وارث: مراسم دهه اول صفر با سخنرانی حجت الاسلام عالی و مداحی حاج حسین سازور، حاج نریمان پناهی، حاج عبدالرضا هلالی، حاج حسین سیب سرخی و حاج امیر کرمانشاهی در حسینیه فاطمه زهرا (س) برگزار شد. در ادامه ی خبر متن سخنرانی حجت الاسلام عالی را می خوانید:
چه کنیم که عاقبت بخیر شویم؟
یکی از علما تعریف می کند در مشهد بودم و دیدم سه نفر از بزرگان مشهد که هر سه الان از دنیا رفته اند هر کدام یک طرف نشسته اند، میرزا جواد تهرانی و آیت الله فلسفی و حسنعلی مروارید که همگی مجتهد و با تقوا بودند. من رفتم از هر سه نفر پرسیدم: اگر در حرم امام رضا علیه السلام فقط یک دعای مستجاب داشته باشیم چه دعایی بکنیم؟ هر سه نفر بلإتفاق و بدون هماهنگی قبلی گفتند: عاقبت بخیری
رفتم خدمت آیت الله گلپایگانی در قم و از ایشان پرسیدم و ایشان هم گفتند: عاقبت بخیری
عوامل عاقبت بخیری
یکی از چیزهایی که شاه کلید است هم برای برکات مادی در دنیا و هم معنوی این است که نسبت به والدین خود مسلمان باشند یا کافر، زنده باشند یا مرده، کاری کنیم و از صمیم قلب دعایشان کنیم. آیت الله بهادری می گفتند: من هر کسی را که دیدم در زندگی به جایی رسیده است از دعای پدر و مادرش بود و هر کسی را دیدم به جایی نرسید دعای پدر و مادر پشت سرش نبود.
امام علی علیه السلام در دعای کمیل می فرمایند: الهم اغفرلی الذنوب التی تحبس الدعا «خدایا ! براى من بیامرز گناهانى كه دعا را از مستجاب شدن باز مى دارد»
یکی از چیزهایی که باعث می شود دعای ما بالا نرود دلگیر بودن پدرو مادر است.
دعای مشمول
دعای مشمول برای جوانی بود که پدرش او را نفرین کرد و او فلج شد و حضرت علی علیه السلام این دعا را یاد جوان دادند.
حدود سی سال پیش خدمت آیت الله مولوی بودم، شخصی خدمت ایشان رسید و گفت: من عمرم دارد تمام می شود و صاحب فرزند نمی شوم. رفتم نزد شیخ نخودکی اصفهانی و از ایشان یک نسخه گرفتم برای بچه دار شدن و آن نسخه را اجرا کردم ولی باز هم صاحب فرزند نشدم. آیت الله مولوی ایشان را تسلّی دادند و گفتند: خداوند آن طرف برایتان چیزهایی قرار داده است که الان نمی دانید. وقتی آن بنده ی خدا رفت آقای مولوی به اطرافیان گفتند: این آقا نفرین پدرش پشت سر اوست.
عوارض و آثار بدرفتاری با والدین
امام رضا (علیه السلام) در پاسخ محمدبن سنان نوشت:
حرم الله عقوق الوالدین لما فیه من الخروج من التوفیق لطاعة الله عزوجل، والتواقیر للوالدین وتجنب کفر النعمة، وابطال الشکر، وما یدعو من ذلک الی قلة النسل وانقاطاعه، لما فی العقوق من قلة توقیر الوالدین والعرفان بحقهما، وقطع الارحام، والزهد من الوالدین فی الولد، وترک التربیة بعلة ترک الوالد برهما1
خداوند عقوق پدر و مادر را حرام فرمود، زیرا در عقوق بیرون شدن از توفیق طاعت خداوند عزوجل است. همچنین انسان را از بزرگداشت اوامر خدا و احترام به پدر و مادر باز می دارد و نیز باعث ناسپاسی و کفران نعمت است، و موجب کمی نسل و انقطاع آن می گردد، نافرمانی پدر و مادر سبب می شود که از پدر و مادر کمتر احترام به عمل آید و حق ایشان چنان که باید و شاید شناخته نشود (و در نتیجه) پیوند خویشاوندی گسیخته گردد و پدر و مادر از فرزند و تربیت وی دست برداشته، کناره گیری کنند، آری این همه آثار و عواقب نامطلوب معلول این است که فرزند از نیکی به پدر و مادر خودداری کرده است.
