود. لکن اگر قانونى در اين مورد وجود داشته باشد بايد مراعات گردد.
شغل ما تعمیر دستگاههای گیرنده برنامههای رادیو و تلویزیونی است، در این اواخر مراجعات زیادی برای نصب قطعات و تعمیر آنتنهای ماهواره‌ای صورت میگیرد، تکلیف ما در این‌باره چیست؟ خرید و فروش قطعات آنها چه حکمی دارد؟
اگر از اين دستگاه براى امور حرام استفاده شود که غالباً همينطور است و يا شما علم داشته باشيد به اينکه کسى که قصد تهيه آنتن ماهوارهاى را دارد، براى امور حرام از آن استفاده مىکند، خريد و فروش و نصب قطعات و راهاندازى و تعمير و فروش قطعات آن جايز نيست.
اگر آنتن ماهواره‌ای علاوه بر دریافت کانالهای جمهوری اسلامی، اخبار و بعضی از برنامههای مفید کشورهای عربی و خلیج فارس و همه کانالهای غربی و فاسد را دریافت کند چه حکمی دارد؟
معيار جواز استفاده از اين دستگاه براى گرفتن برنامههاى کانالهاى تلويزيونى، همان است که قبلاً گذشت بدون اينکه بين کانالهاى غربى و غير آن تفاوتى وجود داشته باشد.
استفاده از آنتن ماهواره‌ای برای آگاهی از برنامههای علمی یا قرآنی و مانند آن که از طریق ماهواره توسط دولتهای غربی یا کشورهای مجاور خلیج فارس و غیر آنها پخش میشوند چه حکمی دارد؟
استفاده از اين دستگاه براى ديدن و شنيدن برنامههاى علمى يا قرآنى و مانند آن، هرچند فىنفسه مانعى ندارد، ولى به دليل اين که برنامههايى که از طريق ماهواره توسط دولتهاى غربى و بيشتر کشورهاى همسايه پخش مىشوند، غالباً در بردارنده آموزش افکار گمراهکننده و تحريف حقايق و همچنين برنامههاى لهو و فساد هستند و حتّى مشاهده برنامههاى علمى يا قرآن ازطريق آنها موجب وقوع در فساد و ارتکاب حرام مىگردد، بنا بر اين شرعاً استفاده از آنتنهاى مذکور براى ديدن آن برنامهها حرام است مگر آنکه برنامههاى مفيد علمى يا قرآنى محض باشند و مشاهده آنها مستلزم هيچ فساد يا ابتلا به عمل حرامى نباشد، البته اگر قانونى باشد بايد مراعات شود.
آیت‌الله مکارم شیرازی:
نظر شما درباره ماهواره و استفاده از آن چیست؟
با توجه به اینکه برنامه های ماهواره غالباً برنامه های فاسد یا آمیخته با فساد است استفاده از آن جائز نیست.
حکم کسب درآمد از طریق خرید و فروش و نصب ماهواره چیست؟
آوردن اين گونه وسايل در منازل که غالباً موجب فساد است جايز نيست و خريد و فروش و گرفتن اجرت باب نصب آن نیز حرام است.
آيا جايز است بر پشت بام مسجد جامع شهر آنتن ماهواره نصب كرد، و به ازاى آن ماهيانه اجاره دريافت نمود؟
نصب آنتن ماهواره بر پشت بام مسجد به هيچ وجه جايز نيست.
من یک دستگاه رسیور ماهواره خریداری نموده ام و بعد از خرید متوجه حرام بودن آن شده ام. صاحب آن هم پس نمی گیرد. تکلیف چیست؟ آیا می توانم آن را بفروشم یا هدیه بدهم؟ آیا می توانم آن را به کسی بدهم و در قبال آن کالایی دیگر بگیرم؟
تنها به اشخاص یا نهادهایی می توانید بفروشید که مجاز در استفاده از ماهواره باشند.
آیا کمک مالی به شبکه های ماهواره ای که در جهت گسترش معارف تلاش میکنند جایز است ؟
در صورتیکه فعالیت آنها در جهت ترویج و گسترش معارف اسلامی است کمک به آنها اشکالی ندارد.
لطفاً بفرمایید که خرید ماهواره برای مصرف ماهواره استانی که تنها شبکه های استان های ایران و شبکه های ایرانی را می گیرد چه حکمی دارد؟
استفاده از ماهواره به منظور دریافت شبکه های استانی در صورتی جایز است که تنها قابلیت دریافت شبکه های استانی را داشته باشد و دریافت شبکه های خارجی با آن امکان پذیر نباشد .
خرید و نصب آنتن هاى ماهواره اى در منازل چه حکمى دارد؟
آوردن این گونه وسایل در منازل که غالباً موجب فساد است جایز نیست و خرید و فروش آن حرام است.
اینجانب پزشک هستم. آیا مى توانم براى دستیابى به جدیدترین دستاوردهاى علمى پزشکى از ماهواره استفاده کنم؟
در صورتى که مطمئن باشید در منزل شما کسى از آن سوء استفاده نمى کند مانعى ندارد.
سؤال من در مورد استفاده مطلوب (و نه غیر شرعی) از ماهواره است از آنجا که بنا به نیاز شغلی ام ناچارم زبان خارجه یاد بگیرم و اکنون مشغول فراگیری دو زبان انگلیسی و فرانسوی میباشم و از آنجا که اساتید این زبان ها سفارش به دیدن برنامه هایی با گویش های اصلی می کنند چنانچه سعی کنم از برنامه های مفید و غیر فساد انگیز آنان استفاده کنم آیا مجاز به استفاده از ماهواره هستم؟
چنین استفاده هایی اشکال ندارد ولی وجود ماهواره در هر خانه بیقین منشأ مفاسدی می شود و به همین دلیل اشکال شرعی دارد چه بهتر که از رادیوهایی استفاده کنید که همان دروس را به زبانهای اصلی ارائه می دهد.
آیت‌الله سیستانی:
در مورد خرید و فروش ماهواره کمی توضیح دهید؟
معظم له نگهداری آن را به کسی که برخودش و یا برخی اعضاء خانواده اش مطمئن نیست که استفاده حرام از آن نبرد اجازه نمی دهد.
با توجه به این که برنامه های ماهواره شامل برنامه های مفید و علمی نیز هست، نظر حضرتعالی در رابطه با خرید و استفاده از ماهواره چیست؟
اگر بیم کشیده شدن خود یا بعضی از خانواده خود به استفاده آن در حرام باشد (مانند نگاه کردن به فیلم های لخت یا نیمه لخت) نگه داری آن جایز نیست.
آیت‌الله سبحانی:
آيا خريد و فروش ديش(بشقاب) ماهواره، حرمت وضعى دارد؟
هرگاه غالب منافع آن حرام باشد، معامله اش صحيح نيست.
/1102101305
