وارث: نشست خبری سومین سوگواره سراسری نوحه های عاشورایی «جامه دران» با حضور مهدی امین فروغی دبیر علمی ، مهدی زنگنه دبیر اجرایی و هادی جانفدا نماینده مجمع شاعران اهل بیت (علیهم السلام) یی برگزار شد.
متاسفانه هنوز نوحه سرایان را شاعر نمی دانند
در ابتدای این نشست مهدی زنگنه دبیر اجرایی سومین سوگواره سراسری نوحه های عاشورایی «جامه دران»درباره جایگاه نوحه و نوحه سرایی گفت: متاسفانه از گذشته نگاه تحقیرآمیز به نوحه و نوحه سرا در محافل ادبی بوده است و هنوز هم است، خیلی از شعرا نوحه سرا را به عنوان شاعر نمی پذیرند و قبول ندارند، در حوزه مشابه که حوزه موسیقی است تا مدتها ترانه سرا و تصنیف سراها را این نگاه را به آنها داشتند ولی به خاطر اینکه موسیقی رسانه اش رسانه فراگیر تری است و رسانه ای است که در طول سال هم مردم با آن مواجه هستند یعنی یک قطعه موسیقی را فقط در یک زمان خاص از رادیو و تلویزیون پخش نمی شود، در طول سال هم ظرفیت پخش آن وجود داشته بعدها ترانه سراها و تصنیف سراها را هم به عنوان شاعر جامعه ادبی پذیرفت اما متاسفانه هنوز نوحه سراها را به عنوان شاعر حتی به عنوان یک هنرمند هم نپذیرفتند، جامعه ادبی آئینی هم هنوز نپذیرفته است، یعنی می گویند طرف نوحه سراست و خیلی شاعر نیست.
این شاعر و مداح اهل بیت ادامه داد: در یک چنین وضعیتی ما با رفقای مجمع شاعران اهل بیت و مجموعه بی پلاک به یک نتیجه ای رسیدیم که همانطور که در کشور در ایام محرم و صفر شب شعرهای عاشورایی برگزار می شود، کنگره های عاشورایی برگزار می شود و در طول سال هم همینطور، محافل ادبیِ اهلبیتی، دینی و آئینی برگزار می شود، همه اینها متاسفانه صرفاً به شعر می پردازند، کنگره ای یا شب شعری یا سوگواری به نوحه نمی پردازد، بنابراین تصمیم بر این شد که یک کنگره ای به نام کنگره «جامه دران» برگزار شود که اولین دوره اش دو سال پیش در مجمع شاعران اهل بیت برگزار شد، دوره دوم آن سال گذشته برگزار شد که آن کنگره نوحه فاطمی بود و سومین دوره اش هم در حال حاضر در حال برگزاری است و در مرحله فراخوان به سر می برد که با موضوع «بانوان نقش آفرین عاشورا» است.
تمدید مهلت ارسال آثار تا پایان محرم
زنگنه درباره جزئیات برگزاری گنگره «جامه دران» گفت: مهلت ارسال آثار تا 20 محرم بود و در نهایت 10 روز دیگر هم تمدید شد و در حال حاضر ما در ایام تمدید کنگره هستیم و تا پایان محرم مهلت ارسال آثار است. نکتۀ بعدی اینکه همیشه در نوحه ما موسیقی و شعر را با هم دیدیم در این دوره از کنگره شعر محاوره ای (ترانه) را هم به عنوان یکی از بخشها در بخش جنبی سوگواره دیدیم یعنی اشعاری که لزوماً با ملودی ساخته نشدند، در اوزان عروضیِ مرسوم سروده می شوند و زبانشان زبان محاوره است که این بخش از بخشهایی است که مهم است و شعرایی که دوست دارند برای اهلبیت نوحه بگویند ولی اینها شاید خیلی آهنگسازی نیاموخته باشند، بنابراین فقط ترانه گفتند، شعر محاوره ای گفتند اینها هم می توانند آثارشان را ارسال کنند.
