حجت الاسلام علی پناه: اثری که در شنیدن موعظه هست در گفتن آن نیست+گزارش تصویری

بحث پیرامون عواملی است که نقش اثر گذار در حسن عاقبت ما دارد. مهم ترین هدفی که در بندگان صالح خدا دنبال می شود، رسیدن به حسن عاقبت است و تمام هم و غم مومن معطوف به این معناست که جوری سلوک بکند که در نهایت با ایمان از این دنیا برود و عاقبت بخیر بمیرد. اساسأ مومن نگران ختم کار خود است چون در پیرامون خود زیاد دیده کسانی که خوش نام و خوش سابقه بودند ولی در نهایت اشتباهی کردند که منجر به عاقبت به شری آن ها شد.

یکی از داماد های امام رضوان الله علیه نقل می کردند که: آقا در یکی از جلسات رو کردند به من و سوال مهمی از من پرسیدند و فرمود: فلانی، اگر نامه ی سفید امضایی از عالم بالا برایت بیاید و خداوند هم ضمانت کند هر درخواستی را در این نامه بنویسی، من بدون ردخور آن را اجابت خواهم کرد، شما در این نامه چه خواهید نوشت؟

جواب به این سوال محتاج تفکر و تأمل است، می فرمایند ابهت و صلابت آقا مانع از این شد که من جواب سوال را بدهم. خود امام فرمودند: اگر همچین نامه ای از عالم بالا برای من بیاید من در این نامه چیزی نخواهم نوشت جز این درخواست: " خدایا عاقبت روح الله را ختم به خیر کن "

این همان مهم ترین و اساسی ترین هدف زندگی مومن است و مومن برای نیل به این هدف دغدغه و دلشوره دارد نه فقط مومن بلکه ائمه معصوم با اینکه عصمت داشتند این دغدغه و دل مشغولی را داشتند.

عرض کردیم وجود نازنین امام سجاد علیه السلام  با اینکه معصوم است و حجت خداوند است در بسیاری از دعاهایشان می گویند: خدایا کاری بکن با عفو و رحمتت و مغفرتت منِ علی ابن الحسین عاقبت به خیر شوم. این دغدغه ی امام معصوم است.

عرض کردیم شرط اول قدم در مسیر رسیدن به این حسن عاقبت که مهم ترین هدف زندگی مومن است شناسایی عواملی است که نقش اثرگذار در حسن عاقبت ما دارد و نیز لحاظ این برنامه در زندگی.

امشب اشاره می کنم به عاملی که موجب عاقبت به خیری خیلی افراد شده است و این عامل باعث شده خیلی از افراد آلوده راه را پیدا کنند و در نهایت عاقبت به خیر شوند و با ایمان از این دنیا بروند.

یکی از عوامل در رسیدن به حسن عاقبت، موعظه پذیری و پذیرفتن نصیحت است.

 تذکرات مهم امیرالمومنین علیه السلام  به امام حسن مجتبی علیه السلام  :

پسرم همه ی سعی خود را به کار بگیر تا قلبت را با موعظه زنده نگهدار. (( احی قلبک بالموعظه))

امام علی علیه‌السلام در ساعات پایانی عمرشان امام حسن مجتبی علیه‌السلام را احضار کردند. وقتی ایشان کنار بستر امیرالمومنین علیه‌السلام نشستند آقا چند تذکر دادند. یکی از آنها این است: « أَحْيِ قَلْبَكَ بِالْمَوْعِظَةِ»¹  حسن جان تمام سعیت را به کار بگیر که دلت را با موعظه زنده نگه داری.

موعظه می تواند ما را بیدار کند. ثمرة الوعظ الانتباه²  ثمرۀ موعظه تنبه است.

خیلی از جوان هایی که در کوچه و خیابان می بینید، معطل یک تلنگر هستند و چنان دست از کارهای خود بر میدارند و توبه می کنند که در نهایت هم عاقبت به خیر میشوند.

گاهی یک کلمه حرف می تواند مسیر زندگی انسان را عوض کند.

