از حکم تدریس مباحث ربا تا نوشتن پایان نامه برای دیگران 

وارث: 

حضرت آیت الله خامنه ای به استفتائاتی پیرامون «احکام تحصیل» پاسخ گفتند که تقدیم حضور علاقمندان می گردد.

* احکام تحصیل

- مفید ترین تخصص برای اسلام

س۱. امروزه کدام‌یک از تخصص های علمی برای اسلام و مسلمین مفیدتر است؟

ج. شایسته است که علما و اساتید و دانشجویان دانشگاه‌ها به همه ‌ی تخصصهای علمی مفیدی که مورد نیاز مسلمانان است اهتمام بورزند تا از اجانب به‌خصوص دشمنان اسلام و مسلمین بی‌نیاز شوند و تشخیص مفیدترین آن‌ها با مسئولین ذی ‌ربط با درنظر گرفتن شرایط موجود می ‌باشد.

 

- سستی و تنبلی

س۲. سستی و تنبلی در تحصیل علم و تلف کردن وقت چه حکمی دارد؟ آیا حرام است؟

ج. تضییع وقت به بطالت و بیکاری دارای اشکال است و دانشجو تا وقتی که از مزایای مخصوص دانشجویی استفاده می ‌کند باید از برنامه ‌های درسی مخصوص دانشجویان متابعت کند و الا استفاده از آن مزایا از قبیل شهریه و کمک هزینه و غیره برای او جایز نیست.

 

- تدریس مباحث ربا

س۳. در خلال بعضی از دروس دانشکده اقتصاد، استاد به بحث در مورد بعضی از مسائل مربوط به قرض ربوی و مقایسه راه‌های تحصیل ربا در تجارت و صنعت و غیر آن می ‌پردازد، تدریس این درس و اجرت گرفتن در برابر آن چه حکمی دارد؟

ج. مجرّد تدریس و بررسیِ مسائل قرض ربوی، حرام نیست.

 

- تحصیل فلسفه

س۴. آیا تدریس و تحصیل فلسفه در حوزه ‌های علمیه دینیّه جایز است؟

ج. یادگیری و تحصیل فلسفه برای کسی که اطمینان دارد که باعث تزلزل در اعتقادات دینی ‌اش نمی ‌شود اشکال ندارد و بلکه در بعضی از موارد واجب است.

 

- مطالعه کتب ضاله

س۵. آگاه شدن از کتاب‌های گمراه کننده و کتاب‌های ادیان دیگر برای شناخت دین و عقاید آن‌ها به قصد افزایش معرفت و اطلاعات چه حکمی دارد؟

ج. حکم به جواز خواندن این کتب فقط به‌خاطر شناخت و افزایش اطلاعات، مشکل است، البته خواندن آن‌ها برای کسی که قدرت شناخت و تشخیص مطالب باطل را دارد به قصد ابطال و ردّ آن‌ها جایز است به شرطی که به خود مطمئن باشد که از حق منحرف نمی ‌شود.

 

- تحصیل  علوم دینی

س۶. دانشجویی به مدّت چهار سال است که در دانشکده پزشکی درس می ‌خواند و علاقه شدیدی به فراگیری علوم دینی دارد، آیا ادامه تحصیل در رشته پزشکی برای او واجب است یا این‌که می ‌تواند آن را رها کرده و به تحصیل علوم دینی بپردازد؟

ج. دانشجو در انتخاب رشته تحصیلیِ خود آزاد است ولی در این‌جا نکته ‌ای وجود دارد که شایسته است به آن توجه شود و آن این‌که اگر فراگیری علوم دینی به‌خاطر توانایی خدمت به جامعه اسلامی اهمیّت دارد، تحصیل در رشته پزشکی هم به قصد آمادگی برای ارائه خدمات پزشکی به امّت اسلامی و درمان بیماری و نجات جان آنان از اهمیّت زیادی برخوردار است.

