حجت الاسلام پناهیان: پیاده روی اربعین؛ پایگاه اصلی تولید نور و ایجاد محبت بین مومنان+ گزارش تصویری

یکی از تفاوت های اساسی بین دین داران و دین گریزان، سطحی نگری است. کسانی که به دین سطحی نگاه می کنند بیشتر از دین فاصله می گیرند. یا اگر این افراد دین دار شوند بعدها به دین آسیب می زنند یا آبروی دین را می برند و دین هم نمی تواند آن ها را تعالی ببخشد، اساساً دین ژرف است و طبیعی است که هر کسی در هر زمینه ای تخصص دارد یعنی در آن زمینه مطالعات گسترده انجام داده است و فقط به حرف های عامیانه اکتفا نکرده است. در هر رشته ای معمولاً یک سری حرف های عامیانه در میان مردم هست.

درمورد دین هم این سطحی نگری ها وجود دارد و گاهی ما در مورد مسئله ای نظر می دهیم ولی درمورد آن تحقیق و مطالعه نکرده ایم. این نگاه سطحی درمورد دین مربوط به دو گروه است: یکی گروه دین داران که از دین خوب بهره نمی برند و دیگری گروه دین گریزان که وقتی سطحی به دین نگاه کردند طبیعتاً دین را ارزشمند نمی بینند که به سمتش بروند. حال دین چه ضرورتی دارد؟ خیلی از هوشمندان این طور عمل می کنند دین را در سطح چهار حکمت اخلاقی می دانند. ما جزء کدام گروه هستیم متدینانی که دین را سطحی می بینند یا غیر متدینانی که دین را سطحی می بینند و سوء تفاهم برایشان ایجاد شده است.

اگر جزء متدینانی باشیم که دین را سطحی می دانیم داریم برای دیگران سوء تفاهم ایجاد می کنیم. اگر جزء دین گریزانی هستیم که دین را سطحی می دانیم برایمان سوء تفاهم شده است و باید آن را برطرف کنیم. آیه قرآن است که می فرماید کسانی که بی دین می شوند ظاهری از دین را دیده اند و آگاهی شان سطحی است. در روایات آمده است که فقط روایت نکنید بلکه درک کنید. در مورد آیات قرآن هم هست که فقط قرائت نکنید بلکه تدبر هم کنید.

سطحی نگری به اخلاق اسلامی بخش روابط اجتماعی اش یعنی اینکه خدا از شما خواسته است که با هم مهربان باشید و تمام. این سطحی نگری است. فرض کنید که شما یقین دارید دین عمیق است. خب وقتی عمیق است چرا گفته است با هم مهربان باشیم؟ به هم محبت داشته باشیم؟ واقعاً خداوند متعال از اینکه به ما فرمودند با هم مهربان باشید قصدشان این بود که مهربان باشیم و همین و بس و تمام؟ دین این قدر سطحی است؟ خیر. این مقدمه است برای مرحله ای بالاتر. وقتی مرحله بالاتر را ببینیم می فهمیم که جامعه ما بویی از آن را هم نبرده است.

امام صادق علیه السلام می فرمایند: «ولله مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَيْءٍ أَفْضَلَ مِنْ اداء حَقِّ الْمُؤْمِنِ»¹ ولله بالاتر از ادای حق مومن، عبادتی نیست. نمی فرماید خدمت کردن به مومن، می فرماید ادا کردن حق مومن. یعنی آن چیزهایی که شما محبت کردن می دانید وظیفه است و ادای حق مومن است. در یک روایت است که پرسیدند کی ما بر گردن هم حق ویژه پیدا می کنیم؟ فرمودند: وقتی که چهل قدم با آن شخص راه بروی. حق اخوت پیدا می کنی.

حق همسایگی هم از این بالاتر است. تا چهل خانه آن طرف تر حق بر گردن است. مومن عبادت نمی شود به چیزی بالاتر از حق مومن. حق مومن بیشتر از خانه کعبه بر گردن شما است. مومن برادر مومن و چشم و راهنمای مومن است و خیانت نمی کند و بی تفاوت نسبت به او نیست. هیچ وقت سیر نمی شود در حالیکه برادرش گرسنه است و ...