جوانی بود در اصفهان بنام جهانگیر خان قشقایی، پسر یکی از رؤسای ایل قشقایی بود. ایشان پدر سرشناس و پولداری دارد لذا از روزی که چشم باز کرده و خود را شناخته خود را در ناز و نعمت دیده است و همین ثروت زمینه ی غفلت او را فراهم کرده است و کاری با خدا و اهل بیت ندارد. تاری داشت که با آن می نوازید و روزی رسید که در حین نواختن تار او پاره شد و دوره افتاد درون شهر تا درستش کند. از قضا رسید به مغازه ی کفاشی. گفت: آقا این تار من پاره شده شما جایی را سراغ داری من این را بند بزنم؟ پینه دوز که عبد صالح خدا و اهل معنا بود نگاهی به جوان کرد و چند جمله به او گفت. کفاش گفت: در این هنری که انتخاب کردی خیلی تلاش کنی در نهایت می شوی فلانی. تا دیر نشده و جوانی برو تار دلت را با رشته ی محبت خداوند بند بزن. چنان این جملات بر جهانگیر خان قشقایی اثر گذاشت که همانجا بی اختیار شروع به گریه کرد. خیلی وقت ها دوای درد انسان منحرف یک حدیث است، یک آیه ی قرآن است. امام صادق علیه السلام  می فرمایند: کلمات ما یخ دل ها را باز می کند. 

جوان به کفاش گفت: حالا که خودت این آتش را به دل من انداختی خودت بگو چکار کنم و مرا راهنمایی کن. پینه دوز گفت: فضای حوزه ی علمیه اصفهان برای نیل به این هدف خیلی مستعد است، جوان همین کار را کرد. بعد از سال ها زحمت و تلاش پیگیری مداوم ایشان می شوند حضرت آیت الله حاج میرزا جهانگیر قشقایی که یکی از شاگردان این مرد متعلم، مرجع عالیقدر عالم تشیع حضرت آیت الله العظمی بروجردی بوده است.

قرآن می فرماید: انسان کم ظرفیت است و لذا به دنیا که می رسد طغیان گر می شود. مگر اینکه فرعون درونمان را سرکوب کرده باشیم و بت نفسمان را شکسته باشیم. ما نشسته ایم در بهشت و از آنجا امثال ابن سعد را قضاوت می کنیم. خودمان را بگذاریم به جای ابن زیاد و عمر سعد، انصافأ اگر به من پیشنهاد ملک ری می شد حاضر بودم از این پیشنهاد چشم پوشی کنم؟ یا برای کشتن اباعبدالله علیه السلام  توجیهی درست می کردم و می گفتم: عیبی ندارد بعد از اینکه ایشان را کشتیم توبه می کنیم.

گر به دولت برسی مست نگردی هنر است.

ما که هنوز ادعایی نداریم به دلیل آن است که هنوز بهانه ی دندان گیری دست نفسمان نداده ایم، من نه پول دارم نه شهرت دارم و نه چیزی برای همین نفسم با من کاری ندارد اما اگر همین نفس پول و ریاست به خود ببیند طغیان می کند لذا آقای مجتهدی می فرمود: هرگاه از خداوند دنیا خواستید قبل آن ظرفیت هم بخواهید.

دو نکته ی مهم عرض میکنم:

1- همه ی ما محتاج موعظه هستیم و اثری که در شنیدن موعظه هست در گفتن آن نیست.

وجود مبارک پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله  به نصّ قرآن از تمام ابنای بشر سر است اما ایشان به جبرئیل فرمودند: آیا می شود مرا موعظه کنی؟ رسول خدا می خواهند به ما آموزش دهند من که  پیغمبر خدا هستم خود را محتاج موعظه می دانم شما که دیگر به طریق اولا نیازمند موعظه هستید. 

جبرئیل از جانب خداوند مأمور شد سه موعظه به پیامبر عرض کند:

·         یا رسول الله هر جور دوست داری می توانی زندگی کنی اختیار با خود شماست اما این را بدان می رسد روزی که جنازه ی شما روی دست مردم تشییع می شود و در نهایت شما می مانی و خاک قبر، از الان نگران ساعات بی کسی باش.

·         به هر کسی میخواهی دل ببند اما این را بدان می رسد ساعتی که باید از همه ی آن ها دل ببری لذا هرچقدر دلبستگی ها کمتر باشد، جان دادن آسان تر است.

·          هر کاری می خواهی در این دنیا بکن اما این را بدان می رسد روزی که فیلم زندگی و اعمالت را به شما نشان خواهند داد. جوری زندگی نکن که در نهایت شرمنده شوی.

2-سراغ عالم ربّانی صاحب نفس بروید. هرچقدر نفس واعظ پاک تر باشد به همان میزان اثرگذاری موعظه هم بیشتر است.

 پی نوشت:

_{1-        نامه 42 نهج البلاغه}

_{2-        میزان الحکمه ج13}