حاشیه نگاری از دهمین آئین تجلیل از نوگلان حسینی

وارث: مرحله نهایی آزمون دهمین آیین تجلیل از نوگلان حسینی (مداحان دانش‌آموز شهر تهران) از ساعت ۷:۳۰ روز یکشنبه دوم آبان‌ماه آغاز شد. راه یافتگان این مرحله که از ۶ تا ۱۷ سال سن داشتند و شامل ۱۰ دانش‌آموز مقطع ابتدایی، ۲۳ دانش‌آموز متوسطه اول و ۲۳ دانش‌آموز متوسطه دوم؛ از همان ساعات ابتدایی با همراهانشان وارد صف‌های پذیرش شدند. آنهایی که حرفه‌ای‌تر بودند سعی داشتند با زمزمه و تحریر صدایشان را گرم کنند یا اشعاری را که انتخاب کرده‌اند، از بر کنند. 

 اولین دانش‌آموز دوره ابتدایی ساعت ۸:۳۰ دقیقه روی سن رفت و دو صندلی انتظار که برای شرکت‌کنندگان بعدی روی صحنه تعبیه شده بود پر شد. پیش از آغاز حاج مصطفی خورسندی به شرکت‌کنندگان یادآور شد که در ۵ دقیقه باید مقتل‌خوانی و شعرخوانی کنند و به صوت و لحن و ظاهرشان در هنگام اجرا توجه داشته باشند. داوری حاج مرتضی طاهری، حاج ماشاءالله عابدی و حاج مصطفی خورسندی داوران مرحله نهایی پس از اجرای هر یک از شرکت‌کنندگان نکاتی را برای بهتر شدن اجراهای بعدی گوشزد می‌کردند. از فاصله و نوع قرار گیری مقابل میکروفون تا چگونگی صداسازی.

سید محمد مهدی موسوی‌زاده که اجرای فوق‌العاده‌ای داشت و یک سال جهشی خوانده بود و کلاس پنجم بود و در دوره پنجم هم مقام اول را کسب کرده بود درباره حضور در این آیین گفت: «من یک بار تجربه برنده شدن در این آیین را داشتم به همین دلیل ترجیه می‌دادم که بقیه بچه‌ها شرکت کنند و مقام بیاورند. امسال هم مدیر مدرسه بدون اینکه من بدانم اسمم را برای شرکت در این آزمون رد کرده بود»

محمد مهدی در پاسخ به این سوال که چرا و چه طور به مداحی علاقه‌مند شد گفت «من از وقتی خیلی کوچک بودم با پدر و مادرم به هیئت‌های مذهبی و مراسم عزاداری می‌رفتم. کم‌کم علاقه‌مند شدم و شعرهایی که مداح‌ها می‌خواندند را برایم می‌نوشتند و وارد عرصه مداحی شدم.» محمد مهدی کلاس آموزش مداحی نرفته؛ او در پاسخ به سوالم که فکر می‌کند مقام بیاورد یا نه می‌گوید «مقام آوردن برایم اهمیتی ندارد، مهم این است که حضرت زهرا و امام حسین(ع) از من راضی باشد.» 

۵ دقیقه‌های طلایی نوگلان با همراهی خانواده‌ها رنگ متفاوتی گرفته بود. از همان اولین اجرا نم اشک‌ها را می‌شد گوشه چشم همه حضار دید. بعضی از پدر و مادرها با دوربین‌های تلفن همراهشان، فرزندانشان را همراهی می‌کردند. خانمی که کنار من نشسته بود و از همان اجرای اول، با تلفن همراهش حضور نوگلان روی سن را ضبط می‌کرد گفت: «این را برای همیشه نگاه می‌دارم، این بچه‌ها در آینده مداحان نامی خواهند شد.» 

بعد از اذان ظهر و اقامه نماز جماعت، دور دوم آزمون با حضور ۲۳ دانش‌آموز مقطع متوسطه اول آغاز شد. بچه‌هایی که صدایشان پخته‌تر بود و در مقتل‌خوانی و شعرخوانی انتخاب‌های پیچیده‌تری داشتند. 

