اگر کسی بخواهد ویژگی های اهل بیت را کامل مطالعه کند و بداند، زیارت جامعه کبیره را بخواند همانطور که دعای جوشن کبیر شناسنامه ی خداوند است، زیارت جامعه ی کبیره شناسنامه ی اهل بیت است.
کتاب های خوبی هم در بازار موجود است که جوان ها می توانند مطالعه کنند. فقط مسأله ی شور نباشد، شعور هم باشد. امام صادق علیه السّلام فرمودند: مَن ماتَ و لَم یعرف امام زمانِهِ ماتَ میتةً جاهِلیةً؛1 هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است.
دارالحدیث قم کتابی را مستقیمأ چاپ کرده است به نام اهل بیت در قرآن و حدیث که نویسنده ی آن آیت الله ری شهری است و همه ی مطالب و روایات و آیاتی که درباره ی اهل بیت است در آن آمده است. این شش ویژگی را در شب های قبل به دو مورد آن پرداختیم که علم و حِلم بود.
ویژگی سوم سخاوت و جود
در اسلام نسبت به حقوق و کمک به مردم خیلی اهمیت قائل شده است. آیت الله آملی می فرمایند: شیخ عباس قمی مفاتیح را نوشتند که در مفاتیح غالبأ 4 چیز وجود دارد؛ دعا، نماز، ذکر و یک سری هم زیارات. ایشان فرمودند: یک جلد دومی هم باید برای این مفاتیح نوشته شود که غیر از این مسائل باشد که کارهای اجتماعی چقدر ثواب دارد. مثل اینکه یک کلوخ را از جلوی پای مردم برداشتن چقدر ثواب دارد.
مسئله ی رسیدگی به محیط زیست و حیوانات که خیلی درباره ی آن روایات متعدد است. ایشان همت کردند و کتاب مفاتیح الحیاة را نوشتند و بسیار کتاب خوبی است. این کتاب پنج قسمت است که هیچ دعا و ذکری در آن نیامده است.
امام رضا (سلام الله علیه) می فرماید: "َ إِنَّ السَّخِيَّ قَرِيبٌ مِنَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ النَّاسِ قَرِيبٌ مِنَ الْجَنَّة" 2 آدمی که گذشت داشته باشد و در راه هدف بگذرد، از مالش، از آن چه دارد، این آدم سخی سه قُرب دارد، به سه چیز نزدیک می شود، به "الله" نزدیک می شود، به "دل مردم" نزدیک می شود، به "بهشت" نزدیک می شود.
چنان چه در مقابل این صفت، صفتِ "بخل ورزی" قرار دار، انسان بخیل از خدا دور می شود، از مردم دور می شود، از بهشت دور می شود.
در قرآن می فرماید: لِلَّذینَ أَحْسَنُوا الْحُسْنى وَ زِیادَةٌ وَ لایَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَ لا ذِلَّةٌ أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمْ فیها خالِدُونَ 3 آن هایی که احسان می کنند و هر کسی به مردم خدمت می کند 4 جایزه به او می دهند: کسانى که نیکى کردند، پاداش نیک و افزون بر آن دارند; و تاریکى و ذلت، چهره هایشان را نمى پوشاند; آنها اهل بهشتند، و جاودانه در آن خواهند ماند.
یکی از مشکلات جوانان که در شُبهات خود را می بازند، ضعف اطلاعات است. آقای مطهری 55 کتاب دارند، سال هم 55 هفته است که می شود هفته ای یک کتاب ایشان را خواند، چرا که هنوز هم کتاب های ایشان به روز است و امام فرمودند: کاملأ این کتاب ها مورد تأیید است. آقای قرائتی کتاب معاد و توحید و تفسیر دارند. متأسفانه مطالعه در بین ما خیلی کم شده است. ساعت ها در فضای مجازی هستیم ولی نماز صبحمان قضا می شود. باید به نماز احساس نیاز کرد چرا که به زور و بدون علاقه فایده ای ندارد. إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَآءِ وَالْمُنکَرِ4 نماز (انسان را) از فحشا و منکر باز مى دارد.
بیشترین چیزی که مردم در روز قیامت حسرت می خورند فرصت سوزی است. یا حسرتی علی ما فرطت فی جنب الله5 وای بر ما که چقدر فرصت ها را از دست دادیم.
