وارث: نذری که چند سال از آن گذشته و به آن عمل نشده چه حکمی دارد؟
چنانچه نذر مذکور، مطلق بوده و زمانی برای آن تعیین نشده است، به نحوی که اگر الان آن را انجام دهد، مخالفت با نذر به شمار نمی آید، باید طبق نذر عمل کند و چیز دیگری بر عهده وی نیست.
اما اگر نذر، زمان خاصی داشته و از روی عمد و اختیار به آن عمل نشود، کفّاره واجب می شود و درباره کفاره شکستن نذر، دو نظر بین مراجع تقلید وجود دارد:
1. گروهی، آن را شبیه کفاره افطار عمدی روزه (اطعام شصت فقیر یا دو ماه روزه پى درپى) می دانند.
2. گروهی آن را شبیه کفاره قسم (اطعام ده فقیر یا تهیه لباس برای آنان و اگر نتواند سه روز روزه پى درپى) می دانند.
1. گروهی، آن را شبیه کفاره افطار عمدی روزه (اطعام شصت فقیر یا دو ماه روزه پى درپى) می دانند. 2. گروهی آن را شبیه کفاره قسم (اطعام ده فقیر یا تهیه لباس برای آنان و اگر نتواند سه روز روزه پى درپى) می دانند.
در هر حال بعد از تحقق مخالفت با نذر و وجوب کفاره، عمل به نذر واجب نیست.
البته باید توجه داشت که:
1. در تحقق نذر، خواندن صیغه و به زبان آوردن آن لازم است، (هرچند عربی بودن لازم نیست)؛ پس اگر صیغه نذر خوانده نشود، نذر منعقد نمی شود و چیزی واجب نیست.
2. در نذر باید لفظ «برای خدا» گفته شود و قصد در دل کافی نیست.
شرایط وجوب نذر:
از نظر شرعی نذر وقتی واجب العمل است که یا به صورت صیغه عربی خوانده شود و یا به صیغه فارسی که در بردارنده این مضمون باشد: برای خدا بر عهده و ذمه من باشد اگر فلان حاجت و خواسته من برآورده شد، فلان کار را انجام می دهم ولی اگر تنها از ذهن و قلب گذشته و خطور کرده باشد و صیغه نذر به صورت شرعی که گفته شد خوانده نشود، این نذر وجوب عمل ندارد البته عمل به آن بی اشکال است.
بنابراین، نذر در حقیقت پیمانی است با خداوند تا در نتیجه انجام عمل نیکی که آدمی بر خویش واجب می نماید، حق تعالی حاجت او را برآورد.
باتوجه به تعریف نذر؛ نذر را می توان نوعی عبادت، دعا و درخواست از خداوند دانست که اتفاقا دارای تأثیر فراوان است و با هدف قرب الهی انجام می شود. به لحاظ شرعی، وفا نمودن به نذر چنانچه مشروع و مستحسن باشد و ضوابط شرعی آن مراعات شود، واجب است، زیرا که مشمول آیه «اوفوا بالعقود» که متضمن حکم وجوب وفاء به هر پیمانی است، می گردد.
فلسفه نذر:
نذر ممکن است فلسفه هاى گوناگونى داشته باشد که برخى از آن عبارتند از:
۱- رسیدن به مطلوب و برآورده شدن حاجت.
۲- تقیّد به بندگى خدا و تلاش در جهت رسیدن به مقام قرب ربوبى.
۳- تقویت انگیزش در جهت سیر و سلوک معنوى.
۴- نجات از مصائب و رویدادهاى سخت.(1)
1- رسیدن به مطلوب و برآورده شدن حاجت. ۲- تقیّد به بندگى خدا و تلاش در جهت رسیدن به مقام قرب ربوبى. ۳- تقویت انگیزش در جهت سیر و سلوک معنوى. ۴- نجات از مصائب و رویدادهاى سخت.
اساسا نذر در امورى مجاز است که شرعا راجح باشد مثلاً نماز شب که مستحب است با نذر بر خود واجب مى کند یا ضیافت نیکان که استحباب شرعى دارد با نذر واجب مى گردد. براى سلامتى، قبولى در دروس و به خیرگذشتن حادثه نیز نذر مانعى ندارد.
وفاى به نذر واجب است. نذر در سیره عملى انبیاء الهى و اولیاء وجود داشته است.
در فقه اسلامى نیز کتابى تحت عنوان نذر به فروعات فقهى فراوان وجود دارد. ملاک جواز نذر این است که متعلق نذر حرام یا مکروه نباشد.
بنا براین لزوم وفایی به نذر (اعم از مادی و معنوی) یک نوع سپاس و تشکر از خداوند و کسانی است که ما آن ها را شفیع و واسطه برای برآورده شدن حاجات خود قرار دادیم. طبیعی است که ما نیاز به نذر و واسطه داریم و منفعت آن به خود ما برمی گردد و گرنه ائمه (علیهم السلام) هیچ گونه نیازی به پول ما، زیارات، اذکار و دعاهای ما ندارند.
پی نوشت:
1- امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، ج 2، ص 616، م 2654، گردآورنده: بنی هاشمی خمینی، سید محمدحسین، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق؛ سبحانى، جعفر، رساله توضیح المسائل، ص 496، م 2288، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، چاپ سوم، 1429ق.
منبع :
اسلام کوئست
ویکی فقه
