وارث: دكتر سيد مهدي ميرغضنفري، متخصص فيزيولوژي و عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي ارتش از ديدگاه طب سنتي، تدابير تغذيه‌اي در سفر به كربلا را مورد توجه قرار مي‌دهد كه توجه به آن لازم به نظر مي‌رسد.
متناسب با مزاج غذا بخوريد
معمولا ميان راه و در مقصد، به زائران انواع و اقسام غذاهاي نذري داده مي‌شود. با اين باور كه خوردن غذاي نذري مشكلي ايجاد نمي‌كند، نبايد خود را در معرض غذاهاي مختلف با مزاج‌هاي متفاوت قرار دهيم. اگر مزاج ما گرم است بايد از گرمي‌ها و شرايطي كه گرمي مزاج را بالا مي‌برد، پرهيز كنيم و در صورت سردي مزاج از مصرف غذاهاي با طبع سرد بپرهيزيم. چاق‌ها مزاج‌تري دارند و بايد از مصرف حجم بالاي غذاهاي سنگين پرهيز كنند و لاغرها بايد غذاهاي قابل هضم بخورند و تعداد وعده‌هاي‌شان بيشتر، اما در حجم كم باشد.
توجه به خصوصيات غذاهاي اعراب
غذاهاي عراقي معمولا سنگين است و معده‌هاي ما شايد به قدرت و قوت معده‌هاي افراد ساكن عراق نباشد. از غذاهاي مرسوم عراق برنج و لوبيا و نخود پخته است. گاهي اين غذاها به دليل ازدحام جمعيت با عجله و در مدت زمان ناكافي طبخ مي‌شود و اغلب ناپخته و گاهي چرب و سنگين است. پس قبل از خوردن غذا ابتدا آن را تست كنيد كه غذاي مصرفي كاملا پخته و نرم شده باشد. نوع برنجي كه در عراق طبخ مي‌شود اغلب هندي است كه به مزاج بسياري از مردم نمي‌سازد و مخصوصا اگر پخته نباشد موجب يبوست و نفخ مي‌شود. توصيه بر اين است پودر زيره سبز، آويشن و نعنا همراه داشته باشيد كه اگر ناچار به خوردن غذاي نفاخ شديد روي غذا ميل كنيد يا داخل دوغ و ماست‌هاي دربسته بريزيد. اعراب در غذاها از روغن زياد استفاده مي‌كنند به طوري كه ماده غذايي در روغن غوطه‌ور مي‌شود و هضم آن را سخت مي‌كند. مثلا فلافل سنگين و تند است و صفرا را بالا مي‌برد و موجب بي‌خوابي و خارش پوست مي‌شود و مصرف آن براي گرم مزاجان مناسب نيست.
آداب غذا خوردن در سفر
هنگام گرسنگي غذا بخوريد، نه هر زمان كه به غذا رسيديد. ميوه‌ها را در ميان وعده استفاده كنيد، نه همراه با غذا. چند نوع غذا را با هم نخوريد. پرخوري و درهم‌خوري منجر به پري معده و سنگيني و كرختي و مانع از ادامه پياده روي مي‌شود. غذاهاي مانده و سخت هضم و سنگين يا داراي عدس و بادمجان را كمتر بخوريد چون سبب گرفتگي عضلات و بي‌خوابي مي‌شود. حتما از غذاهاي تازه و گرم مصرف كنيد و غذا را براي وعده بعدي نگه نداريد.
سبزي و سالاد را به دليل عدم اطمينان از شست‌وشوي بهداشتي مطلقا نخوريد. مصرف پياز و گاهي سير تازه اشكال ندارد، چون داخل غلاف بوده و انسان به تميزي آن اطمينان دارد، البته به شرطي كه از قبل بريده نشده باشند. حتما غذا را به صورت نشسته و با آرامش كامل بخوريد. غذا را خوب بجويد و پس از ميل غذا چند قدم پياده‌روي مختصر و سپس در نيم‌ساعت استراحت داشته باشيد تا عمليات استقرار و هضم غذا بخوبي انجام شود، سپس به پياده‌روي ادامه دهيد.