عامل نجات انسان خداوند است
یکی از آرامش بخش ترین امور این است که خداوند تکیه گاه انسان باشد. همان ذکری که امام حسین علیه السلام در روز عاشورا زیاد می گفتند: لا حول ولا قوة الا بالله العلى العظيم
زیبایی باطنی انسان به علم و بردباری است اما اگر انسانی این دو را نداشت ثروت داشته باشد به همراه مروت اما اگر این دو را هم نداشت، فقر و صبر داشته باشد.
منابع مالی امامان چگونه تأمین می شد؟
1- از گذشته به آن ها به ارث رسید، مثلأ حضرت زهرا سلام الله علیها هفت باغ داشتند به غیر از فدکی که از ایشان گرفتند.
2- کمک مالی مردم، علی بن محمدنیشابوری که شتر بار می زد و می فرستاد برای امام کاظم علیه السلام و احمد بن اسحاق از قم پول زیادی را می بردند برای امام حسن عسگری علیه السلام
کرم و مهربانی ائمه علیه السلام
شیخ صدوق عالم بزرگی است که به دعای امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف به دنیا آمد و کتابی دارد به نام عیون اخبار الرضا که در دوران امام رضا علیه السلام نوشته است. در این کتاب نوشتند، غلامی به همراه ارباب خود از بلخ به خراسان آمدند برای زیارت امام رضا علیه السلام و وقتی رسیدند به حرم حضرت، ارباب جلو ایستاد و غلام هم کمی عقب تر و شروع به زیارت و نماز خواندن کردند. وقتی نمازشان تمام شد ارباب، به غلام گفت: سه چیز به دلم افتاد، یکی اینکه تو را آزاد کنم دوم اینکه کنیز دیگری را هم که در خدمت ما هست را آزاد کنم تا همسرت شود و سوم اینکه باغچه ای را به تو بدهم که در آنجا زندگی کنید و غلام کلی گریه کرد. ارباب از او پرسید چرا گریه می کنی؟ غلام گفت: به خدا قسم همین سه چیز را از امام رضا علیه السلام خواستم.
خدا رحمت کند آقای فلسفی را ایشان می گفتند: خداوند حاجات را با سبب سازی درست می کند یعنی به دل انسان می اندازد پس دنبال معجزه نباشید.
سه ویژگی کمک کردن به هم نوع
روایت از امیرالمومنین علی علیه السلام در نهج البلاغه آمده است که فرمودند: اگر می خواهید به کسی کمک کنید با سه ویژگی به او کمک کنید:
1- تعجیل ؛ کار خیر را زود انجام بده
2- تصغیر ؛ کار خود را کوچک بشمار
3- سَتر ؛ کسی از کارت با خبر نشود
آن شبی که حضرت زهرا سلام الله علیها روزه گرفتند و به مسکینی نان دادند کسی ندید ولی خداوند او را بزرگ کرد و سوره ای را نازل کرد، انما نطعمکم لوجه الله لا نرید منکم جزاء و لا شکورا 6 ما فقط برای رضای خدا به شما طعام می دهیم و از شما هیچ پاداش و سپاسی نمی طلبیم.
مظهر جود و سخاوت اباعبدالله علیه السلام است
در کوفه قحطی شد نزد امیرالمومنین علی علیه السلام آمدند و گفتند: آقا جان باران نمی بارد، امام علی علیه السلام گفتند: حسین جان بلند شو نماز باران بخوان و تا اباعبدالله علیه السلام نماز خواندند باران بارید و امام علی علیه السلام شروع کردند به اشک ریختن. پرسیدند چرا گریه می کنید؟ فرمودند: پسرم روزی می رسد که یک قطره از این آب را بر تو و فرزندانت حرام می کنند، همان انسان هایی که تو با جود و سخاوت با آن ها برخورد کردی.
بارها این اتفاق افتاد حتی در جنگ صفین که سپاه معاویه آب را بر لشگریان امیرالمومنین علیه السلام بست و حضرت به امام حسین علیه السلام گفتند: که آب را آزاد کنند و وقتی آب آزاد شد امیرالمومنین علیه السلام فرمودند: این اولین پیروزی به برکت حسینِ من است. در آنجا هم شروع به گریه کردند و فرمودند: روزی آب را از تو دریغ می کنند.
پی نوشت:
1- کافی،ج1،ص371
2- مجموعه ورام(تنبيه الخواطر)، ج 1: 171
3- سوره یونس آیه 26
4- سوره عنکبوت آیه 45
5- سوره زمر آیه 56
6- سوره انسان آیه 9