«بانوان نقش آفرین عاشورا» موضوع سومین سوگواره
دبیر اجرایی این سوگواره افزود: یکی دیگر از ویژگی های سومین دوره «جامه دران» موضوعی بودن آن است، یعنی موضوع «بانوان نقش آفرین عاشورا» که آقای امین فروغی زحمت کشیدند یک لیستی را مهیا کرده اند. لزوماً ما وقتی می گوییم بانوان نقش آفرین عاشورا منظورمان صرفاً حضرت زینب ، حضرت رقیه ، حضرت رباب و حضرت سکینه نیست، بانوان فراوانی در ماجرای عاشورا حضور داشتند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم اثر داشتند، بر فرض ام وهب، یا همسر زهیر، یا طوعه که مسلم بن عقیل را پناه داد. یعنی در این حوزه خیلی ظرفیت تولید آثار وجود دارد موضوع موضوعی است که هم فراگیر است و هم موضوعِ بسیار آموزنده و سازنده و پر از پیام است، یعنی ما یکی از نکاتی همیشه در بحث شعر داریم در شعر آئینی هم است، بحث انتقال پیام اهلبیت است، نیمی از جامعه بانوان جامعه اند و بحث بانوان نقش آفرین عاشورا نوحه هایی که در این حوزه ساخته می شود یا اشعاری محاوره ای که سروده می شود از این جهت خیلی می تواند تاثیرگذار باشد در بحث آموزه های اهل بیت و خاندان اهلبیت به بانوان کشور، این هم یکی موضوعی است یعنی اساساً وقتی حضرت زینب را می گوییم مسلم است فقط روضه ها را نخواهیم گفت، صلوات و خطبه ها را خواهیم گفت و خیلی چیزهای دیگر را از شخصیت حضرت زینب(ص) خواهیم گفت که اینها همه اسوه ها و الگوهای زنان جامعه است.
مدافعان حرم بخش ویژه «جامه دران»
زنگنه درباره بخش ویژه این کنگره یادآور شد: بخش ویژه هم بخش مدافعین حرم است در چند ساله اخیر نوحه های فراوانی برای مدافعین حرم ساخته شده و توسط ذاکرین اهلبیت خوانده شده است، ولی اینها هنوز یکجا جمع آوری نشده است، یکی از نکاتی که برای کنگره جامه دران در نظر گرفتیم، چه در بخش ویژه و چه در بخش اصلی جمع آوری آثار فاخر و فخیم است، ما در نظر داریم نوحه هایی با محوریت بانوان عاشورا، محدوده زمانی ندارد یعنی ممکن است یک نفر دو سال پیش این نوحه را ساخته یا محرم امسال ساخته است می تواند اثرش را ارسال کند و در داوری راه پیدا کند. این نیست که صرفاً آثاری برای کنگره فرستاده شود که آثار جدیدی باشد، یکی از اهدافمان هم این بوده که نوحه های خوب را هم جمع آوری کنیم چون قرار است که نوحه ها و اشعار برتر در کتاب نوحه های برتر عاشورایی سال 96 چاپ شود.
مهدی زنگنه ادامه داد: یکی دیگر از ویژگی های دوره سوم «جامه دران» این است متاسفانه در خیلی از کنگره ها با موضوع اهلبیت جوایز، جوایز مادی است درسومین دوره جامه دران علاوه بر جوایز مادی که اصلاً ارزش چندانی ندارد برای شعرایی که این همه از اهلبیت روزیشان می رسد و زندگیشان از این طریق تامین می شود واقعاً 1 یا 2 سکه هدیه قابل توجه ای نیست ، اما یک جایزه ویژه معنوی برای برگزیدگان درنظر گرفته شده آن هم این است که نوحه سراهای عزیز در حرم امام رضا(ع) با مساعدت آستان قدس رضوی در حرم امام رضا (ع) نوحه های خودشان را خواهند خواند، این خیلی مهم است یعنی یک ویژگی ای است خیلی دوست دارند صدایشان و نوحه و شعرشان در حرم امام رضا (ع) طنین انداز شود و از آنجاست که تنها صداست که می ماند این حال و این اتفاق به نظرم اتفاق مثبتی است که رفقا زحمت کشیدند در آستان قدس با این اتفاق موافقت کردند.
این شاعر اهل بیت ادامه داد: جامه دران قرار است در دراز مدت بستری باشد برای آموزش، اردوها و کلاسهایی که در مجمع شاعران برگزار میشود اینها همه در راستای این است، چون نیت مجمع جامه دران برگزاری سوگواره و اینکه یکسری جایزه به یک عده بدهیم،نیست. نیت آموزش است، نیت پژوهش است و در دراز مدت جامهدران به یک برند و نام آشنایی بدل خواهد شد که هر وقت از جهت علمی بخواهیم درباره نوحه صحبت کنیم به جامه دران برسیم.
