فرشتگان چه چیزی را از خداوند کتمان می کردند؟

قالَ يا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمائِهِمْ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمائِهِمْ قالَ أَ لَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ أَعْلَمُ ما تُبْدُونَ وَ ما كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ (بقره، 33)

ترجمه: آنگاه خداوند فرمود: اى آدم، فرشتگان را از نام‏ هاىِ آن حقایق، آگاه كن، پس چون آنان را به آن اسامى خبر داد، خداوند به فرشتگان فرمود: آیا به شما نگفتم كه من غیبِ آسمان‏ ها و زمین را مى‏ دانم، و آنچه را شما آشكار یا پنهان مى ‏دارید، مى ‏دانم.

آدم از این امتحان، سرفراز بیرون آمد و بر اساس تعلیم الهى، اسماء و اسرار هستى را براى فرشتگان بیان كرد و آنان این حقیقت را دریافتند كه خداوند، استعداد بزرگى براى یادگیرى، به بشر عطا كرده و آنها از این استعداد محرومند.

پس از این آزمایش، خداوند خطاب به فرشتگان مى ‏فرماید: شما تصور مى ‏كردید كه شایسته ‏تر از هركس براى خلافت الهى هستید، ولى این مطلب را كتمان نموده و آن را به صراحت بیان نمى ‏كردید، اما بدانید خداوند به همان اندازه كه از آشكار شما آگاه است، از باطن شما نیز آگاه است، چنان كه باطن و نهان همه هستى را مى ‏داند و چیزى از تحت احاطه او خارج نیست.

تأكید این آیه بر آگاهى خداوند از ظاهر و باطنِ افراد و اشیاء، براى آن است كه بگوید: شما كه از اسرار هستى آگاه نیستید و فقط ظاهر امور را مى ‏بینید، بى ‏جهت به كارهاى خداوند كه همه بر اساس علم و حكمت است، اعتراض و انتقاد نكنید. اگر جایى از نظام هستى به نظر شما نادرست آمد، ناشى از جهل و ناآگاهى شماست نه آن كه در كار خداوند ایرادى باشد.

 از این آیه مى‏ آموزیم كه:

* انسان از جهت علم و دانش و استعداد یادگیرى، بر فرشتگان برترى دارد و لذا امورى را كه فرشتگان نمى ‏دانستند، آدم به آنها خبر داد.

* براى اثبات لیاقت و برترى، آزمایش و امتحان لازم است. با آن كه خداوند به برترى آدم بر فرشتگان علم داشت، اما براى اثبات آن به دیگران چنین امتحانى را پیش آورد.

* باید زمینه را براى شكوفائى و بروز استعدادها فراهم ساخت. خداوند با برگزارى یك امتحان، استعدادهاى نهفته آدم را ظاهر ساخت، تا هم بشر به لیاقت خود پى برد و هم دیگران از این امتیاز او آگاه شوند.