انصافاً این طور زندگی کردن سخت است. تازه این ها مقدمه است. من نمی توانم دین را بپذیرم و احکام را انجام بدهم و بی تفاوت عبور کنم. این همه مهربانی مقدمه است برای جای دیگر. امروز از کسی که در مورد او غیبت می شد دفاع کردی؟ باید هر شب از خودت بپرسی امروز از کسی دفاع کردی؟ اگر هر شب این را از خودت بپرسی دلت مهربان خواهد شد و دیگر روحیاتت عوض خواهد شد. دوستانی که شوخی مرا جدی گرفتند که این ها سخت است اشتباه نکنند. اگر بخواهی دقت کنی خدا به همان اندازه به تو می رساند. ان شالله خدا توفیقش را به ما بدهد.

می فرماید اگر مومن حاضر بود باید به زیارتش بروی. معصومین علیهم السلام سفارش کرده اند که اگر نتوانستی به زیارت ما بیایی به زیارت مومنان برو. می فرماید اگر با تو دعوا کرد از او جدا نشو. تا اینکه کمی آرام بگیرد و ناراحتی اش برطرف شود. اگر مبتلا شد بار را از دوشش بردار و کمکش کن و ...

یکی از معانی که باید به آن توجه کنیم کلمه حق است. در ادبیات قدیم کلمه رایج آن آداب است. حق مومن چه چیزی است یعنی آدابی که باید در قبال مومن رعایت کنم چه چیزی است. رفتاری که باید در ارتباط با مومن داشته باشم چه چیزی است.

یک نمونه روایت دیگر می گویم که باز هم دقت کنید. در روایت دیگری در کتاب کافی شریف آمده است که کسی از امام صادق علیه السلام می پرسد حق مومن بر گردن ما چیست؟ حضرت فرمودند: مومن 70 حق بر گردن شما دارد. من هفتاد تا را به تو خبر نمی دهم فقط هفت مورد را می گویم. من نگران تو هستم و می ترسم نتوانی تحمل کنی و آن را اجرا کنی. فرمودند: وقتی او گرسنه است نباید سیر باشی. وقتی او عریان است نباید تو پوشیده باشی. باید راهنما و لباسش باشی یعنی عیب او را بپوشانی. باید زبان او باشی. هر وقت که واجب شد از او دفاع کنی.

روایتی از امام رضا علیه السلام است که اگر کسی از کسی نقطه ضعفی نگه دارد که یک روزی با آن او را خراب کند از ولایت ما خارج است. (یعنی دیگر شیعه نیست.) بعد فرمودند: منِ امام لازم می دانم چنین آدمی را لعن کنم. باید هر چه برای خودت دوست می داری برای او هم دوست داشته باشی.

تصور کنید اگر این چنین با هم برخورد کنیم چه اتفاقی می افتد؟ چشم انداز این طور زندگی کردن چه چیزی می شود؟ یک نتیجه خیلی کوچک و پیش افتاده اش همین اقتصاد مقاومتی است که عامل نجات ما و برتری بر جهانیان خواهد بود که اگر این طور زندگی نکنیم بدبخت خواهیم شد. یهودیان با هم اتحاد دارند و این اتحاد عامل نجات و برتری آنها در زمینه اقتصادشان است. زشت است که کسی خودش را حزب اللهی و بسیجی و هیئتی بداند ولی به این سمت حرکت نکند. من اصلاً از بداخلاقی نمی خواهم صحبت کنم.

اصلی ترین پایگاه تولید معنویت و نور در ماجرای اربعین اباعبدالله الحسین علیه السلام محبت مردم با یکدیگر است. آنجا همه هم را دوست دارند و هیچوقت دیگر این قدر نورانی نیستند. برای همین هر قدمش یک اجر دارد. نور پیاده روی خودش را در محبت مومنین به یکدیگر نشان می دهد. بزرگترین احساس خوش معنوی را در انسان ایجاد می کند. محبت کردن به یکدیگر یک دفعه ای انسان را بالا می برد. این حال را هیچ وقت دیگر نمی توانید تجربه کنید. اثر اربعین به کسی می خورد او را تغییر می دهد.

می فرمایند وقتی برادر دینی ات را این چنین حقش را رعایت کنی ولایتی که بین شما مومنین است تازه به ولایت ما متصل می شود.

/1102101304

 

پی نوشت:

1.     اصول كافى ج: 3 ص: 247 روايت: 4