وارث: مسجد مقدس امام حسن عسكري عليه‌السّلام تنها مسجدي است كه به امر امام حسن عسكري عليه‌السّلام توسط احمد بن اسحاق اشعري، وكيل گرانقدر و بزرگوار ايشان در شهر مقدس قم بنا شد. در اعتماد امام حسن عسكري عليه‌السلام به ايشان همين بس كه حضرت، فرزند دلبندش و آخرين ذخيرة اهل بيت عليهم السّلام را به او نشان داد و فرمود: «احمد، امام پس از من ايشان هستند و اگر تو نزد خداوند و حجّت‌هاي او گرامي نبودي، فرزندم را به تو نشان نمي‌دادم».
اين مسجد باعظمت طي ده قرن گذشته مورد توجه بزرگان دين و شاهد حضور بندگان مؤمن و پاك و مخلص بوده و زواياي اين مسجد، گواه راز و نياز و تهجد شب‌زنده‌داران و معتكفان بوده است و چه بسيار وعظ و پندها از زبان عالمان وارسته و پرهيزكار در اين مسجد طنين‌انداز شده و در اين مكان مبارك، ستارگان علم و تقوا به اقامة جماعت و اعتكاف پرداخته‌اند و محل تدريس بسياري از علما و مدرسان عالي‌مقام حوزة علميه بوده است.
مرحوم حضرت آيت الله گلپايگاني (قدّس سره) به سبب عظمت اين مسجد مقدس، عنايت خاصي به آن داشتند و خود در اين مكان معتكف مي‌شدند و در سال‌هاي پياپي، معتكفان را مورد عنايت خاص قرار مي‌دادند. ايشان مصمم بودند اين جايگاه بابركت را توسعه دهند و در زمان حيات سراسر بركتشان، املاك اطراف را خريداري و با تهيه طرح و نقشه‌اي جامع، زمينه توسعه بناي جديد مسجد فراهم آمد و با ارتحال آن زعيم فرزانه، كلنگ احداث اين بنا به دست مرجع عاليقدر حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني (مدّ ظله العالي) بر زمين زده شد و امروز شاهد توسعة ۲۵ هزار متر زيربناي آن هستيم كه موجب عزت و زينت شهر مقدس قم شده و در ايام ولادت حضرت مولي الموحدين، اميرالمؤمنين عليه‌السلام و حضرت امام محمد تقي عليه‌السلام شاهد افتتاح و بهره‌برداري از آن هستيم.
در بناي قديم مسجد امام حسن عسكري عليه‌السلام مجموع شبستان‌هاي مسجد ۳۱۹۰ متر مربع پوشش مسقف و ۱۵۲۰ متر مربع در صحن مسجد فضاي باز دارد كه مجموع مساحت مورد استفادة نمازگزاران ۴۷۱۰ متر مربع است و البته در فصل گرما از پشت بام شبستان شرقي نيز براي اقامة نماز استفاده مي‌شود.
بناي جديد مسجد مقدس امام حسن عسكري عليه‌السلام كه به بناي قديم افزوده شده داراي بخش‌هاي ذيل است:
۱. شبستان اصلي كه در طبقة همكف قرار دارد. مساحت اين شبستان ۲۹۰۰ متر است و گنجايش ۱۹۵۰ نمازگزار را دارد. اين شبستان از يك نيم طبقه با ۷۰۰ متر مساحت و گنجايش ۴۵۰ نمازگزار برخوردار است.
در قسمت فوقاني شبستان اصلي، گنبد نسبتاً بزرگي با دهانه ۲۷ متر و ارتفاع ۳۵ متر از كف شبستان به زيبايي اين بنا افزوده و دو مناره (گلدسته) با بلنداي ۵۹ متر- از كف شبستان- شكوه خاصي به اين بناي عظيم داده است.
۲. شبستان دوم در طبقة زيرين شبستان اصلي قرار گرفته كه مساحتي حدود ۲۷۰۰ متر با نيم طبقه‌اي به مساحت ۱۶۰۰ متر دارد و پذيراي ۱۸۰۰ نمازگزار خواهد بود.
۳. طبقه تحتاني اين بناي عظيم، به كارهاي فرهنگي، برگزاري نمايشگاه كتاب و… اختصاص يافته است.
۴. در پشت محراب، بنايي در ۷ طبقه ساخته شده است كه دو طبقه آن به كتابخانه برادران و كتابخانه خواهران اختصاص يافته است.
۵. در ۵ طبقة ديگر پشت محراب، بخش اداري مسجد، سالن غذاخوري و تأسيسات مسجد قرار دارد.
۶. بناي جديد ۱۸۰ سرويس بهداشتي و حمام دارد.
ويژگي‌هاي اين بناي عظيم عبارتند از:۱. در بناي جديد، تمام قرآن كريم (از آغاز قرآن تا پايان) با كاشي‌كاري بسيار زيبا در طول ۹۰۰۰ متر مزين شده كه اين طرح بديع در ميان ابنية اسلامي منحصر به فرد است.
۲. تركيب معماري بناي قديم و بناي جديد جلوة خاصي را به اين بناي مقدس بخشيده است.
۳. در چهار جهت مسجد، فضاي آزاد و شارع عمومي قرار دارد.
۴. براي دسترسي آسان نمازگزاران به بناي جديد ۳ در ورودي در نظر گرفته شده كه مهم‌ترين آن در ورودي قبلة مسجد است و براي دسترسي به طبقات مسجد از آسانسورهاي متعددي استفاده شده است.
۵. در طراحي شبستان‌ها، جهت قبله به طور كامل رعايت شده كه نمازگزاران بدون هيچ تمايلي به سوي ديگري نماز را اقامه خواهند كرد.
