احمد بن موسی «نورانی‌ترین چراغ» در بین امامزادگان هستند

ضمن تشکر از حضرتعالی لطفاً درباره نسب و شجره نامه امامزاده‌گان مدفون شاهچراغ و چگونگی ورود ایشان به ایران و سپس دفن آنها در شیراز توضیحاتی برای خوانندگان ماهنامه زائر بفرمایید.

نام شریفش «احمد» است و پدر بزرگوارش حضرت موسی بن جعفر امام کاظم(ع) می‌باشد. این بزرگوار و برادرش حضرت سیدمیر محمد بن موسی(ع) از یک مادر به نام «اُم احمد» می‌باشند.

«اُم احمد» به نقل علامه مجلسی، داناترین، پرهیزکارترین و گرامی‌ترین همسران حضرت موسی بن جعفر(ع) بود که آن حضرت اسرار خود را به وی می‌گفت و اماناتش را نزد او به ودیعه می‌گذاشت، تا جایی که هنگام حرکت به بغداد از میان تمام نزدیکان و وابستگان، این بانو را برای حفظ امانات الهی برگزیده و امانات امامت را به او سپرد و فرمود: «کسی از این امانت با خبر نیست، هر گاه یکی از فرزندانم آن را از تو طلب کرد، بدان که من شهید شده‌ام و او امام بعد از من است، امانت را به او بسپار و با او بیعت کن.»

پس از شهادت حضرت موسی بن جعفر(ع)، حضرت علی بن موسی الرضا(ع) آن امانت را از بانو طلب کرد. «اُم احمد» در رثاء حضرت موسی بن جعفر(ع) بسیار گریست و گریبان چاک زد و امانات را به امام رضا(ع) تحویل داد و با امام هشتم شیعیان بیعت کرد.

اما درخصوص ورود حضرت احمد بن موسی علیهما السلام به ایران باید بگویم که جریان حق طلبی امامزادگان از حرکت حضرت اباالفضل العباس(ع) و سایر فرزندان امیرالمومنین(ع) در رکاب امام حسین(ع) آغاز شد و با قیام جناب «زید بن علی بن الحسین» و «شهید فخ» و بعضی دیگر ادامه یافت.

از جمله حرکت حضرت احمد بن موسی شاهچراغ(ع) و جمعی از اقارب و منسوبین می‌باشد که پس از کسب اجازه از امام رضا(ع) و به حمایت از حضرتش به سمت طوس عزیمت نمودند تا دیگر بار جریان شهادت پدرشان (حضرت موسی بن جعفر) که در غربت واقع شد و کسی ایشان را حمایت و یاری نکرد، برای برادرشان امام رضا(ع) تکرار نشود، شایان ذکر است که در بین راه تعداد زیادی از ارادتمندان و دوستداران خاندان نبوت به آنان پیوستند.

هنگامی که خبر حرکت این قافله به مأمون رسید، دستور جلوگیری از حرکت قافله را صادر کرد. کاروان حضرت احمد بن موسی(ع) در سه نقطه با سپاه مأمون درگیر شدند و پس از شهادت و زخمی شدن بسیاری از یاران، نهایتاً حضرت شاهچراغ(ع) در همین جایگاهی که محل دفن ایشان است با ضربتی که به فوق مبارکش خورده بود و ضربه‌های شمشیر که بر بدن مبارکش وارده شده بود به شهادت رسید.

ایشان از نظر معرفتی دارای چه جایگاهی می‌باشند و اگر ممکن است از کرامتهای این دو بزرگوار مواردی را بیان فرمایید.

اسماعیل فرزند حضرت موسی بن جعفر(ع) می‌گوید: «به همراه پدرم و احمد وسایر برادران به اطراف مدینه رفتیم. در رکاب احمد، بیست نفر از خادمان و خاصان پدرم بودند که کمال ادب را نسبت به آن حضرت به جا می‌آوردند. پدرم محبت بسیاری نسبت به احمد داشت و به وی مهر می‌ورزید و هر وقت احمد از پدر دور می‌شد، پدرم مخفیانه گوشه چشم و نگاهی محبت‌آمیز بر او داشت و همه گرداگرد او بودیم و هر وقت احمد از جمع ما خارج می‌شد، ما نیز متفرق می‌شدیم.

