توصیه امام صادق(ع) برای بهره بردن از شب بیست و سوم رمضان

 شب‌ قدر به عنوان یکی از پر فضیلت‌ترین شب‌های سال در کنار شب‌هایی همچون نیمه شعبان و شب عید قربان محسوب می‌شود. نزول آیات قرآن بر قلب مبارک پیامبر(ص) و نیز تقدیر امور یک ساله خلایق از مسائلی است که بر فضیلت این ماه افزوده است. علاوه بر آنکه خداوند سوره‌ای از قرآن را به همین نام (قدر) اختصاص داده است و در آن از ویژگی‌های منحصر به فرد و فلسفه شب قدر سخن به میان آورده است. از این جهت در روایات ما اعمال ویژه‌ای جهت بهره از فضایل این شب در نظر گرفته‌اند.

پیامبر اکرم صلی ‏الله‏ علیه‏ و‏ آله در اهمیت این شب مبارک و با تأکید بر شب‌زنده‌داری آن فرمود: «مَنْ اَحْیا لَیْلَةَ الْقَدْرِ حُوِّلَ عَنْهُ الْعَذابُ اِلَى السَّنَةِ الْقابِلَةِ؛کسى که شب قدر را زنده بدارد، عذاب تا سال آینده از او روى می ‏گرداند.» (إقبال الأعمال (ط - القدیمة)، ج‏1، ص186) همچنین از امیرالمؤمنین (ع) نقل است که فرمود: رسول خدا صلی ‏الله‏ علیه‏ و ‏آله [این چنین] بود که رختخواب خویش را جمع می‌کرد و کمر [همت براى عبادت] را در دهه آخر از ماه رمضان محکم می‌بست و همیشه این گونه بود که اهل و عیالش را در شب بیست و سوم بیدار نگه می‌داشت و بر روى خواب رفتگان در آن شب آب می‌پاشید تا از درک شب قدر و درک شب زنده‏‌دارى محروم نشوند.»

همچنین امام صادق(ع) در ضمن توصیه‌هایی درباره شب‌های قدر فرمود: «شب بیست و سوم رمضان ، همان شب جهنى1 است که در آن ، هر امر محکمى فیصله داده خواهد شد و در آن شب، هر حادثه‌اى اعم از بلا، مرگ، زندگى و روزى و تمام آنچه از حوادث الهى در این شب و سایر شب‌ها در طول سال واقع خواهد شد، معین مى‌شود؛ سپس امام علیه السلام مى‌افزایند خوشا به حال آن بنده‌اى که شب یاد شده را به رکوع و سجود احیا کند و گناهان خود را در مقابل دیدگان مجسم کند و بر انجام آنها بگرید که اگر چنین کرد، امیدوارم که به خواست خدا ناامید نشود؛ أَنَّ لَیْلَةَ الثَّالِثِ وَ الْعِشْرِینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ هِیَ لَیْلَةُ الْجُهَنِیِّ فِیهَا یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ (سوره دخان آیه4) وَ فِیهَا تُثَبَّتُ الْبَلَایَا وَ الْمَنَایَا وَ الْآجَالُ‏ وَ الْأَرْزَاقُ‏ وَ الْقَضَایَا وَ جَمِیعُ مَا یُحْدِثُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهَا إِلَى مِثْلِهَا مِنَ الْحَوْلِ فَطُوبَى لِعَبْدٍ أَحْیَاهَا رَاکِعاً وَ سَاجِداً وَ مَثَّلَ خَطَایَاهُ بَیْنَ عَیْنَیْهِ وَ یَبْکِی عَلَیْهَا فَإِذَا فَعَلَ ذَلِکَ رَجَوْتُ أَنْ لَا یَخِیبَ إِنْ شَاءَ اللَّه‏

سپس فرمود «خداوند به فرشته‌‏اى فرمان مى‌‏دهد که در هر روز از ماه رمضان در هوا ندا دهد: «اى بندگان من، مژده باد بر شما. گناهان گذشته شما را بخشیدم و شفاعت شما را درباره یکدیگر در شب قدر قبول کردم، مگر آن که با شراب افطار کرده باشد، یا از برادر مسلمانش کینه در دل داشته باشد؛‌ یَأْمُرُ اللَّهُ مَلَکاً یُنَادِی [فِی‏] کُلِّ یَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ فِی الْهَوَاءِ أَبْشِرُوا عِبَادِی‏ فَقَدْ وَهَبْتُ لَکُمْ ذُنُوبَکُمُ السَّالِفَةَ وَ شَفَّعْتُ بَعْضَکُمْ فِی بَعْضٍ فِی لَیْلَةِ الْقَدْر إِلَّا مَنْ أَفْطَرَ عَلَى مُسْکِرٍ أَوْ حَقَدَ عَلَى أَخِیهِ الْمُسْلِم‏». (الدعوات (للراوندی) / سلوة الحزین، النص، ص207)

پاورقی:
جهنی لقب «عبد اللّه‌ بن انیس انصاری» صحابی پیامبر صلّى اللّه‌ علیه و آله است. وى به جهت دور بودن منزلش از مدینه از رسول خدا صلّى اللّه‌ علیه و آله تقاضا کرد که براى ورود به مدینه شبى را براى او معین کند. پیامبر صلّى اللّه‌ علیه و آله شب بیست و سوم ماه رمضان را تعیین کرد؛ از این رو، این شب به «لیلة الجُهَنى» نام گرفت.

منبع: تسنیم