آیا خداوند بندگانش را رها خواهد کرد؟

وارث: شیخ حسین انصاریان در هشتمین شب از محرم الحرام در سخنرانی اول خود در مسجد امیر(ع) با اشاره به زندگی یکی از علمای شیعه اظهار کرد: این عالم شیعه در سن هجده سالگی به خاطر شنیدن یک ندای ملکوتی در هنگام گوسفندچرانی در مراتع طالقان با پای پیاده برای تحصیل علوم دین به اصفهان رفت و کمتر از پنج سال بخش اول و دوم دروس علمی، فقهی و اصولی را تمام کرد، با رسیدن به مرز اجتهاد پیاده از اصفهان به طرف نجف حرکت کرد. در آنجا تبدیل به یک مجتهد جامع الشرائط قوی بنیه علمی شد و در کنار این قدرت علمی دو قدرت دیگر هم پیدا کرد که یکی زهد و دیگری حال معنوی بود. در همین اوائل محرم هم در شصت سال پیش با خبر دادن از مرگش از دنیا رفت.

وی افزود: ایشان می‌فرماید آن صدایی که من در بیابان‌های طالقان هنگام گوسفندچرانی شنیدم این بود که کی می‌خواهی به نامه دعوت پروردگار پاسخ بدهی، نامه دعوت پروردگار قرآن مجید است، کتاب خدا از همه انسان‌ها از زمان نزولش تا روز قیامت دعوت کرده است.

این مفسر قرآن کریم با اشاره به اهمیت اجابت دعوت خداوند اظهار کرد:  خداوند عاقبت آنهایی که دعوت خدا را اجابت کردند و آنهایی که دعوت خدا را اجابت نکردند و آنهایی که خداپرست شدند و آنهایی که خودپرست شدند، را در آیه هجدهم سوره مبارکه رعد بیان کرده است.

استاد انصاریان ادامه داد: خداوند متعال در آیه هجدهم سوره رعد می‌فرماید: «لِلَّذِینَ اِسْتَجٰابُوا لِرَبِّهِمُ اَلْحُسْنی» خداوند در این آیه درباره گروهی که دعوت خدا را اجابت کردند یا در حال اجابت دعوت هستند، یعنی به این نتیجه رسیدند که دعوت را اجابت کنند و بدانند که مالک و مربی حقیقی آنها پروردگار است، می‌فرماید: بین آنها و بین ربّ اتصال اعتقادی، عاطفی، محبتی ربهم وجود دارد؛ چون در دنباله آیه درباره آنهایی که دعوت خدا را اجابت نکردند از واژه ربهم استفاده نمی‌کند، یعنی آنها خدا را از زندگی‌شان حذف کردند. آنها یا خودشان، خودشان را مالک خودشان دانستند یا یک مشت اربابان کفر و طواغیت و قلدران تاریخ را رب و مربی خود دانستند.

این مفسر قرآن کریم اظهار کرد: درباره للذین باید گفت که با توجه به اینکه خدا للذین را در آیه جلو انداخته است، معنای انحصاری می‌دهد؛ یعنی در ادبیات عرب وقتی که اسم در جمله مقدم بشود، دلیل بر انحصار است؛ بدین معنی که این حسنی فقط ویژه آنهایی است که دعوت پروردگار را پاسخ گفتند و این امر  ارتباطی با دیگران ندارد. دیگران از این حسنی محروم و ممنوعند و محرومیت و ممنوعیت‌شان هم کار خدا نیست بلکه کار خودشان است؛ چراکه پروردگار عالم اهل محروم کردن و ممنوع کردن کسی هم نیست و به همین دلیل است که خداوند در قرآن در آیه ۷۹ سوره نساء می‌فرماید: «وَ مٰا أَصٰابَکَ مِنْ سَیِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِکَ» هر بلائی سرت می‌آید با دست خودت می‌آید، کاری به من ندارد.

وی در ادامه به تفسیر واژه حسنی پرداخت و گفت: حسنی، کلی و افعل تفضیل، به معنای پاداش برتر، مزد برتر، ثواب بهتر و بهشت بهتر و ویژه کسانی است که دعوت پروردگار مهربان عالم را پاسخ دادند. دیگران از این پاداش و نعمت ویژه محروم هستند. بنابراین برای اینکه بدانید این پاداش ویژه چیست؟ آیات مربوط به بهشت را در سوره الرحمن، در سوره واقعه و در آیه ۱ سوره انسان با عنوان «هَلْ أَتیٰ عَلَی اَلْإِنْسٰانِ حِینٌ مِنَ اَلدَّهْرِ» مشاهده کنید.

این مفسر قرآن کریم در ادامه با اشاره به جایگاه والای حضرت فاطمه زهرا(س) اظهار کرد: فرقی که سوره انسان با الرحمن و واقعه دارد این است که در سوره واقعه و الرحمن صریحاً از زنان بهشتی، زوج‌های بهشتی، همسران بهشتی، حورالعین بهشتی، نام برده شده ولی در سوره انسان هیچ اشاره‌ای به ازواج بهشتی و همسران بهشتی و حورالعین نشده است؛چراکه مصادیقی از آیاتی از سوره انسان، وجود مبارک صدیقه کبری فاطمه زهرا(س) است و خدا به احترام ایشان در آن سوره به زنان بهشتی و حورالعین بهشتی اشاره‌ای نکرده است.

