وارث: استاد محسن قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به بیان آموزه های آیه صد و نه و صدو ده سوره بقره پرداخته است.
وَدَّ كَثِیرٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتَبِ لَوْ یَرُدُّونَكُمْ مِّنْ بَعْدِ إیمَنِكُمْ كُفَّاراً حَسَداً مِّنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِّنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ الحَقُّ فاَعْفُواْ وَاصْفَحُواْ حَتَّى یَأْتِیَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ 109
بسیارى از اهل كتاب (نه تنها خودشان اسلام نمىآوردند بلكه) از روى حسدى كه در وجودشان هست دوست دارند شما را بعد از ایمانتان، به كفر باز گردانند، با آنكه حق براى آنها روشن شده است. اما شما آنها را عفو كنید و از آنها درگذرید تا خداوند، فرمانش را بفرستند، همانا خداوند بر هر كارى قادر است.
یهودیان ساكن در مدینه، دائما تلاش مى كردند تا مسلمانان را از دینشان برگردانند و یا لااقل ایمان آنها را تضعیف كنند. قرآن به مسلمانان مىفرماید: گمان نكنید كه آنان چون خود را بر حق مىدانند، چنین مىكنند بلكه حق بودن اسلام و قرآن را فهمیدهاند لكن حسادت و كینه باعث این كار آنهاست.
از آنجا كه نیرو و قدرت مسلمانان در آن زمان اندك بود خداوند دستور مىدهد فعلاً در برابر فشار شدید دشمن، از سلاح عفو و گذشت استفاده كنند و به ساختن خویشتن بپردازند تا فرمان خداوند یعنى جهاد با كفار نازل شود.
این آیه نشان مىدهد كه در برابر دشمن، خشونت نخستین برنامه نیست، بلكه اخلاق اسلامى ایجاب مىكند تا با عفو و گذشت زمینه را براى اصلاح آنان فراهم ساخت و سپس اگر اصلاح نشدند با او مقابله كرد.
وَأَقِیمُواْ الْصَّلوةَ وَءَاتُواْ الزَّكَوةَ وَمَا تُقَدِّمُواْ لأَنْفُسِكُمْ مِّنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ 110
و نماز به پا دارید و زكات بپردازید و (بدانید كه) هر خیرى كه از پیش براى خود مىفرستید، آن را (در قیامت) نزد خداوند خواهید یافت. همانا خداوند به آنچه انجام مىدهید بیناست.
در برابر خواست دشمن كه تضعیف ایمان مسلمانان است، خداوند براى حفظ ایمان آنها دستور مىدهد تا رابطه خودشان را با خداوند از طریق نماز، و با دیگر مسلمانان و خصوصاً محرومان از طریق زكات، تقویت نمایند.
معمولاً دستور به نماز، همراه با زكات، در قرآن آمده است. شاید از آن جهت كه عبادتِ خداوند بدون خدمت به مردم، كافى نیست و از طرف دیگر، كمك به محرومان اگر در كنار بندگى خدا نباشد سر از غرور و تكبّر و منّت گذاردن و بردهكردنِ محرومان در خواهد آورد.
یكى از نگرانىهاى انسان آن است كه مردم، از زحمات و خدمات او، یا اطلاع پیدا نمىكنند و یا اگر فهمیدند قدردانى نمىكنند، لذا در انجام كار خیر سسست مىشود. این آیه مىفرماید: نگران نباشید زیرا خداوند آنچه را انجام مىدهید مىبیند و پاداش شما نزد خداوند محفوظ است.
