سزای بی‌مبالاتی در کسب درآمد در حدیثی از پیامبر(ص)

درآمد حرام از شوم‌ترین مسائلی است که گریبان یک جامعه را می‌گیرد. جامعه‌ای که کسب درآمد از هر راه شبهه و حرامی فرهنگ آن شود، آن جامعه محکوم به تباهی و فساد خواهد بود تا حدی که می‌توان اذعان کرد ریشه تمام فسادهای اخلاقی و فرهنگی در اقتصاد مبتنی بر حرام است. از این جهت خداوند در قرآن بارها سفارش به دقت در معاملات برای جلوگیری از آمیخته شدن درآمدها به حرام کرده است. به عنوان نمونه در آیه29 سوره نساء می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَیْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ...؛ ای اهل ایمان، مال یکدیگر را به ناحق نخورید». 

سوای آیات قرآن روایات متعددی در زمینه آثار و فوائد درآمد حلال و حرام از سوی پیامبر(ص) و اهل‌بیت وحی صادر شده است که دقت به این روایات هر انسان عاقلی را به توجه کردن به نوع درآمد خود سوق می‌دهد. پیامبر گرامی اسلام(ص) درباره عواقب بی‌مبالاتی و بی‌دقتی در کسب در آمد فرمودند: «کسی ‌که دربارۀ درآمدهایش بی‌مبالات و بی‌‌خیال است، خداوند هم بی‌ خیال خواهد بود که او را از هر دری که بخواهد وارد دوزخ کند؛ مَنْ‌ لَمْ‌ یُبَالِ‌ مِنْ‌ أَیْنَ‌ یَکْتَسِبُ الْمَالَ لَمْ یُبَالِ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ أَیْنَ أَدْخَلَهُ النَّار» (  بحار الانوار، ج100، ص13) همچنین در روایتی دیگر در مذمت کسب حرام فرمودند: «عبادت کسی که حرام خواری می‌کند مانند ساختمانی است که بر روی شنزاری روان بنا شده باشد؛ الْعِبَادَةُ مَعَ أَكْلِ الْحَرَامِ كَالْبِنَاءِ عَلَى الرَّمْلِ» ( عدة الداعی و نجاح الساعی، ص153)

وجود حجم فراوانی از آیات و روایات در زمینه درآمد و اقتصاد باعث شد مسأله مکاسب یکی از موضوعات بسیار مهم در فقه اسلامی شمرده شود. اصطلاح مکاسب محرمه در فقه اسلامی به معنای روش‌های کسب و کار و درآمد حرام و ممنوع از دیدگاه اسلام است. این بدان معناست که روش درآمدی در اسلام باید بر اساس موازین و معیارهای خاص باشد که اگر تحقق نیابد در حقیقت کسب حرام تلقی می‌شود. 

منبع: تسنیم