زنگنه درباره داوران این کنگره عنوان کرد: در هیچ کنگره در مرحله فراخوان، اسامی داوران اعلام نمی شود و انشاالله در ایام داوری اسامی داوران اطلاع رسانی خواهد شدو همچنین اختتامیه کنگره در دهه آخر ماه صفر برگزار خواهد شد.
برگزاری کارگاه آموزشی در مشهد مقدس
در ادامه این نشست هادی جانفدا درباره ویژگی این دوره از کنگره جامه دران گفت:یکی از ویژگی های جامه دران که برای ما ویژگی مهمی است این است که ما صرفاً یک سوگواره برگزار نمی کنیم تا جایزه بدهیم. فکر می کنم جامه دران از این حیث در کشور بی نظیر باشد، ما از بین کسانی که در جامه دران شرکت می کنند 50 الی 70 نفر را انتخاب می کنیم و در یک همایش آموزشی یعنی یک اردوی آموزشی و کارگاه سه روزه در مشهد در خدمت آنها هستیم، این اردو انشاالله در ایام ولادت حضرت رسول اکرم (ص) برگزار خواهد شد . البته در دوره اول همچنین کارگاهی برگزار شد و عمدتا راضی بوده و استقبال کردند.
نخستین «نوحه سرایان» بانوان عاشورا
در ادامه این نشست مهدی امین فروغی محقق و پژوهشگر با اشاره نوحه سرایی بانوان عاشورا گفت: اصلاً از نظر تاریخی نخستین نوحه سرایان بانوان عاشورا بودند، از حضرت زینب، سکینه و ام البنین و سایر اینها، یعنی امتیاز انتخاب این موضوع برای این سوگواره بسیار انتخاب بجایی بوده که بانوان عاشورایی نخستین نوحه سرایان و نوحه خوانان و مرثیه خوانان عاشورا هم بانوان بودند.
دبیر علمی سومین سوگواره سراسری نوحه های عاشورایی «جامه دران»با اشاره به اینکه این کنگره باید نکاتی را در دستور کار خود قرار دهد تا بتواند در این حوزه موفق شود گفت: این کنگره باید چند ویژگی را در آینده در خودش داشته باشد ابتدا اینکه یک بانکی باشد از تمام نوحه هایی که در دسترس است. یعنی هر کس خواست از پژوهشگران اروپایی و سایر کشورها قصد تحقیق در این حوزه را داشتندبدانند باید به کجا مراجعه کنند.یعنی جامه دران، یک بانک اطلاعاتی بسیار قوی ای داشته باشد از نوحه هایی که در گذشته خوانده شده و نوحه هاییکه در حال اجرا است همه در آنجا ثبت و ضبط شود. دوم اینکه هر کس به نوحه سرایی علاقمند بود بداند که باید برود در مجمع شاعران اهلبیت و بهترین کلاسها آنجا برگزار می شود و می تواند دوره های ادبی و موسیقی و محتوایی را آنجا طی کند. سوم اینکه جامه دران باید آستین بالا بزند و وارد عرصه نقد آثاری که پیوسته در حال تولید است بشود و در رسانهها آثاری که مثلاً در دهۀ اول محرم فلان مداح خوانده است اینها باید همه نقد شود، یعنی جامهدران باید این کار را در هیئت علمی اش بکند که اینها بیاید از جنبه موسیقیایی و شعری و محتوایی بررسی شود دائماً پس از هر مناسبتی هیئت علمی جامه دران باید این آثار را نقد کند و بدانند کسانی که نوحه می خوانند اینها فوراً دیده می شود و سریعاً رصد می شود و به آن پرداخته خواهد شد و ما در آینده نوحه سراهایی داشته باشیم که اینها جایگاهِ واقعیِ نوحه را به جامعه نشان بدهند و نوحه از جایگاه واقعی خودش که تاثیرگذارترین و کاملترین شکل عزاداری و محبوبترین شکل عزاداری نزد همه مردم است یک جایگاه علمی و تخصصیِ سزاواری پیدا کند.
