در سخن‏ زیبا پنج خصلت است

 

اما نکته این است که کلام زیبا چگونه سخنی است که چنین فوایدی را برایش متذکر شده اند؟

در جواب به این پرسش باید گفت برای هر جنبنده‌ای بر روی زمین حقی است، هر یک از اعضای بدن انسان از جمله زبان وی نیز حقی بر گردن انسان دارند که می بایست رعایت شود از این رو سخنی را می توان زیبا و نیکو دانست که حق زبانی که آن را بیان می دارد رعایت شده باشد.

 

حق زبان

و حق زبان بر آدمى آنست كه او را گرامى دارد از فحش و كلمات قبیحه مانند نسبت زنا و لواط به مۆمنان دادن و غیبت كردن و بهتان زدن و سخن چینى كردن و دشنام دادن و گفتن چیزى كه سبب ایذاى مومنى باشد و امثال اینها كه لایق آدمیان نیست چه جاى صلحا و اتقیا، و عادت فرمودن آن به سخنان خیر مثل خواندن و اذكار و ترك نمودن گفتارى كه عبث باشد، و فایده دنیوى و اخروى بر آن مترتب نشود، و به زبان نیكى بخلق خدا كردن و خوبى خوبان را گفتن و افترا نبستن خصوصا بر خدا و رسول و ائمه هدى صلوات اللَّه علیهم كه از كبایر است.

 

 

مجملا عضوى اشرف از زبان نیست و بدتر از زبان نیست به یک كلمه مسلمان مى‏ شود و نجات ابدى حاصل مى‏ كند، و به یك كلمه كافر مى‏شود و عذاب سرمدى بهم مى ‏رساند پس ألیق به مۆمن آنست كه همیشه به زبان ذكر الهى كند و فرصت ندهد زبان را كه سخن دیگر بگوید، و چون از ذكر ملال به همرساند خاموش باشد كه در حدیث است كه اگر سخن گفتن نقره است خاموشى طلاست و زبان صاحبش را سرنگون در آتش مى‏ اندازد.

 

و عمده آفات زبان دروغ است و بنده لذّت ایمان نمى‏ یابد تا ترك نكند دروغ را اگر چه از روى مزاح و خوش طبعى باشد و اگر كسى مراقب زبانش باشد كه بد نگوید به اندك زمانى از مقرّبان خدا مى‏ شود، و مى‏ باید كه هر چه خواهد بر زبان راند اول اندیشه كند كه این گفتن موافق رضاى الهى هست بگوید و الّا دندانها و لبها را بر هم گذارد و چون آفات زبان بسیار است. حق سبحانه وتعالى دو حصار از جهة آن آفریده است، و در زبان و سایر اعضا بعضى از آفات و حسنات او را ذكر فرموده‏اند و باقى را به مقایسه گذاشته‏ اند.(لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقیه/ج‏8/755)

رعایت چنین حق و حقوقی منجر به کلامی زیبا می شود که آن کلام نیز با خود برکات و رزق و روزی فراوان به همراه می‌آورد. جعفر بن ابراهیم از امام صادق علیه السّلام روایت كرده است كه رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: كسى كه با سخن محبّت آمیز، برادر مسلمان خود را مورد لطف و محبت قرار دهد و غم و غصه او را برطرف سازد، تا زمانى كه به این كار مشغول است در زیر سایه رحمت گسترده خداوند قرار خواهد داشت. (پاداش نیكیها و كیفر گناهان/ترجمه ثواب الأعمال/381)

 

منابع:

1. پاداش نیكیها و كیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال

2. لوامع صاحبقرانى مشهور به شرح فقیه/ج‏8

3. الخصال / ترجمه جعفرى/ج‏1

4. مصباح الشریعة / ترجمه و شرح عبد الرزاق گیلان

5.بهشت كافى / ترجمه روضه كافى

6. مجموعه ورام، آداب و اخلاق در اسلام / ترجمه تنبیه الخواطر

ر116