راز تعلق «جمعه» به امام زمان(عج)/بهترین اعمال آدینه

وارث: 

 مروری بر روایات و آموزه های مرتبط با مهدویت نشان می دهد که اگرچه همه اوقات و لحظات به حضرت بقیه الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه اختصاص دارد و زمان از وجود مقدس ایشان برکت می گیرد اما هستند اوقاتی و ایامی که از نظر انتساب به ایشان، شهره اند و در آنها بهتر می توان به امام عصر(عج) نزدیک شد و با حضرت(عج) انس گرفت.

بر اساس منابع روایی و دینی اوقاتی که به حضرت امام زمان (عج الله تعالی فرجه الشریف) اختصاص دارد، هشت زمان است. در کتاب «نجم الثاقب» بدین گونه از این اوقات نام برده شده است: «اول شب قدر؛ هر سه ‏شب مردد، دوم روز جمعه، سوم روز عاشورا، چهارم از وقت زرد شدن آفتاب ‏تا غروب آن در هر روز، پنجم عصر دوشنبه، ششم عصر پنجشنبه، هفتم شب و روز نيمه شعبان، هشتم روز نوروز.» (1)

 

در این نوشتار فضیلت های روز جمعه به عنوان روز منتسب به حضرت حجت(عج) مرور می شود:

روز جمعه

روز جمعه در منابع معتبر دینی متعلق به امام عصر (ارواحنا له الفداه) یاد شده است. در فضیلت این روز مطالب بسیاری از طریق روایات به دست ما رسیده است. تا حدی که از این روز یکی از چهار عید مسلمین نام برده اند. اعمال بسیاری برای این روز ذکر شده که بخشی از آن در مفاتیح الجنان و مصباح المتهجّد و دیگر کتب ادعیه آمده است.

طبرسی در کتاب نجم الثاقب می نویسد: «روز جمعه که از چند جهت اختصاص و تعلق دارد به امام عصر (عليه السلام) يکي آنکه ولادت باسعادت آن جناب در آن روز بود و ديگر آنکه ظهور موفور السرور آن حضرت‏(عج) در آن روز خواهد بود و ترقب و انتظار فرج در آن روز بيشتر از روزهاي ديگر است چنانچه در جمله از اخبار تصريح به آن شده و در زيارت مختصه به آن جناب است در روز جمعه که ‏«يا مولاي يا صاحب الزمان صلوات الله عليک و علي آل بيتک هذا يوم الجمعه و هو يومک المتوقع فيه ظهورک و الفرج فيه للمومنين علي يدک ... .» عيد بودن روز جمعه و آن را يکي از عيدهاي چهارگانه شمردن در حقيقت به جهت آن روز شريف است و براي آن مؤمنان مخصوص که با ديدن زمين پاک و پاکيزه از لوث شرک و کفر و قذرات معاصي و از وجود جبارين و ملحدين و کافرين و منافقين و ظهور کلمه حق و اعلاي دين و شرايع ايمان و شعاير مسلمين بي مزاحمت و ممانعت احدي از اعداء خداوند و اولياي او در آن روز چشم و دل ايشان روشن و منور و مسرور و خرسند خواهد شد.» (2)

در فضیلت روز جمعه احادیث بسیار نقل شده است که در این بحث به چند حدیث اشاره می شود:

راوى گويد؛ امام صادق (عليه السلام) فرمودند: «چون عصر پنجشنبه و شب جمعه فرا مي رسد فرشتگانى از آسمان فرود مى‏آيند كه قلم هاى طلا و صفحه‏هاى نقره به همراه دارند و در عصر پنجشنبه و شب جمعه و روز جمعه‏ تا غروب آفتاب نمى‏نويسند مگر صلوات بر پيغمبر(ص) را و سفر كردن و از پى كارى رفتن در روز جمعه‏ خوب‏ نيست و خوب نبودنش به خاطر نماز جمعه است اما پس از خواندن نماز جائز است و مبارك.» (3)

مرحوم شیخ صدوق(رحمهم الله) روایت کرده که: امیرالمؤمنین(علیه السلام) در روز جمعه خطبه مى خواند و مى فرمود: «آگاه باشید خداوند این روز را براى شما عید قرار داده است و آن سید تمام روزها و برتر از تمام عیدهاى شماست و خداوند در کتاب خود امر کرده و به سوى ذکر خدا کوشش کنید پس باید با میل و رغبت عظمت این روز را حفظ کنید و نیت خود را براى عبادت در این روز خالص کنید و در روز جمعه زیاد گریه و زارى، دعا و طلب رحمت و آمرزش نمایید. براى این که خداوند دعاى کسى را که در این روز از خداوند چیزى بخواهد، اجابت مى کند و خداوند کسى را که در این روز نافرمانى او کند و از شرکت در عبادت او تکبر کند; وارد در آتش مى کند چون خداوند «عزّوجلّ» فرموده: «ادْعُونِى أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِى سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ»؛ مرا بخوانید تا اجابت کنم. به راستى کسانى که از روى تکبر دعا نمى کنند با صورت در آتش مى افتند». در روز جمعه ساعتى مبارک است که هیچ بنده مؤمنى نیست که در آن ساعت از خداوند چیزى طلب کند، مگر این که خداوند به او مى دهد آنچه را که خواسته است»(4)

ابو بصير گويد: شنيدم از حضرت صادق (عليه السلام) كه مي فرمود: «همانا مؤمن دعا كند و اجابت دعايش تا روز جمعه‏ [يا روز قيامت‏] به تأخير افتد.»(5)

