احکام نماز عید فطر بر اساس فتوای امام(ره) و استفائات رهبر انقلاب

وارث:

نماز عید فطر از باشکوه‌ترین اعمال عبادی مسلمانان جهان است که در احادیث اهل‌بیت(ع) سفارشات فراوانی نسبت به ادای آن شده است. در ادامه احکام مربوط به نماز عید فطر را بر اساس فتوای امام خمینی(ره) و استفتائات مقام معظم رهبری را منتشر می‌کنیم.

1516- نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام معصوم(ع) واجب است و باید به جماعت‏ خوانده شود و در زمان ما که امام علیه‌السلام غایب است، مستحب مى‌‏باشد و احتیاط واجب آن است که آن را به جماعت نخوانند، ولى به قصد رجاء مانع ندارد و چنانچه ولى فقیه یا ماذون - اجازه داده شده - از طرف او اقامه جماعت نماید، اشکال ندارد.

1518- مستحب است نماز عید قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند و در عید فطر مستحب است ‏بعد از بلند شدن آفتاب افطار کنند و زکات فطره را هم بدهند بعد از نماز عید را بخوانند.

1519- نماز عید فطر و قربان دو رکعت است که در رکعت اول بعد از خواندن حمد و سوره باید پنج تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند و بعد از قنوت پنجم، تکبیرى بگوید و به رکوع رود و دو سجده بجا آورد و برخیزد، و در رکعت دوم چهار مرتبه تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع رود و بعد از رکوع دو سجده کند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.

1521- مستحب است در نماز عید فطر و قربان قرائت را بلند بخوانند.

1522- نماز عید، سوره مخصوصى ندارد، ولى بهتر است که در رکعت اول آن سوره «شمس» و در رکعت دوم سوره «غاشیه» را بخوانند، یا در رکعت اول سوره «اعل» و در رکعت دوم سوره «شمس» را بخوانند.

1523- مستحب است در روز عید فطر قبل از نماز عید به خرما افطار کند و در عید قربان از گوشت قربانى بعد از نماز قدرى بخورد.

1524- مستحب است پیش از نماز عید غسل کند و دعاهایى که پیش از نماز و بعد از آن در کتاب هاى دعا ذکر شده به امید ثواب بخواند.

1525- مستحب است در نماز عید بر زمین سجده کنند و در حال گفتن تکبیرها دست ها را بلند کنند و نماز را بلند بخوانند.

1526- بعد از نماز مغرب و عشاى شب عید فطر و بعد از نماز صبح و ظهر و عصر روز عید و نیز بعد از نماز عید فطر مستحب است این تکبیرها را بگویند:«الله اکبر الله اکبر لا اله الا الله و الله اکبر الله اکبر و لِلّه الحمد الله اکبر عَلى ما هَدانا».

1528- کراهت دارد نماز عید را زیر سقف بخواند.

1529- اگر شک کند در تکبیرهاى نماز و قنوت‌هاى آن، اگر از محل آن تجاوز نکرده است ‏بنابر اقل بگذارد و اگر بعد معلوم شود که گفته بوده اشکال ندارد.

1530- اگر قرائت ‏یا تکبیرات یا قنوت‌ها را فراموش کند و بجا نیاورد، نمازش صحیح است.

1531- اگر رکوع یا دو سجده یا تکبیرة‌الاحرام را فراموش کند، نمازش باطل مى‏‌شود.

1532- اگر در نماز عید یک سجده یا تشهد را فراموش کند، احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز آن را رجاءاً به جا آورد و اگر کارى کند که براى آن، سجده سهو در نمازهاى یومیه لازم است، احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز رجاءاً دو سجده سهو براى آن نماز بنماید.

استفتائات مقام معظم رهبری:

سؤال 633: به نظر جنابعالى، نماز عید فطر و قربان و نماز جمعه، از کدام نوع از واجبات ‏است؟

جواب: در عصر حاضر نماز عید فطر و قربان واجب نیست، بلکه مستحب است، ولى نماز جمعه واجب تخییرى است.

سؤال 634: آیا کم و زیاد کردن قنوت‏‌هاى نماز عید باعث بطلان آن مى‏‌شود؟

جواب: اگر مراد از کم و زیاد نمودن، کوتاه یا طولانى خواندن قنوت‏‌ها است این کار موجب بطلان نمى‏‌شود و اگر مراد کم یا زیاد نمودن تعداد آنها است، باید نماز را همان طور که در کتب فقهى بیان شده، بجا آورد.

سؤال 635: در گذشته معمول بودکه هر امام جماعتى نماز عید فطر را در مسجد خودش اقامه مى‏‌کرد، آیا در حال حاضر اقامه نماز عید فطر و قربان توسط ائمه جماعات جایز است؟

جواب: جایز است نمایندگان ولى فقیه که از طرف وى مجاز در اقامه نماز عید هستند و همچنین ائمه جمعه منصوب از طرف او نماز عید را در عصر حاضر به‌صورت جماعت اقامه نمایند، ولى احوط این است که غیر آنان آن را فرادى بخوانند و به جماعت خواندن آن به قصد رجاء نه به قصد ورود، اشکال ندارد. بله، اگر مصلحت اقتضا کند که یک نماز عید در شهر برگزار شود، بهتر است که غیر از امام جمعه منصوب از طرف ولى فقیه، کسى متصدى اقامه آن نشود.

سؤال 636: آیا نماز عید فطر قضا دارد؟

جواب: قضا ندارد.

سؤال 637: آیا نماز عید فطر اقامه دارد؟

جواب: اقامه ندارد.

سؤال 638: اگر امام جماعت براى نماز عید فطر، اقامه به جا آورد، نماز او و سایر نمازگزاران چه حکمى دارد؟

جواب: به صحّت‏ نماز عید امام جماعت و مأمومین ضررى نمى‏رساند