مرحوم شیخ مفید می‌گوید: احمد بن موسی(ع) کریم و بزرگوار و پرهیزکار بود و حضرت موسی بن جعفر(ع) او را دوست داشت و او را مقدم می‌داشت و محترم می‌شمرد.

کرامت‌های ذاتی حضرت و عنایتهای پدر و تقوی و بزرگواری حضرت احمد ابن موسی(ع)، باعث شد که پس از شهادت حضرت موسی بن جعفر(ع) مردم به خانه حضرت «ام احمد» آمدند با «احمد بن موسی» بر امامت او بیعت کردند. حضرت احمد بن موسی(ع) از همگان بیعت گرفت و بعد از تسلیم آنها و بیعتشان، دسته جمعی به سوی مسجد حرکت کردند. حضرت در مسجد به منبر رفته و خطبه‌ای در نهایت بلاغت و کمال فصاحت انشاء نمود و بعد فرمود: «مردم! همچنان که شما با من بر امامت بیعت کردید، من در بیعت با برادرم «علی بن موسی الرضا» علیه السلام هستم. بدانید که او امام و خلیفه بعد از پدرم می‌باشد و او ولی خداست و از طرف خدا و رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم، اطاعت او بر من و شما واجب است در هر چه که امر فرماید». سپس از منبر پایین آمده و همراه مردم در حالیکه پیشاپیش آنها حرکت می‌فرمود، به در خانه حضرت علی بن موسی الرضا(ع) آمده و اول خود تجدید بیعت فرمود و بعد سایر مردم با امام رضا(ع) بیعت کردند.

حضرت امام رضا(ع) برادرش احمد بن موسی(ع) را دعا کرد و فرمود: خداوند حق تو را ضایع نفرماید، همچنانکه حق مرا ضایع نکردی.

کشی در کتاب خود و علامه مامقانی در کتاب تنقیح المقال، احمد بن موسی (ع) را یکی از فضلای عصر خود نام می‌برند و او را از محدثانی می‌شمرند که احادیثی از پدر و اجداد طاهرینش نقل کرده است.

مضجع شریف و حرم مطهر حضرت احمدبن موسی الکاظم(ع) همواره منشاء خیر و برکت و پناهگاه دلدادگان به حضرتش بوده است. زائرین آن مرقد تابناک پیوسته از فیض برکات امامزاده عظیم الشأن بهره‌مند گشته و آن ولی خدا و شهید بزرگ خاندان رسالت از دریای رأفت و رحمت خویش بیماران و درماندگان را مورد لطف و عنایت قرار داده و بارها به اذن الله واسطه شفای آنان گردیده است.

ذکر بخشی از مناقب و کرامت حضرت سیدمیر محمد(ع) و محل دفن ایشان:

حضرت سیدمیرمحمد علیه السلام نیز شب‌ها را به عبادت و بندگی و روزها را به روزه داری سپری می‌کردند، اهل فضل، صلاح و تقوی بودند. در زمان خلافت مأمون عباسی به همراه شیعیان و نزدیکان اهل بیت(ع) به قصد دیدار برادرشان حضرت امام رضا(ع) از مدینه به سمت طوس حرکت می‌کنند و همانطوری که در ذکر حضرت شاهچراغ(ع) گفته شد در جنگ سختی که بین اهل بیت(ع) و یارانشان با سپاه «قتلغ خان» حاکم فارس درگرفت، از بنی هاشم عده‌ای شهید و عده‌ای هم متفرق و در گوشه و کناری مخفی گردیدند. شهادت و یا رحلت حضرت سید میر محمد(ع) مشخص نیست. آنچه مسلم است ایشان در نهان به کتابت قرآن مشغول بوده و از همین راه بندگان بسیاری را آزاد فرمودند. چنانکه گویند از کثرت عبادت به «محمد عابد» مشهور گردیدند.

حدود سنه 75 هـ ق میرزا عنایت الله دستغیب رضوان الله علیه، نوری در خانه خویش مشاهده می‌کند و بعد از جست‌و‌جو به لوح قبری برمی‌خورد و مشخص می‌شود که جسد مطهر حضرت سید میرمحمد(ع) در این خانه مدفون است.

میرزا عنایت الله دستغیب بانی بارگاه این بزرگوار می‌شود و چندین خانه از اطراف خریده و آن را توسعه می‌دهد و بعد هم مقداری املاک بر آن وقف می‌نماید.