 

- تنبیه

س۷. معلّمی دانش آموزی را در کلاس در برابر دانش ‌آموزان دیگر به شدّت تنبیه کرده است آیا آن دانش ‌آموز حق مقابله به مثل را دارد یا خیر؟

ج. دانش ‌آموز حق مقابله و پاسخگویی به‌گونه‌ ای که شایسته مقام استاد و معلّم نباشد ندارد و براو واجب است که حرمت معلم را حفظ نموده و نظم کلاس را رعایت کند و می ‌تواند از راه‌های قانونی اقدام نماید، همان‌گونه که بر معلّم هم واجب است احترام دانش‌ آموز را در برابر همکلاسی‌هایش حفظ کرده و آداب تعلیم اسلامی را رعایت نماید.

 

- نهی از منکر دانشجویان

س۸. آیا جایز است دانشجویان یکی از مراکز آموزشی گزارش‌هایی از منکراتی را که مشاهده می ‌کنند به مسئولین فرهنگی ارائه دهند تا از ارتکاب آن‌ها جلوگیری شود؟

ج. اگر گزارش‌ها راجع به امور علنی باشد و عنوان تجسّس و غیبت بر آن‌ها صدق نکند، اشکال ندارد و بلکه در صورتی که جزء مقدمات نهی از منکر باشد واجب است.

 

- زندگی دانشجویی و معاشرت با کفار

س۹. زندگی دانشجویی در خارج مستلزم ارتباط و معاشرت با کفّار است، در چنین موردی استفاده از مواد غذایی ساخت آن‌ها مشروط بر این‌که مواد حرام مثل گوشت تذکیه نشده در آن‌ها نباشد، ولی احتمال تماس دست مرطوب کافر با آن‌ها داده شود، چه حکمی دارد؟

ج. مجرد احتمال تماس دست مرطوب کافر با مواد غذایی، برای وجوب اجتناب کافی نیست، بلکه تا یقین به تماس حاصل نشود، حکم به طهارت می‌ شود. کافر اگر از اهل کتاب باشد، نجس ذاتی نیست و تماس دست مرطوب او باعث نجاست نمی ‌شود.

 

- فیش غذای باطل شده

س۱۰. اگر اعتبار فیش های غذا که به دانشجویان دانشگاه‌ها داده می ‌شود، در صورت عدم دریافت غذا در روز معیّن، بدون برگرداندن پول آن باطل شود، آیا جایز است فیش های باطل را به جای فیش های معتبر برای دریافت غذا ارائه بدهیم؟ و غذایی که به این طریق گرفته می ‌شود چه حکمی دارد؟

ج. استفاده از فیش هایی که از اعتبار ساقط شده‌ اند برای دریافت غذا جایز نیست و غذایی که با آن‌ها گرفته می ‌شود غصب است و تصرّف در آن حرام و موجب ضمان قیمت آن است.

 

- توزیع فیش غذای دانشجویان بین کارمندان

س۱۱. در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی امکاناتی مانند غذا و لوازم مورد نیاز دانشگاهی به دانشجویان داده می‌ شود که توسط وزارت بازرگانی و مؤسسات دیگر به دانشجویان مشغول به تحصیل در آن دانشگاه اختصاص یافته است، آیا توزیع آن‌ها بین سایر کارمندان مشغول به کار در دانشگاه نیز جایز است؟

ج. توزیع نیازمندی‌های مورد مصرف و مختص به دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه بین سایر اشخاصی که در آن‌جا کار می ‌کنند، جایز نیست.

 

- تقلب

س۱۲. آیا تقلب در امتحانات گناه است؟

ج. به طور کلی تقلب جایز نیست و باید از آن توبه و استغفار شود.

 

- نوشتن پایان‌نامه برای دیگری

س۱۳. نوشتن پایان نامه برای فرد دیگر چه حکمی دارد؟

ج. به طور کلی کیفیت تألیف پایان نامه تابع قوانین و مقررات مربوطه است؛ اگر طبق  قانون، پایان نامه باید توسط خود دانشجو تألیف شود، واگذاری آن به دیگری جایز نیست، همچنان که تألیف آن برای دیگری خواه برای کسب درآمد از آن و خواه مجانی، جایز نیست.

منبع:حوزه