وارث:خوردن و آشامیدن در نگاه دین بهره گیری از نعمت الهی در مسیر بندگی خداست، از همین رو در آموزه های دینی برای این رفتار توصیه هایی آمده است؛ از جمله نهی از خوردن و آشامیدن به سان بیگانگان؛ امام صادق(ع) می فرماید: امیرمومنان (ع) پیوسته می فرمود: امور این امت همواره به خیر و صلاح خواهد بود، مادامی که به سان عجم ها(بیگانگان) غذا نخورند و لباس نپوشند، پس هرگاه چنین کردند خدا خوارشان می کند.(1)
برخی آداب غذا خوردن
حلال خواری: در حدیث معراج آمده است: ای احمد! اگر خوردن و آشامیدن ات پاک باشد در حفظ و حمایت من هستی.(2)
رسول خدا(ص) می فرماید: هرکس غذای حلال بخورد فرشته ای بالای سرش بایستد و برایش آمرزش بخواهد تا از خوردن فارغ شود.(3)
شست و شوی دست: رسول خدا(ص) می فرماید: شست و شوی دست پیش از غذا فقر را دور می کند و پس از غذا غم را بزداید و دیده را بهبود بخشد.(4)
امیرمومنان(ع) می فرماید: شستن دستان پیش از غذا و پس از آن، روزی را زیاد می کند.(5)
امام باقر(ع) می فرماید: صاحبخانه پیش از غذا قبل از همه و پس از غذا بعد از همه دستان خود را می شوید.(6)
امام صادق(ع) می فرماید: شست و شوی دستان پیش از غذا و پس از آن روزی را بیفزاید(7)؛ همچنین می فرماید: پیش از غذا صاحبخانه شستن دستان را آغاز می کند تا کسی خجالت نکشد؛ اما پس از غذا از سمت راست در (ورودی پذیرایی) شستن دستان بدون تفاوت میان افراد شروع می شود.(8)؛ نیز می فرماید: هرکس پیش و پس از غذا دست اش را بشوید در گشایش و سلامتی زندگی می کند(9) و می فرماید: هرگاه رسول خدا(ص) به ویژه نان و گوشت می خورد دستان اش را به خوبی می شست سپس مانده آب دستانش را به صورت می کشید.(10)
گفتن بسم الله: رسول خدا(ص) می فرماید: با جماعت بخورید و بسم الله الرحمت الرحیم بگویید تا برکت غذا زیاد شود.(11)
امام باقر(ع) می فرماید: هرگاه سفره غذا را گستردید بسم الله الرحمن الرحیم بگویید.(12)
امام کاظم(ع) می فرماید: هنگام نوشیدن بسم الله الرحمن الرحیم و پس از آن الحمدللع رب العالمین بگویید.(13)
مرحوم صدوق گوید: روایت شده که هرکس فراموش کرد برای هر نوع غذایی بسم الله بگوید، پس از یاداوری بگوید: «بسم الله علی اوّله و آخره».(14)
سپاسگزاری: رسول خدا(ص) می فرماید: در حال راه رفتن غذا نخور مگر از روی ناچاری.(15)
نایستادن: انس گوید: رسول خدا(ص) از ایستاده آشامیدن نهی فرمود. پرسیدم: ایستاده غذا خوردن چه حکمی دارد؟ فرمود: خوردن بدتر است.(16)
رسول خدا(ص) می فرماید: هنگام غذا کفش هایتان را بکنید، زیرا مایه راحتی پاهایتان و سنت زیبایی است نیز می فرماید: غذا خوردن در بازار مایه پستی است.(18)
ندمیدن: رسول خدا(ص) می فرماید: در خوردنی و آشامیدنی فوت نکنید(غذا به قدری گرم نباشد که با دمیدن خنک شود). (19)
از امام صادق(ع) نقل شده که آن حضرت از دمیدن در خوردنی و آشامیدنی منع نمی کرد و می فرمود: این کار در حضور دیگری ناپسند است زیرا ممکن است وی این کار را نپسندد.(20)
نخوابیدن: رسول خدا(ص) می فرماید: در حالی که بر شکم خوابیده اید غذا نخورید.(21)
داغ نبودن غذا: رسول خدا(ص) می فرماید: از غذای داغ بپرهیزید، زیرا برکت را می برد و غذای سرد بخورید چراکه هم گواراست و برکت اش بیشتر است.(22)
با طهارت بودن: امیرمومنان(ع) می فرماید: رسول خدا(ص) از غذا خوردن هنگام نجابت نهی فرمود.(23)
پی نوشت/
برگرفته از کتاب مفاتیح الحیات تالیف آیت الله جوادی آملی
1.المحاسن، ص410
2.ارشادالقلوب، ص203
3.الدعوات، ص25
4.مکارم الاخلاق، ص 139
5.تحف العقول، ص101
6.قرب الاسناد،ص34
7.الکافی، ج6، ص290
8.علل الشرایع، ص291
9.الکافی، ج6،ص290
10.مکارم الاخلاق، ص31
11.مکارم الاخلاق، ص 149؛ مستدرک الوسایل، ج16، ص231
12.الفقیه، ج3، ص356
13.مکارم الاخلاق، ص152
14.الفقیه، ج3، ص356
15.الکافی، ج2،ص94
16.الفقیه، ج3،ص354
17.عوالی اللئالی، ج1،ص76
18.الدعوات، ص139
19.الجامع الصغیر،ج2،ص695
20.دعائم الاسلام،ج2،ص118
21.الجامع الصغیرفج2، ص688
22.عوالی اللئالی، ج1، ص163
23.الفقیه، ج4، ص3