چاشني‌هاي توصيه شده
مقداري نمك همراه داشته باشيد. نمك بهترين پاك‌كننده و ميكروب كش است. كمي قبل و بعد از غذا كمي نمك بچشيد يا در آب ريخته و دهانشويه و غرغره كنيد. استفاده از دم كرده ليمو با آب جوش يا نوشيدن چاي ليمو عماني كه گاهي در حين
پياده روي به زائران داده مي‌شود و پاشيدن پودر ليمو عماني روي غذاهاي گرم و سنگين پيشنهاد مي‌شود، چون به مهار توليد صفراي مازاد و حرارت زائد بخصوص در مزاج‌هاي گرم كمك مي‌كند. همچنين اگر غذا سنگين بود يا حرارت بدن بالا رفت مي‌توانيد از سركه و سماق هم استفاده كنيد.
براي انرژي‌زايي
كساني كه مزاج‌هاي سرد دارند براي انرژي گرفتن و گرم شدن، انجير و بادام خامي كه داخل پوسته باشد يا پسته و مويز همراه داشته باشند و به دفعات و به ميزان كم در حين پياده‌روي مصرف كنند. براي تامين انرژي سريع، عسل گزينه مناسبي است. مي‌توانيد عسل را به تنهايي مزه مزه كنيد يا بمكيد يا همراه با آبليمو آن را جرعه جرعه بنوشيد.
ساير توصيه‌هاي تغذيه‌اي
مصرف زياد خرما براي مردم ايران و بخصوص مردم اهل مناطقي كه زياد خرما نمي‌خورند مناسب نيست، چون خرما با توليد اخلاط زيادي همچون صفرا و سودا فرد را دچار آلرژي، خشكي و جوش‌هاي پوستي و حرارت و گرمي خون مي‌كند.
تخم‌مرغ آب‌پز نسبت به نيمرو هضم راحت‌تري دارد و به دليل داشتن پوسته، بهداشتي‌تر طبخ و سرو مي‌شود.
از نوشيدن و حتي تست كردن قهوه‌هاي خيلي تلخ و غليظ عراقي (عربي) كه بوي سوختگي دارد بشدت بپرهيزيد، چون سازگار با مزاج ايراني‌ها نيست. مصلح قهوه، انجير و بادام است.
از مصرف چاي زياد حتي اگر رقيق باشد اجتناب كنيد، چون مدر بوده و سبب خشكي مزاج مي‌شود.
اگر مقداري سكنجبين همراه داشته باشيد عالي است. اين نوشيدني براي همه مزاج‌ها بخصوص گرم مزاجان مفيد است.
بهترين و مناسب‌ترين نوشيدني براي همه افراد، آب جوشيده ولرم شده همراه با عسل (انواع يك نفره بسته‌بندي شده) و ليموترش تازه و گلاب است. استفاده از گلاب و خوردن و بوييدن و ريختن آن روي بالش و چفيه توصيه مي‌شود.
اين خوردني‌ها را همراه ببريد
فهرست اقلامي كه توصيه مي‌شود در اين سفر چند روزه به ميزان نياز با خود همراه داشته باشيد به اين شرح است: خوراكي‌هاي با مزاج گرم شامل انجير، بادام، پسته، عسل، نبات، نمك، پودر زيره سبز، بابونه، نعنا، مويز و خاكشير. خوردني‌هاي با مزاج سرد شامل آلو بخارا، برگه زردآلو و هلو، ميوه تمرهندي تازه ملس، سماق، سنجد، سكنجبين ملس، سركه، گل پنيرك و بنفشه خشك، تخم خرفه و اسفرزه و روغن‌هاي موضعي توصيه شده مثل روغن بادام، بابونه، بنفشه و ميخك از اين جمله‌اند.
جام جم