قرآن می فرماید: وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْكُمْ وَأَنْتُمْ مُعْرِضُونَ2 و چون از فرزندان اسرائيل پيمان محكم گرفتيم كه جز خدا را نپرستيد و به پدر و مادر و خويشان و يتيمان و مستمندان احسان كنيد و با مردم [به زبان] خوش سخن بگوييد و نماز را به پا داريد و زكات را بدهيد آنگاه جز اندكى از شما [همگى] به حالت اعراض روى برتافتيد
یکی از مفسران می گوید: اینکه خداوند در قرآن بلافاصله بعد از دستور به بندگی، احسان به پدر مادر را آورده است نشان دهنده ی این است که افضل اعمال در بندگی، احسان به پدرومادر است. چون اگر چیزی بهتر از این بود بعد از دستور به بندگی چیز دیگری را می اورد.
خشنودی خداوند یكی از مهم ترین نتایج نیكی و احترام به والدین است چنان كه امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «حسن سلوك و نیكی به والدین از حسن شناخت و معرفت عبد به خداوند تعالی است ، زیرا هیچ عبادتی انسان را به سرعت نیكی به پدر و مادر به خشنودی و رضایت خداوند تعالی نمی رساند آن هم احسانی كه محض تحصیل رضای پروردگار باشد.»
در روایات داریم حداقل سه چیز است که شرط آن مسلمان بودن نیست:
1- وفای به عهد، وقتی با کسی عهدی بستیم چه مسلمان باشد چه غیر مسلمان باید پای عهد خود بیایستیم
2- امانت داری، امام سجاد علیه السلام فرمودند: اگر شمشیری که شمر به وسیله آن سر پدرم را جدا کرد در دست من به امانت می سپرد به او باز می گرداندم
3- احترام به پدرومادر
دستورالعمل برای پدرمادری که از دنیا رفته اند و در دورانی که بودند نتوانستیم رضایت شان را جلب کنیم و احیانأ عاق والدین شدیم این است که 40 هفته از ظهر 5 شنبه تا ظهر جمعه سر قبر آن ها فاتحه بفرستیم و قرآن تلاوت کنیم و پدرمادر از برزخ برایمان دعا می کنند.
آن هایی که پدر مادرشان زنده هستند در همینجا دست و پایشان را ببوسند و برکات فراوان در زندگیشان را می بینند.
داستان جوانی که مادرش با او قهر بود
کتاب منازل الاخرة که محدث قمی آن را نوشته است، برای جوانان بسیار توصیه می شود که بخوانند. در این کتاب نوشته است یکی از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله که جوان هم بود در موقع مرگش پیامبر صلی الله علیه و آله به او تلقین کردند که شهادتین را بگوید ولی دهان جوان قفل شده بود و نمی توانست بگوید و زنی در کنار آن جوان در حال گریه کردن بود که پیامبر صلی الله علیه و آله متوجه نسبت این دو نفر شد و از خانم پرسید شما مادرشان هستی؟ خانم گفت: بله من 6 سال است با پسرم قهرم. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: الان دیگر این جوان وضع خوبی ندارد از او بگذرید. تا مادر گفت: از او گذشتم زبان جوان باز شد. پیامبر صلی الله علیه و آله از او پرسید چه می بینی؟ جوان گفت: سیاه بدبویی را می بینم. پیامبر صلی الله علیه و آله جمله ای را به ایشان تلقین کردند که وقتی جوان آن را تکرار کرد فرد زیبایی را دید که همان لحظه از دنیا رفت.
ملک الموت برای بعضی انسان ها به قدری زیبا ظاهر می شود که بادیدن او قالب تهی می کنند. در قرآن خوانده ایم که وقتی حضرت یوسف علیه السلام در حال رد شدن بودند جماعتی از زنان دست خود را بریدند و این فقط چهره ی زیبای ظاهری حضرت یوسف بود. اگر چهره ی مُلکی حضرت یوسف بتواند عقل از سر زنان بپراند که دستشان را ببرند چهره ی ملکوتی حضرت عزرائیل ملک مقرب خداوند که بسیار زیباست عقل را از سر نمی پراند بلکه روح را از جسم می پراند و وقتی روح او را می بیند دیگر در کالبد بدن نمی تواند بماند و به راحتی جان می دهد.
پی نوشت:
1- بحارالانوار، جلد 74، ص 76 - 74؛ تفسير نورالثقلين ، جلد 3، ص 150؛ علل الشرايع ، ص 479
2- سوره بقره آیه 83
3- مصباح الشریعة / ترجمه مصطفوى،ص: ۳۱۲