این استاد اخلاق حوزه علمیه قم در ادامه بحث اهمیت اجابت دعوت خداوند متعال با اشاره به آیه «وَ اَلَّذِینَ لَمْ یَسْتَجِیبُوا لَهُ» اظهار کرد: خداوند در اینجا از واژه ربهم استفاده نمی‌کند؛ چراکه گروهی که دعوت خدا را اجابت نکردند، ارتباطی با خدا نداشتند و به جای خدا، به پول، اربابان کفر و یا هوای نفس خود توجه کردند.

 استاد انصاریان با اشاره به داستان حضرت نوح(ع) و امت ایشان و درس‌های آن ماجرا برای جهان معاصر اظهار کرد: مجسمه‌ و بت زمانه ما، دلار است، این بت بیجان زمان ماست که بندگان فراوانی هم دارد و بنده‌ترین بندگان دلار در جهان امروز، آل سعود هستند که با دلارهای نفتی، مردم بی‌گناه یمن را به خاک و خون می‌کشند. اینها هم یک نوع بت زنده هستند و به همین دلیل است که خداوند نمی‌گوید آنهایی که پاسخ پروردگارشان را نمی‌دهند، پروردگار عالم، رب‌ آنها نیست. لذا می‌فرماید والذین لم یستیجبوا له، دیگر ضمیر هم ندارد.

این مفسر برجسته قرآن کریم با اشاره به عاقبت کسانی‌که دعوت حق را اجابت نمی‌کنند ادامه داد: پاسخ آن و عاقبت کار آنان، این است که اگر به خداوند و ملائکه اعلام کنند که آنچه روی زمین و یک برابر دیگر هم رویش، یعنی آنچه روی زمین است و یک برابر دیگر، «لَوْ أَنَّ لَهُمْ مٰا فِی اَلْأَرْضِ جَمِیعاً وَ مِثْلَهُ مَعَهُ لاَفْتَدَوْ» را هم می‌دهیم ولی ما را به جهنم نبرید، پذیرفته نمی‌شود.

استاد انصاریان با اشاره به آیه «أُولٰئِکَ لَهُمْ سُوءُ اَلْحِسٰابِ» اظهار کرد: قیمت جواب دعوت خداوند از دو برابر آنچه روی زمین است برای مردم عموم باارزشتر است. البته خداوند درباره پرونده ما می‌گوید: «حوسبوا حساباً یسیراً» یعنی بسیار آسان از خیلی از صفحات پرونده‌تان گذشت و چشم پوشی می‌کنم و به حسابتان نمی‌کشم. حوسبوا حساباً یسیراً، یسیر یعنی راحت، یعنی آسان، یعنی در دادگاه قیامت، تو را به دردسر و دغدغه و به رنج و ناراحتی نمی‌اندازمت.

این مفسر قرآن کریم با اشاره به عاقبت کسانی‌که دعوت حق را لبیک گفتند، اظهار کرد: حال در مورد آنهایی که جواب خدا را دادند و حسنی برایشان مقرر شده به سه دعوت خداوند اشاره می‌کنم. سه مفهوم «یا ایها الذین آمنوا» یکی دعوت به ایمان، یکی دعوت به هجرت و دیگری دعوت به جهاد است. آنهایی که این سه دعوت را اجابت کردند خداوند درباره آنان می‌گوید: اینان با پاسخ به دعوت من، مؤمن واقعی شدند.

وی با اشاره به افرادی که دعوت خداوند به هجرت را پاسخ دادند، اظهار کرد: و الذین هاجروا، یعنی آنهایی که از شهر و دیارشان برای خدا هجرت کردند، چون دیدند آنجا در تنگنا هستند و باید جا را عوض بکنند برای یک دینداری کامل، هجرت کردند؛ البته یک هجرت دیگرشان هم هجرت از خودشان به سوی پروردگار است. خداوند در آیه ۱۰۰ سوره نساء می‌فرماید: «وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهٰاجِراً إِلَی اَللّٰهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ اَلْمَوْتُ» معنای این آیه، این است که در مسیر هجرت یا از شهر به جایی دیگر یا از نفس به سوی حق، اگر مرگشان برسد پاداش مهاجر مؤمن فقط به عهده خداست و هیچکس دیگر نمی‌تواند مزدش را بدهد.

این استاد اخلاق حوزه علمیه با اشاره به دعوت سوم که همانا دعوت به جهاد است، اظهار کرد: خداوند در آیه ۲۱۸ سوره مباره بقره میفرماید: «إِنَّ اَلَّذِینَ آمَنُوا وَ اَلَّذِینَ هٰاجَرُوا وَ جٰاهَدُوا فِی سَبِیلِ اَللّٰهِ أُولٰئِکَ یَرْجُونَ رَحْمَتَ اَللّٰهِ»، اینها هستند که امید مثبتی به رحمت خدا دارند و در جهاد که کاملتر از کل جهادگران تاریخ در غفران و رحمت خدا هم غفران و رحمت ویژه نصیبشان است.

استاد انصاریان در پایان اظهار کرد: یکی از این هفتاد و دو نفری که دارای اکمل ایمان و دارای دو هجرت در اوج اعلا و در جهاد هم در اوج نهایی بوده، وجود مبارک حضرت علی اکبر(ع) است. در روایات ما آمده است که ارزش ایمان، جهاد و هجرت حضرت علی اکبر(ع) در اوج و در حد اعلا بوده است.