حجت الاسلام موسوی: تواضع یعنی کنار گذاشتن جر و بحث با وجودی که حق با توست+گزارش تصویری

وارث: عزاداری دهه دوم محرم با سخنرانی حجت الاسلام سید موسوی و مداحی کربلایی حسن حسین خانی و حاج روح الله بهمنی در هیئت مکتب صاحب الزمان (عج) برگزار شد.

در ادامه متن سخنرانی حجت الاسلام موسوی را می خوانید:

هر قدر نعمت بیشتر می شود تواضع هم باید بیشتر شود

نقطه مقابل تواضع تکبر و خودبزرگ بینی است، اینکه انسان خودش را بزرگ تر از طرف مقابل ببیند چون ممکن است انسان از جهاتی یک مزیت هایی داشته باشد. خیلی چیزها ممکن است تکبر بیاورد و که آفت بسیار بزرگی است. در دیدگاه اسلام هر قدر انسان ها نعمت بیشتری از خدا دریافت می کنند باید تواضعشان هم بیشتر شود. ما در اسلام شخصیتی بزرگ تر از حضرت محمد صلی الله علیه و آله نداریم که در جمیع جهات برتری خاصی نسبت به دیگران دارد. پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله من جمیع جهات برتری معناداری نسبت به بقیه داشتند اما همین پیامبر مظهر تواضع است؛ پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله روی زمین می نشستند و غذا می خوردند. سفره های حضرت ساده بود و همیشه دوست داشت کسی با او غذا بخورد و تنها غذا نخورد.

رفتارهای متواضعانه پیامبر صلی الله علیه و آله

پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله به دلیل شان حاکمیتی که داشتند می توانستند زندگی بهتری برای دخترشان تهیه کنند، خود پیغمبر صلی الله علیه و آله با دستان مبارکشان غذای ولیمه عروسی حضرت را درست کردند حتی گوشت در آن نداشت و فرمودند: به مردم بگویید برای ولیمه عروسی فاطمه (سلام الله علیها) به مسجد بیایند، یا جهیزیه حضرت را شنیده اید چقدر ساده بوده و فقط وسایل ضروری در آن بوده، آیا پیغمبر صلی الله علیه و آله نمی توانستند بیشتر خرج کنند و مجلس باشکوهی برگزار کنند؟ حضرت تعمداً این کار را انجام دادند چون الگوی دین بودند.

دستورات اسلام بهداشت روانی انسان را تامین می کند

پیامبر صلی الله علیه و آله افتخار می کردند که به بچه ها سلام می کردند. ما گاهی برای خودمان استرس ایجاد می کنیم مثلا در جمعی وارد می شوند می گویند: من بزرگ تر هستم و فلانی باید به من سلام دهد؛ همین ما را دچار استرس بیهوده می کند در حالی که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله همه اینها را ریشه کن کرده بود. اسلام دستوراتی دارد که بهداشت روانی انسان را تامین می کند. هیچ کس نتوانست جلوتر از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله به او سلام دهد.

البته اینکه توجه کنیم به بزرگ تر احترام بگذاریم فضیلت زیادی دارد و قطعا احترامشان واجب است. در یکی از روایات بیان شده است یکی از راههایی که خداوند به پروردگارش احترام می گذارد این است که به مسلمانی که مویش سفید شده است احترام بگذارد. احترام به پدر، مادر، معلوم و استاد خیلی اهمیت دارد، هر چقدر به استادتان احترام بگذارید علمتان برکت پیدا می کند.

تواضع ائمه علیهم السلام حتی نسبت به حیوانات

فروتنی خیلی نعمت بزرگی است. ائمه علیهم السلام حتی نسبت به حیوانات تواضع و فروتنی داشتند به خصوص امام مجتبی علیه السلام، ایشان در سفری بودند که می خواستند برای غذا خوردن آماده شوند یک سگی در آن اطراف بود حضرت قبل از خوردن هر لقمه یک تکه برای سگ می گذاشت و می فرمود: من از خدا خجالت می کشم روزی خدا را بخورم و به این سگ ندهم.

امام سجاد علیه السلام یک شتری داشتند که 32 مرتبه با آن به حج رفته بودند ولی حتی یک تازیانه به آن شتر نزده بودند. این محبت به حیوانات با حیوان بازی تفاوت دارد اینکه حیوان را شکنجه ندهید و ... فرق دارد با اینکه حیوان را به خانه و رختخواب بیاورید. اینها حرام است.

هر چقدر انسان در مسیر توحید، اسلام و شریعت قدم بردارد و به جاهای بلند برسد تواضعش بیشتر می شود.

