دکتر خانیکی در معرفی امام موسی‌صدر می‌گوید:«امام موسی صدر در شناخت اسلام دارای روشن‌بینی خاصی بود و از تحجر و تنگ‌نظری به دور بود.
در لبنان شناخت علمی از جامعه شیعیان که گرفتار فقر و بی‌سوادی بودند، به دست آورد و از همین روست که سطح اول موضع‌گیری‌ها و حرکت‌های امام موسی صدر حرکت به سمت کارهای خیریه و توانمندسازی جامعه و بخصوص، جامعه شیعه بود.»
اگرچه فعالیت‌های این چهره دینی در کشور لبنان برجسته‌تر است، اما حوزه فعالیت‌های امام موسی صدر را باید فرا‌تر از لبنان دانست. وی علاوه بر لبنان، کوشید زمینه‌های نزدیک شدن اسلام و مسیحیت را نیز پایه‌گذاری کند. این نواندیش دینی در آستانه ماه مبارک رمضان در تاریخ ۲۱ اکتبر ۱۹۷۱ (مطابق ۲۹ مهر ۱۳۵۰) پیامی را ارسال می‌کند که این متن پیام در موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر منتشر شد؛ در ادامه بخش‌هایی از آن را می‌خوانیم.
مبادا روزه به عادتی سرگرم‌کننده بدل شود
دگر بار، رمضان مبارک فرا رسیده است؛ دگر بار، روزه می‌گیریم، شب زندهداری می‌کنیم، شعایر را دو چندان می‌کنیم و سرانجام عید را با شادمانی و خشنودی جشن می‌گیریم و پس از آن به زندگی عادی باز می‌گردیم. بدین سان سالها تکرار و بر حجم خاطرات افزوده می‌شود.
اما بیم آن میرود که روزه به عادتی بیروح و شعایر آن به سنتهایی سرگرم کننده بدل و ماه رمضان از همه معانی اصلی‌اش تهی شده باشد. با نگاهی سریع در مییابیم که این مشکل، یعنی مشکل و مسأله روزه و رمضان، مسأله همه عبادات و همه مناسبتهاست. این آفت به همه عبادات و ایام راه یافته و اماکن مقدس و شعایر دینی و همه آموزه‌های آسمانی را در برگرفته است.
نقش راهبری دین در هدایت آدمی
آیا نقش راهبری دین در هدایت آدمی به آخر رسیده است؟ و به آیینها و خاطرات و تجمل بدل شده است؟ یا این‌که اساسا آموزه‌های دینی برای تخدیر آدمی آمدهاند و از آنجا که سختی‌ها فرا گیرند این آموزهها نیز همه زندگی آدمی را فرا گرفتهاند. آیا اکنون که آدمی بر بسیاری از مشکلات و سختیهایش چیره گشته، باید از نقش دین بکاهیم؟
آثار روزه‌داری را می‌بینیم
بهتر است پیش از آن‌که دیگران از ما بپرسند، ما خود این پرسش دشوار را از خود بکنیم. اما حقیقت این است که این پرسش و پاسخ‌ها پیشتر مطرح شدهاند، اما ما آنها را نادیده گرفته‌ایم، از آنها چشم پوشیده‌ایم و از سخن گفتن درباره آنها روی برتافته‌ایم تا با واقعیت دلهرهآور و تلخ روبه‌رو نشویم. آیا در روزههامان آثار روزه را می‌بینیم؟ و در نمازمان عروج آن را؟ آیا در «فطر» و «قربان» معانی این اعیاد و کارکردشان را حس می‌کنیم؟ آیا شعایر، فعل و انفعال و اماکن مقدس در ما اثر دارند؟ آیا در مسجدالاقصی و کلیسای قیامت آن معانی را که بالقوه برای امت‌مان روشن بود، یافته‌ایم.
تشتت‌مان را به همدلی بدل کنیم
اینها تجارب تلخ و دردآور ما در متن واقعیت تلخ و دردآور ماست. پس بار دگر با نگاهی واقع‌بینانه، همه‌جانبه و با شجاعت و بینش آموزه‌های دین‌مان را ارزیابی کنیم، شاید راهی نو بپیماییم و در آنها زندگی بدمیم و از هستی خود به دین و آموزه‌های والایش ببخشیم تا جایگاه رفیع و فراگیر خود را باز یابد. بگذاریم دین ابعاد وجودی ما را فرا‌تر ببرد و کثرت‌مان را وحدت بخشد و تشتت‌مان را به همدلی بدل کند.
اندیشه‌دینی در همه ابعاد زندگی
هرگاه اندیشه دینی و آموزه‌هایش در همه ابعاد زندگی‌مان در خانه، در بازار، در دفتر کار و در عرصه‌های حیات ما حضور داشته باشد، هرگاه حصار‌ها را از احساس دینی در بند در عبادتگاهها، برداریم و بگذاریم این احساس به کلیت حیاتمان راه یابد، به زندگی‌مان پا نهد، تا اختیار ما به دست او باشد و اثر گذارد و هدایت کند، هرگاه به او فرصت دهیم و نخواهیم که با منزوی کردن او از نقشش بکاهیم و او را از میان ببریم، تنها در این صورت است که آثار این گنج گرانمایه را در زندگی و در ساختن تمدن خود می‌بینیم.
عقل و دل را در کنار جسم فعال کنیم
روزه ماه رمضان و دیگر عبادات و شعایر دینی تنها فعالیتی جسمانی نیستند، بلکه حرکاتی سرچشمه گرفته از عقل و دل‌اند که به قالب حس در می‌آیند و با آن در میآمیزند، از همین رو هرگاه به دور از دخالت عقل و دل انجام گیرند، اعمالی خشک، کم رنگ و تقلیدگونه‌اند که ما را به خود مشغول می‌کنند، ولی تأثیری نمی‌گذارند. بر ماست تا در این تجربه تازه و این ماه مبارک و در روزهاش، عقل و دل را در کنار جسم فعال کنیم. باید تفکر و تأمل کنیم، باید عشق بورزیم و حساس باشیم. باید این عشق و آن تأمل را در متن روزه خود جاری کنیم.
ماه وحدت کلمه و وحدت دلها
پیامبر(ص) فرمودند: «تفکر ساعه خیر من عباده سبعین سنه» (یک ساعت تفکر، بر‌تر از هفتاد سال عبادت است.) امام صادق(ع) نیز فرمودهاند: «هل الدین الا الحب؟» (آیا دین جز محبت است؟) این چنین روزه زنده‌ای، سپر آتش است و یکی از ارکان اسلام، مهمانی خداوند است و تکریم انسان. قدر انسان است و قدر او. فقط در این صورت است که رمضان شرایط و فضایی را فراهم می‌کند که در آن انسان گرامی ساخته می‌شود، انسانی که فاتح مکه است و پیروز بدر و سازنده تاریخ. این چنین رمضانی ماه الفت و همدردی با دیگران و فصل فراموشی کینهها و اتحاد صفوف است. ماه وحدت کلمه و وحدت دلها و ماه رستاخیز دوباره امت است.
منبع: روزنامه شهروند
Links:
[1] https://vareth.ir/tag/keyword/7424/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87
[2] https://vareth.ir/tag/keyword/30358/%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87
[3] https://vareth.ir/tag/keyword/11327/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%B5%D8%AF%D8%B1
[4] https://vareth.ir/tag/keyword/6085/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AB