حضرت سیدمیر محمد(ع) مقبره و زیارتگاهی پربرکت و عالی مرتبه دارد که محل وثوق و اعتماد مردم جهت نیایش بدرگاه پروردگار می‌باشد.

درخصوص نامگذاری این آستان مقدس به «شاهچراغ» نکات مختلفی مطرح شده لطفاً بفرمایید چرا این آستان به آستان شاهچراغ(ع) معروف شده است.

در کنار القاب شریف حضرت از جمله «السید الکریم» به معنی آقای بخشنده و بزرگوار، «سید السادات الاعاظم» به معنی آقای بزرگواران صاحب عظمت، لقب «شاهچراغ» معروف‌تر است و این همانند: «شاه مردان»، (لقب امیرالمومنین علیه السلام) و «شاه شهیدان» (لقب امام حسین علیه السلام) و «شاه خراسان» (لقب امام رضا علیه السلام) است و اشاره به آن دارد که در بین امامزادگان و نوادگان حضرات معصومین(ع) حضرت احمد بن موسی(ع)، «نورانی‌ترین چراغ» و ماه این ستاره‌ها است که خطه فارس به برکت آنها خاک «هزار مزار» شده است.

جسد مطهر حضرت احمد بن موسی علیه السلام پس از شهادت، از نظرها مخفی ماند و کسی از مدفن حضرتش خبر نداشت تا بیش از یک قرن بعد از شهادت حضرت در زمان سلطنت پادشاه ایرانی الاصل عضدالدوله دیلمی، برخی از مومنین در حوالی محل شهادت، بارها و خصوصاً در شبهای جمعه، چراغی را در نهایت درخشش و روشنایی در بالای تلی از خاک مشاهده می‌کردند که تا طلوع صبح نورافشانی می‌کند.

عضدالدوله پس از مشورت با علماء و بزرگان، دستور داد محل مزبور را بشکافند تا اینکه به لوحی از «سنگ یشم» رسیدند که بر آن نوشته بود: «السید امیر احمد بن موسی الکاظم».

وقتی آن سنگ را برداشتند سردابی عمیق آشکار شد. در نقل است که «شیخ ابوعبدالله محمد بن خفیف» معروف به «شیخ کبیر» که در تقوی و تدین سرآمد روزگار خود، به سرداب مشرف شد، جسد مطهر آن حضرت را صحیح و سالم و بدون هیچگونه تغییر و تبدیل در حالی که نور از آن ساطع بود مشاهده کردند و انگشتری در دست راست حضرت دیدند که بر نگین آن نوشته بود: «العزه لله احمد بن موسی». عضدالدوله دیلمی دستور داد که بنایی بر مرقد مبارکش ساختند.

با توجه به در پیش بودن روز تجلیل از امامزادگان و همچنین بزرگداشت حضرت احمدبن موسی(ع)، چه برنامه‌هایی از سوی آستان مقدس برای این منظور در نظر گرفته شده است؟

برنامه‌های دهه مبارک کرامت همزمان با روز میلاد حضرت معصومه(س) همراه با پیاده‌روی بزرگ دختران و بانوان شیرازی از مقبره ام احمد(س) به سمت حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) آغاز می‌شود.

یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها در دهه کرامت برنامه کوچ عاشقانه است که این مراسم بزرگ معنوی با همکاری نهادهای خدماتی و اجرایی در استان فارس برگزار شده و عموم زائران و عاشقان اهل بیت(ع) از شهرستان‌های استان فارس، در قالب کاروان‌های پیاده مردمی به سمت شیراز حرکت می‌کنند.

براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته خیل عاشقان اهل بیت(ع) در قالب کاروان‌های پیاده از شهرستان‌های استان فارس به سمت شهر شیراز حرکت کرده و در روز ششم ذی القعده مصادف با روز بزرگداشت حضرت شاهچراغ(ع) از مسیرهای چندگانه وارد شیراز شده در مراسم بزرگداشت امین ولایت شرکت می‌یابند. مراسم افتتاحیه جشنواره ملی ادبی هنری شاهچراغ(ع) در دهه کرامت نیز برای سومین سال در رشته‌های مختلف و در سطح ملی و با حضور هنرمندان سراسر کشور برگزار می‌شود.

همچنین برنامه‌های مشترک این آستان مقدس با آستان قدس رضوی برگزار و جشن میلاد حضرت فاطمه معصومه(س) و حضرت امام رضا(ع) نیز باشکوهی خاص در حرم مطهر حضرت احمد بن موسی شاهچراغ(ع) برگزار می‌شود.

