"اسلام دین تعادل است بنابراین بها دادن صرف به عزاداری ها و شهادت ها نمی تواند درست باشد چون مخاطبان به ویژه جوان های ما را به این سمت هدایت می کند که اسلام، دین عزا و گریه است نه شادی در صورتی که حقیقتا اسلام، دین عزا نیست. گرچه همان جلساتِ به ظاهر عزاداری هم می تواند زمینه آرامش یافتن و شادی آفرینی باشد چون کسانی که با امام حسین (ع) ارتباط قلبی دارند می دانند که چه آرامشی را به واسطه همین مجالس تجربه می کنند اما با این همه نباید از اهمیت دادن به تفریحات سالم غافل بمانیم، به طور کلی اگر بخواهم عرض کنم اسلام از درون و بیرون به دنبال مهیا کردن بسترهای شادی است و اگر ما در بیرون مظاهر کم تری در این باره می بینیم یکی از مسئولیت های مدیران این است که در این باره تلاش بیشتری کنند."
آنچه در ادامه می آید گفتگو با حجت الاسلام و المسلمین دکتر ابوالفضل ساجدی، مدیر قطب علمی فلسفه دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و عضو هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) درباره نسبت میان دین و شادی و مختصات زندگی مومنانه است.
فرض کنید من اساسا انسان شاکری نیستیم و چشم دیدن نعمت هایی که خدواند به من داده و انصافا کم هم نیست ندارم اما مدام چشم کمبودبین من کار می کند و مرا نسبت به خدواند بدبین می کند در حالی که آن چیزی که من کمبود حس می کنم اساسا یا کمبود نیست یا اگر هم باشد برمی گردد به این که من کم کاری کرده ام یا نه زاویه دید خود را باید تغییر دهم. در حقیقت این جا من خودم خود را مستعد غم و غصه می کنم. همین طور است؟
دقیقا همین طور است. و اگر دقت کنید می بینید نسبت بدون خدشه ای میان شادی و اخلاق وجود دارد و از آن سو نسبت کاملا مستقیمی میان بی اخلاقی و دعواها و قهرهاست. در یک جامعه شیطانی است که تهمت ها و دعواها و حق کشی ها اوج می گیرد و در چنین فضایی آیا می شود شادی عمیقی را تجربه کرد؟ اسلام با تربیت نفس که به فرد می دهد به ترک محرمات کمک می کند و همین ترک محرکات یکی از مهم ترین عوامل کاهش غم در انسان است.
نکته دیگر دراین باره رابطه شادی و معناست. انسان مومن به واسطه اتصال به عالم معنا و پیوستن روح او به دعا و نیایش و عبادت از معرفت بالایی برخوردار است بنابراین به معنای عمیقی در زندگی خود دست می یابد. معنویت و شناخت، قلب ها را درمان می کند. مثل این می ماند که شما فلسفه و حکمت یک پیش آمد را بدانید حالا با آغوش باز آن را می پذیرید چون می دانید که خداوند علیه شما نیست و هر پیشامدی در زندگی در نهایت به نفع رشد شما خواهد بود بنابراین معنویت درمانی و شناخت درمانی به طور اتوماتیک در افراد اجرا می شود.
در واقع به هر میزان که انسان معنای زندگی را کشف کند و بیابد و متوجه رابطه خود با خداوند شود چنین کسی مستعد خواهد بود که به میزان قابل توجهی اولا از میزان دردها و آلام او کاسته شود و در ثانی مستعد دریافت شادی بیشتر در زندگی باشد.
یکی از شبهه هایی که همواره درباره شیعه بیان شده این است که ما آن قدر که به عزا و غم اهمیت می دهیم به شادی و عید اهمیت نمی دهیم. در این باره چه می توان گفت؟
اگر کم کاری در این باره صورت گرفته حتما باید جبران شود. همچنان که می دانید اسلام یکی از سفارش های جدی اش درباره لذت های حلال است که ما امروز به عنوان تفریحات سالم از آن یاد می کنیم و حتما اسباب تفریح های سالم در جامعه ما باید برای جوانان مهیا باشد. اساسا این که اسلام این همه بر روی صله رحم تاکید می کند به خاطر این است که اگر دید و بازدیدها با آن مختصاتی که مورد تاکید اسلام است صورت گیرد شادی آفرین است. می گویند مرحوم امام (ره) وقتی که جوان بودند و از سوی دوستان برای تفریح دعوت می شدند می پذیرفتند فقط یک شرط داشتند که به حرام مبتلا نشویم. بنابرانین تعاملات اجتماعی و ارتباط با بستگان و صله رحم می تواند از جمله ابزارهای شادی آفرین باشد به شرط این که آن شرایط مد نظر قرار بگیرد که مثلا از دل همین ارتباطات و تعاملات تلاش کنیم اگر در فامیل کسی معیشتش لنگ می زند اگر کسی مشکل ازدواج و تامین جهیزیه دارد و نظایر آن یاری کنیم و گرهی را باز کنیم این گره گشایی هاست که می تواند ما را مستعد دریافت شادی های عمیق و پایدار کند.
امروز در جامعه ما احساس می کنیم که شادی ها کم رنگ است. یکی از مهم ترین دلایل این امر این است که معاونت ها و همکاری های اجتماعی کم رنگ شده است در حالی که می دانید پیامبر (ص) چطور بر مراعات حال و دستگیری از همسایه ها سفارش می کنند.
آیا تاکید افراطی بر عزاداری به نظر شما درست است؟
مسلما اسلام دین تعادل است بنابراین بها دادن صرف به عزاداری ها و شهادت ها نمی تواند درست باشد چون مخاطبان به ویژه جوان های ما را به این سمت هدایت می کند که اسلام، دین عزا و گریه است نه شادی در صورتی که حقیقتا اسلام، دین عزا نیست. گرچه همان جلساتِ به ظاهر عزاداری هم می تواند زمینه آرامش یافتن و شادی آفرینی باشد چون کسانی که با امام حسین (ع) ارتباط قلبی دارند می دانند که چه آرامشی را به واسطه همین مجالس تجربه می کنند اما با این همه نباید از اهمیت دادن به تفریحات سالم غافل بمانیم، به طور کلی اگر بخواهم عرض کنم اسلام از درون و بیرون به دنبال مهیا کردن بسترهای شادی است و اگر ما در بیرون مظاهر کم تری در این باره می بینیم یکی از مسئولیت های مدیران این است که در این باره تلاش بیشتری کنند.
منبع:شبستان