محمد جواد اکبری ۱۴ ساله کلاس نهم که برای سومین بار در این طرح شرکت می‌کند و تا به حال به مقام‌های پنجمی و دومی رسیده درباره حضورش می‌گوید «از اول هم انگیزه‌ام نوکری امام حسین(ع) بود نه جایزه‌ای که قرار است بگیرم. به همین دلیل حتی اگر مقامی هم کسب نکنم ناراحت نمی‌شوم چون به نیت نوکری آمده‌ام و با این اتفاق یک روز به نوکری‌ام اضافه می‌شود.»

محمدجواد پنج سال است که در کلاس‌های حاج آقا قاسم آریانی شرکت می‌کند. او می‌گوید «از استادم بیش از آموختن فن مدیحه‌خوانی اخلاص را یاد گرفتم و یاد گرفتم از مداحی پاکت محور دوری کنم و هرگز در مجلسی فقط به خاطر پول حضور پیدا نکنم» 

آزمون دانش‌آموزان متوسطه دوم، رنگ و بوی متفاوت تری داشت. بچه‌های دبیرستانی مانند مداح‌های حرفه‌ای پشت میکروفت قرار می‌گرفتند و شور و حالی متفاوت به سالن آمفی‌تئاتر فرهنگسرا بخشیده بودند. علی جعفری ۱۶ ساله و دانش‌آموز سال آخر دبیرستان یکی از بهترین‌ها بود. او سه دوره در این آزمون شرکت کرده بود اما نتوانسته بود مقامی کسب کند. پرسیم از این همه سال مقام نیاوردن ناراحت نیست؟ که خیلی مطمئن جواب داد «از مقام نیاوردن ناراحتم اما از نوکری ارباب نه. البته این ناراحتی تا حدی نیست که بخواهد به من ضربه‌ای وارد کند یا ناامیدم کند، بلکه انگیزه‌ام را بیشتر می‌کند.»

علی ۶ سال است که به طور حرفه‌ای مداحی می‌کند. او درباره علاقه‌اش به این کار می‌گوید: « همه خانواده‌ام ذاکر اهل بیت(ع) هستند. عموها و دایی‌ها و حتی خاله‌هایم که در مجالس زنانه مداحی می‌کنند. در خانواده ما کثر شأن بود که کسی نوکری اهل بیت(ع) را نکند. البته این موضوع باعث نشد که من به این راه کشیده شوم؛ بزرگتر که شدم و خودم این راه را انتخاب کردم.» 

او درباره احساسی که از مداحی دارد گفت: «این احساس با همه حس‌هایی که یک انسان می‌تواند تجربه کند، متفاوت است. انگار هر چه بیشتر می‌خوانی، صدایت که گرفته‌تر می‌شود و در این راه خسته‌تر می‌شوی؛ بیشتر انرژی می‌گیری. همه ما می‌دانیم که امام حسین(ع)  نه در این دنیا و نه در آن دنیا زیر دین هیچ کسی نمی‌ماند. به همین خاطر یک بیت که می‌خوانی امام حسین(ع) چند برابر به تو انرژی می‌دهد. راستش را بخواهید آرزو می‌کنم حتی کسانی که این کار را مسخره می‌کنند هم یک بار این حال و انرژی را تجربه کنند» 

از علی می‌خواهم برایم یک بیت شعر بخواند، بیتی که همیشه با خود زمزمه می‌کند. لبخند می‌زند و با صدای خوش می‌خواند «گذر تک تک این ثانیه‌های عمرم / به قدیمی شدن نوکری‌ام می‌ارزد»

فکر می‌کنم این بچه‌ها بسیار متفاوت‌ترند. بچه‌هایی که همگی از نظر علمی و تحصیلی هم از درجه بالایی برخوردارند و زمانی که پای صحبت‌هایشان می‌نشینی می‌بینی بسیار بزرگتر و عاقل‌تر از سن عددی‌شان هستند.

آزمون نهایی دهمین آیین تجلیل از نوگلان حسینی پس از گذشت حدود ۷ ساعت داوری به پایان رسید.  

اختتامیه دهمین آیین تجلیل از نوگلان حسینی «مداحان دانش آموز شهر تهران» روز پنجشنبه ۶ آبان ماه در آمفی تئاتر فرهنگ‌سرای اندیشه و با همکاری سازمان دانش‌آموزی شهر تهران و کانون مداحان و شاعران آیینی کشور برگزار می‌شود.