تهدیدهای الهی را جدی بگیریم

وارث: متن یادداشت محمدکاظم انبارلویی با عنوان "تهدیدهای الهی را جدی بگیریم" به شرح ذیل می باشد:

تهدیدات الهی را باید جدی بگیریم. قهر و عذاب الهی شدید است. اگر خود و جامعه خود را اصلاح نکنیم گرفتار قهر خداوند می شویم.

وجود مترفین و مرفهان بی درد زمینه ساز قهر الهی است. اقتصاد ما آلوده به سمّ رباست. مراجع عالی قدر هر از چندی نسبت به این پدیده شوم هشدار می دهند، اما مقامات اقتصادی و فعالان اقتصادی کمتر به آن توجه دارند.

اوضاع بانک ها خوب نیست. برخی از آنها به طور جدی وارد جنگ با خدا شده اند. در امر ربا، ما با خود خدا طرفیم. از این پیکار زشت باید پرهیز کرد.
کمترین خسارت این رویکرد، ورشکستگی و سرشکستگی است. فاصله عمیق فقرا و ثروتمندان جزء علائم بالینی این بیماری است.

بانک یک پدیده غربی است که مانند دیگر پدیده های مدرن در بدو ورود به ایران، آن را استرلیزه نکرده ایم.

در نامه تاریخی مرحوم سید جمال الدین اسدآبادی به میرزای شیرازی از آن یاد شده است و می فرماید: «و اما بانک و ما ادراک ما البانک! بانک یعنی زمام ملت را یکجا به دست دشمنان اسلامی دادن و مسلمانان را بنده کردن و پذیرش سلطه و آقایی کفار!» این اولین هشدار و بانگ بیدارباش بود، هر چند خود میرزای شیرازی بهتر از سید جمال الدین اسدآبادی می دانست که بانک چیست و کارکرد آن کدام است.

دغدغه های مراجع عظام تقلید در مورد تبهکاری‌‌های مالی بانک ها جدی است. اخبار و تأکیدات زیر توسط مراجع عظام تقلید قابل تامل است:

- حداقل 32 استفتاء از مقام معظم رهبری در خصوص کیفیت اخذ وام از بانک ها و مسائل مردم در خصوص بانک ها مطرح شده است که معظم له به طور دقیق به آنها پاسخ داده و اشکال گوناگون قرض ربوی را حرام دانسته‌اند.

آیت الله مکارم شیرازی:

- سود بانکی شرعا و عرفا جایز نیست.

- بانک ها نباید از بدهی‌ها سود بگیرند.

- سود بانکی خلاف شرع است، از دریافت و پرداخت آن جلوگیری شود.

- اگر اقتصاد ما دچار رکود است به خاطر این بوده که همه، پول خود را در بانک ها گذاشته اند، دارند سود می گیرند.

آیت الله نوری همدانی:

- دریافت سود از دیرکرد وام های بانکی ربا و حرام است.

- اقتصاد در نظر اسلام، اقتصاد مبتنی بر تولید است. اسلام با این طرز استفاده از پول مخالف است.

آیت الله جوادی آملی:

حقوق کارمندان بانک های ربوی حرام است زیرا حقوق حلال در برابر کار حلال گرفته می شود.

آیت الله جوادی آملی اخیرا در یک هشدار جدی فرمودند: خطر ربا از گزینه نظامی دشمن بیشتر است، زیرا ربا جنگ با خداوند است. باور نداریم که ربا یعنی جنگ با خدا. وقتی می گویند گزینه نظامی روی میز است برخی آن را در داخل باور می کنند، ولی خدا می فرماید گزینه نظامی روی میز قرآن است، آنجا که شما با ربا به جنگ خدا می آیید، کسی باور نمی کند. با کلاه شرعی که حرام، حلال نمی شود.

آیت الله صافی گلپایگانی:

- اگر بانک ها به شرط سود قرض بدهند، ربا و حرام است.

در قرآن کریم و احادیث شریف معصومین (ع) از ربا به عنوان بزرگترین معصیت ها یاد شده است:

- رباخوری اعلام جنگ با خدا و رسول خداست. (آیه 279 سوره بقره)

- خداوند، رباخوار و ربادهنده و نویسنده و شاهد آن را لعنت کرده است.

(من لا یحضره الفقیه ج 4 صفحه 8 حدیث 4968)

- امام صادق (ع) فرمود یک درهم ربا در نزد خداوند سنگین تر است از هفتاد بار زناکردن با محارم در خانه خدا! (بحارالانوار ج 100 ص 17 حدیث 13)

- فریاد امام علی (ع) بر سر تاجران همیشه این بود که؛ اول احکام را یاد بگیرید سپس تجارت کنید! به خدا قسم ربا در میان امت ناپیداتر از حرکت مورچه روی تخت سنگ است. (من لایحضره الفقیه ج 3 ص 195 حدیث 3731)

اکنون شورای فقهی در بانک مرکزی به عنوان یک رکن از ارکان بانک عمل می کند تا جلوی مسائل خلاف شرع در بانک ها را بگیرد. این شورا باید تعریف شود و از حالت مشورتی درآمده و نوعی نظارت استصوابی بر عملیات بانکی داشته باشد. طبیعی است مصوبات شورای فقهی تداخلی در حوزه اعتبارات بانک ها به وجود نمی آورد. اگر بانکداران واقعاً دغدغه‌ پرهیز از ربا داشته باشند باید به این مصوبات به دیده نجات از ‌آتش و پرهیز از جنگ با خدا و رسول (ص) نگاه کنند.

بانک مرکزی و بانک های ایران باید از وجود چنین رکنی استقبال کنند. شورای فقهی دقیقاً باید نظارت خود را بر دستورالعمل ها ، آیین نامه ها و طراحی ابزارهای نوین پولی و بانکی و به ویژه قراردادها بیشتر کنند تا کوچک ترین شبهه ای در عملکرد بانک ها برای مردم پدید نیاید.