رسول خدا (ص) فرمودند: «شب و روز جمعه‏ 24 ساعت است و خدا در هر ساعتى ششصد هزار نفر از آتش آزاد مي فرمايد.» (6)

هاروى بن مسلم به سندهاى خود از صادق آل محمّد از حضرت محمّد بن عبد اللّه (صلى اللّه عليه و آله) روايت كرده كه فرمود: «خداى سبحان از بين روزها روز جمعه‏ را انتخاب كرد، از بين شب ها شب قدر را اختيار نمود، از بين ماه ها ماه رمضان را انتخاب فرمود، از بين پيمبران مرا برگزيد، از من على (عليه السّلام) را اختيار كرد و از على حسنين (عليهما السّلام) را برگزيد و از آن دو بزرگوار نه امام را اختيار كرد كه نهمین آنان قائم آنها است، قائم (عليه السّلام) است كه ظاهر و باطن آنان خواهد بود.»(7)

رسول خدا (ص) فرمود: «به راستى كه روز جمعه‏ سر آمد روزها است و در پيشگاه الهى از روز عيد قربان و عيد ماه رمضان والاتر است پنج خصلت در آن است خداى عزّ و جلّ آدم را آن روز آفريد و در آن روز آدم را به زمين فرود آورد و در آن روز جان آدم را گرفت و در آن روز ساعتى است كه بنده در آن ساعت در خواستى از خدا نكند مگر آنكه خداوند درخواستش را به او مي­دهد تا آنجا كه خواسته‏اش حرام نباشد و همه فرشتگان مقرب الهى و آسمانها و زمينها و بادها و كوهها و بيابانها و درياها روزها جمعه در هراسند از اينكه قيامت بر پا شود.» (8)

 

حضرت على (عليه السلام) فرمود؛ رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله) فرمودند: «در هر جمعه براى خانواده خود از ميوه و گوشت چيزى تحفه ببريد تا از آمدن روز جمعه‏ شادمان گردند.» (9)

صلوات های خاصی نیز برای ظهور حضرت بقیه الله (ارواحنا له فداه) در روز پنج شنبه تا پایان روز جمعه ذکر شده است.

شیخ طوسی (رحمه الله) می نویسد: مستحب است بعد از نماز عصر روز پنج شنبه تا آخر روز جمعه بسیار صلوات فرستادن بر پیامبر (صلى اللّه عليه و آله) به این گونه: «اللهم صلّ علی محمّد و عجّل فرجهم و أهلِک عَدوَّهم مِنَ الجنّ و الانس، مِن الاولینَ و الآخِرین.» (10)

از جمله صلواتی که در روز جمعه پس از نماز صبح و نماز ظهر توصیه گردیده است؛ عبارتند از: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ لَمْ يَمُتْ حَتَّى يُدْرِكَ الْقَائِم‏»(11)

صلوات دیگری منقول است که در روز جمعه بدین صورت بر پیامبر اکرم (صلى اللّه عليه و آله) صلوات بفرستید: «اللَّهُمَّ اجْعَلْ صَلَاتَكَ‏ وَ صَلَاةَ مَلَائِكَتِكَ وَ رُسُلِكَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ یا بگویید:  اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُم‏.»(12)

خواندن صلوات ضراب اصفهانی در عصر جمعه. این صلوات در مفاتیح الجنان در بخش اعمال روز و شب جمعه نقل شده است. سید بزرگوار علی بن طاووس (رحمه الله) می گوید: ذکر صلواتی بر پیامبر و آل او (در عصر جمعه) که از مولایمان حضرت مهدی (ارواحنا فداه) روایت شده است (و به قدری اهمیت دارد که) اگر تعقیب نماز عصر را به خاطر عذری ترک کردی آن را ترک مکن به دلیل جریانی که خداوند ما را بدان مطلع نمود. (13)

بهترین اعمال روز جمعه

از مهم‌ترین اعمال مؤمنان در روز جمعه، توجه به حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) و انتظار فرج آن بزرگوار است. در این روز، زیارت آن حضرت(عج) و دعا برای تعجیل فرج او مستحب است؛ زیرا طبق برخی روایات و زیارات، امید ظهور آن حضرت(عج) در روز جمعه بیش از سایر روزها است.(۱۴)

از اعمال روز جمعه که تعلق به حضرت صاحب الزمان (عج الله تعالی فرجه الشریف) خواندن دعای ندبه و گریستن در فراق ایشان است و همچنین خواندن زیارت روز جمعه که در کتبی مانند مفاتیح الجنان و جمال الاسبوع نقل شده است: «السلام عليک يا حجه الله في ارضه السلام عليک يا عين الله في خلقه السلام عليک يا نور الله الذي به يهتدي المهتدون... ».

پی نوشت ها:

(1)نجم الثاقب، صفحه 805؛

(2) نجم الثاقب، صفحه 810؛

(3) الخصال، جلد ‏2، صفحه 453- 452؛

(4). وسائل الشیعه، ج 5، ص 6؛

(5) أصول الكافي، جلد ‏4، صفحه 245؛

(6) الخصال، جلد ‏2، صفحه 451؛

(7) إثبات الوصيه، صفحه 496؛

(8) الخصال، جلد ‏1، صفحه 352-351؛

(9) الخصال، جلد ‏2، صفحه 449؛

(10) صحیفه مهدیه، صفحه 204؛

(11) مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، جلد ‏1، صفحه 368؛

(12) مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، جلد ‏1، صفحه 284؛

(13) صحیفه مهدیه، صفحه 259؛

(۱۴)بحار الانوار، ج۹۹، ص۲۱۵.

منبع: شبستان