اعتراض‌ها به فیلم رستاخیز و چند نکته

وارث:  یکی از مسایل امروز سینمای ایران که باید بصورت جدی به آن پرداخته شود، فیلم های ساخته نشده است؛ فیلم هایی که علیرغم وجود سوژه های جذاب و مهم در تاریخ سیاسی و اعتقادی ملت ایران، آنطورکه باید مورد توجه مدیران فرهنگی و سینمایی قرار نگرفته است.

حتما حادثه کربلا از مهمترین این موارد است. سالها بود که یکی از مطالبات بر حق دلسوزان کشور از سینما و هنرمندان متعهد، ساخت یک فیلم سینمایی درباره این واقعه عظیم بوده است. واقعه ای که علاوه بر عظمت آن برای اسلام و مسلمانان، به جهت جذابیت های دراماتیک نیز یکی از سوژه های مناسب برای پرداخت سینمایی بوده است.

با این حال با گذشت 3 دهه از انقلاب، حادثه ای که انقلاب بزرگ اسلامی خود را ملهم از آن می دانست جایی در سینمای ایران پیدا نکرده بود. ساخت فیلم سفیر در دهه 60 ، روز واقعه در دهه 70 و سریال مختار در دهه 90 بعلاوه چند فیلم کوچک حاوی موضوعات مرتبط با محرم، تمام داشته های30 ساله ما درباره سیدالشهدا (ع) بوده است.

با این اوصاف خبر ساخت فیلمی بزرگ درباره سالار شهیدان، خبر خوشایند این سالها بود. فیلمی که به گفته سازندگانش می خواست با اکران فرامرزی اش، معارف اهل بیت را به مخاطب جهانی عرضه کند.

بعد از 9 سال بالاخره رستاخیز احمد درویش برای حضور در جشنواره آماده شد. با اکران این فیلم در جشنواره سی‌و دوم سیل انتقادات به سازندگان سرازیر شد که عمده آن مربوط به نشان دادن تصویر حضرت عباس (ع) بود. منتقدان البته موارد دیگری را نیز درباره فیلم مطرح کردند که دایر بر عدم رعایت اقوال مشهور تاریخی درباره این حادثه بزرگ بود. مواردی مثل نقض قول مشهور مبنی بر شهادت حر بعنوان اولین شهید کربلا، نشان دادن شهادت حضرت علی اصغر(ع) برخلاف قول مشهور مبنی بر هدف قرار گرفتن طفل 6 ماهه امام حسین(ع) با تیر 3 شعبه توسط حرمله، نقض این قول مشهور که وقتی سیدالشهدا(ع) خون گلوی علی اصغر(ع) را به آسمان پاشیدند این خون به زمین برنگشت که در فیلم نشان داده می شود که این خون به سم اسب ایشان میریزد و... .

به نظر می رسد باید منتقدان فیلم رستاخیز را به دو دسته تقسیم کرد؛ دسته اول انتقادات مربوط به مراجع و علما است. طبعا مراجع و علما بعنوان نگاهبانان دین بالاترین صلاحیت را در بیان این نظرات دارند و اتفاقا حساسیت آنان به این موارد باعث دلگرمی متدینین است. سازندگان فیلم هم اعلام کرده اند موارد عنوان شده توسط علما و مراجع بزرگوار تقلید را برای اکران فیلم اعمال می‌کنند چه اینکه اساسا آنها نظر متخصصان دین را در این مورد صاحب می دانند.

درباره نشان دادن تصویر مبارک حضرت عباس(ع) نیز در بین علما نظر واحدی مبنی بر عدم نمایش چهره مبارک ایشان وجود ندارد کمااینکه برخی مراجع بزرگوار تقلید نیز این کار را جایز دانسته اند.

اما در مورد دسته دوم منتقدین که شامل برخی مداحان محترم و فعالان فرهنگی است به نظر می رسد شکل ورود به نقد رستاخیز توسط آنها، شکل مناسبی نبوده است. نگارنده البته ایراداتی به فیلم وارد می داند و طبعا آن را یک فیلم ایده آل برای نشان دادن چهره امام حسین(ع) نمی داند اما نحوه ارائه مباحث درباره فیلم می توانست درست تر و منطقی تر بیان شود.

منتقدان محترم باید علاوه بر داشتن حساسیت درباره این فیلم، توجه داشته باشند که یک فیلمساز عنوان کرده که آرزویش آمدن نام مبارک امام حسین(ع) در کارنامه کاری‌اش بوده است و از روی عشق و علاقه و پس از 9 سال تلاش فیلمی را درباره این امام بزرگوار ارائه داده و آن را به مخاطبان و منتقدان عرضه کرده و عنوان نموده از نظرات برای اصلاح آن استفاده می کند. از سوی دیگر ولو اینکه ما رویکرد های سیاسی گذشته کارگردان را قابل نقد بدانیم، شایعات سیاسی بودن فیلم و نیت کارگردان برای زدن حرف های سیاسی در قالب فیلمی تاریخی نیز بی اساس می نماید. پس با این حساب اعتراض های خارج از عرف مانند تجمع و برخی اظهار نظرها در این باره وجاهتی ندارد.

رستاخیز احمدرضا درویش حتما باید نقد و ایراداتش برطرف شود ولی نتیجه اعتراضات اینگونه به فیلمی درباره واقعه بزرگ کربلا که سالها آن را از فیلمسازان مان مطالبه می کردیم، بستن راه برای ساخت فیلم های بیشتر و بهتر در آینده خواهد بود و به این شکل فیلمسازان از ورود به این مباحث ترسان و گریزان خواهند شد.

طبعا نیاز به توضیح نیست که نگارنده انتقاد و حساسیت درباره فیلم ها خصوصا فیلم هایی از این دست را نه تنها حق بلکه تکلیف دلسوزان انقلاب می داند کمااینکه امروز شاهدیم به نام برخی مضامین مقدس، تحریفات زیادی صورت می گیرد که همه آنها را هم نمی توان سهوی دانست ولی در این مورد وقتی نیت فیلمساز که خود از جماعت متدینین سینما است ارائه یک کار مناسب است و بارها آمادگی خود را برای گفتگو و اصلاح موارد عنوان شده اعلام کرده، تخریب او و فیلمش نتیجه ای را که منتقدان از سر دلسوزی دنبال می کنند در بر نخواهد داشت.