گروه خدام سفیران نور آستان مقدس در دهه کرامت امسال همانند سال‌های گذشته علاوه بر گلباران قبور مطهر شهدا و دیدار با خانواده‌های معظم شهدا به ویژه خانواده‌های شهید مدافع حرم در طول ایام دهه کرامت به عیادت بیماران، سالمندان و ایثارگران در بیمارستان‌ها، خانه‌های سالمندان و آسایشگاه جانبازان می‌روند.

بازدید از مراکز توانبخشی و بهزیستی، زندان‌ها، پرورشگاه کودکان و افراد بی‌سرپرست، کمپ نگهداری معتادان به موادمخدر نیز از دیگر برنامه‌هایی است که با حضور خدام حضرت مطهر حضرت شاهچراغ(ع) و اهدای هدایای تبرکی این آستان مقدس انجام می‌شود.

در طول دهه کرامت نیز گروه‌های جهادی متشکل از خدام مبلغ آستان مقدس، پزشک، روحانی، مشاور و روانشناس، خدام فرهنگی و به روستاها و مناطق محروم حاشیه شیراز و مناطق کمتر برخوردار استان اعزام شده و به ارايه خدمات مختلف پزشکی، فرهنگی، اجتماعی می‌پردازند.

از دیگر برنامه‌های این آستان مقدس در دهه کرامت برگزاری نمایشگاه معرفی خدمات آستان مقدس در حوزه‌های مختلف به عموم مردم، برگزاری مسابقات ورزشی استانی جام دهه کرامت در رشته‌های شنا، تیراندازی، فوتسال، برگزاری شب شعر حضرت شاهچراغ(ع)، اجرای روزانه تئاتر از زندگینامه حضرت، توزیع زندگینامه حضرت احمد ابن موسی(ع) در بین عموم مردم، برگزاری مسابقه پیامکی با اهدای جوایز، محفل بزرگ انس با قرآن با حضور قاریان بین‌المللی در حرم مطهر، مسابقه دلنوشته‌های مردمی به حضرت شاهچراغ(ع)، گلباران حرم مطهر، مسابقه نقاشی دیواری با موضوع حضرت شاهچراغ(ع) ویژه کودکان و پیاده روی خانوادگی است.

برگزاری جشن‌های دهه کرامت در مساجد سراسر استان فارس، برپایی ایستگاه عرضه کتاب با موضوعات دینی و مذهبی، برگزاری جشن دهه کرامت در مناطق دهگانه شهرداری شیراز و ویزیت رایگان در دارالشفاء حرم مطهر از دیگر برنامه‌های مورد اجرا در این دهه مبارک می‌باشد.

با توجه به موقعیت جغرافیایی این امامزادگان و قرارگیری آن در حدود مرزها، زائرین شاهچراغ معمولاً از چه استان‌ها و چه کشورهایی مشرف می‌شوند و سالانه چه تعداد می‌باشند؟

با عنایت به معرفی حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) به عنوان سومین حرم اهل بیت در ایران اسلامی از سوی مقام معظم رهبری در سال 1387 و حضور پرشمار زائرین از سراسر کشور و با توجه به موقعیت جغرافیایی استان فارس و شهر شیراز که در نیمه جنوبی کشور واقع شده است، بیشترین آمار زائرین داخلی از استان‌های جنوبی کشور و همچنین استان‌های هم جوار می‌باشد که سالانه میلیون‌ها نفر به قصد زیارت به این حرم مطهر مشرف می‌شوند. به عنوان نمونه تعداد 3 میلیون و 490 هزار نفر در نوروز 1395 به این آستان مقدس مشرف شده‌اند. علاوه بر زائرین داخلی، سالانه حضور زائرین غیرایرانی نیز در این حرم مطهر مشهود می‌باشد، به نحوی که در سال 1394 تقریباً تعداد 39000 نفر و در ماه‌های آغازین سالن 1395 (سه ماه اول) تعداد 21000 نفر از زائرین غیرایرانی به این حرم مطهر مشرف شده‌اند که در مجموع، در مدت مذکور در حدود 60000 نفر از این حرم مطهر بازدید کرده‌اند. بررسی به عمل آمده گویای این موضوع است که اکثریت زائرین غیرایرانی از کشورهای فرانسه، آلمان و چین می‌باشد.

/1102001307