افراد متواضع چگونه با جاهلان برخورد می کنند؟

وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذينَ يَمْشُونَ عَلَي الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً ¹؛ "عِبادُ الرَّحْمنِ" یعنی بندگانی که دوست دارند خدا با آنها با مهربانی با آنها برخورد کند چون اگر خدا بخواهد با عدالت خودش با ما برخورد کند کلاهمان پس معرکه است. بندگانی که به رحمت و لطف خدا امید دارند کسانی هستند که روی زمین متواضعانه و افتاده رفتار می کنند؛ چنین اشخاصی می توانند امیدوار باشند خدا با مهربانی با آنها برخورد کنند چون خودشان در زمین متکبرانه برخورد نکردند.

روزی پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله از مکانی می گذشتند که مردم زیادی دور کسی که تشنج کرده، جمع شده بودند وقتی علت را پرسیدند مردم گفتند او دیوانه است. حضرت ناراحت شدند و فرمودند: او دیوانه نست بلکه او بیمار است و معالجه می شود دیوانه کسی است که تکبر می کند. خیلی مهم است نزد کسی که مریض است حرفهای تلخ نزنیم روحیه او آسیب پذیر است حرفهایی بزنیم که رنج مریضی را برایش آسان کند.

پس خداوند در ادامه آیه فرمود: وقتی جاهلی برخوردی دور از ادب با افراد با تواضع می کند آنها مسلامت آمیز با او برخورد می کنند. جهل در قرآن در مقابل علم نیست بلکه در مقابل عقل است، جاهل یعنی نادانی که رفتارهایی خارج از عقل دارد نه اینکه سواد نداشته باشد. ممکن است کسی تحصیلات آکادمیک داشته باشد اما رفتارهای جاهلانه ای داشته باشد و برعکس. قرآن می فرماید: کسانی که امید به رحمت خدا دارند وقتی با رفتار بد آدم های بی عقل مواجه می شوند جوابشان را نمی دهند.

تواضع یعنی با وجودی که حق با توست جر و بحث نکنی

امام باقر علیه السلام فرمودند: مومن باید یک عقلی داشته باشد تا جهالت آدم جاهل را از خودش رد کند. فرموده اند: تواضع این است که خوشحال باشی اگر در مجلسی پایین بنشینی ممکن است تعارفت کنند بالا بنشینی اما خودت دوست داری پایین بنشینی. تواضع یعنی تو جلوتر سلام بدهی، جر و بحث را کنار بگذاری ولو اینکه حق با شما باشد. چون چیزی که باعث می شود ما جر و بحث کنیم تکبر است چون طرف مقابل حرف ما را قبول نمی کند ناراحت می شویم. خودمان فکر کنیم از اول سن تکلیف چند بار خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله را گوش نکردیم؟ اما آیا خدا ما را عذاب یا رسوا کرده؟ این را بپذیریم اگر حرف حقمان مورد پذیرش واقع نشد ما جر و بحث نکنیم. خیلی از اوقات موارد اوژانسی نیست یعنی اگر طرف مقابل حرف ما را در همان لحظه نپذیرد مشکل خاصی پیش نمی آید و می توانیم بعدا در فرصت بهتر مشکل را ساده تر حل کنیم اما تکبر اجازه نمی دهد.

رفتار منطقی امام سجاد علیه السلام با شخص اهانت کننده

پسرعموی امام سجاد علیه السلام، حسن بن حسن به مسجد آمد و هر چه دلش خواست به امام سجاد علیه السلام گفت و اهانت و توهین کرد و در تمام این مدت حضرت هیچ چیزی نفرمودند. بعد از اینکه چند ساعت گذشت و شب شد حضرت به درب منزل پسرعمویش رفت و با او سلام و علیک کرد و او را بغل کرد و فرمود: اگر چیزی را که گفتی درست باشد خدا مرا ببخشد و اگر درست نباشد خدا تو را ببخشد. حضرت منتظر پاسخ نماندند و سریع به منزل برگشتند. حسن بن حسن با این رفتار امام سجاد علیه السلام به قدری تغییر کرده بود و شیفته ی رفتار منطقی حضرت شده بود که همیشه در کنار حضرت بود، نوشته اند نبود جایی که امام سجاد علیه السلام برود و او همراهش نباشد. وقتی مسالمت آمیز برخورد می کنیم اثرات خیلی خوبی دارد که نتیجه تواضع است.

پی نوشت:

1- سوره فرقان آیه 63.