۹ سال زائر اربعین بودند از سال‌هایی که این حرکت، جهانی نشده بود تا امروز که جاده نجف تا کربلا میزبان حضور میلیونی زائران است و پیاده‌روی اربعین به نمادی جهانی از ارادت به امام حسین (ع) تبدیل‌شده. اما امسال این زوج کرجی بانی راه‌اندازی «موکب فرهنگی جهادی شهید هادی» در نجف شده اند. حکایت موکب «وحید عربیان» و «مریم عبدالوند» با همه فراز و نشیب‌های راه‌اندازی‌اش متفاوت و جنس دغدغه بانیانش، این تفاوت را رقم زده است.
«تجربه سال‌ها حضور در جاده نجف تا کربلا به ما ثابت کرد حالا که پیاده‌روی اربعین به حرکتی خودجوش تبدیل‌شده و میهمانانی از سراسر دنیا دارد آنچه بر زمین‌مانده کار فرهنگی است. حضرت آقا هم در دیدار با خادمان عراقی قبل از اربعین به این نکته اشاره‌کرده و گفتند الحمدلله شور اربعین اتفاق افتاده است. در حوزه فرهنگ دست‌به‌کار شوید. حالا وقت آن است که زائران اربعین دست پرتر برگردند.» این صحبت‌های «مریم عبدالوند»؛ بانوی موکب‌دار کرجی است که قبل از عزیمت به نجف میهمان ما در خبرگزاری فارس شدند تا برنامه‌های متفاوتشان در موکب شهید ابراهیم هادی بگویند.
همه دغدغه‌های بانوی موکب‌دار کرجی
مهم‌ترین کار ما، تامین خوراک فرهنگی در پیاده‌روی اربعین
تجربه موکب‌داری خاص آقایان است و اینکه چه می‌شود بانویی برای راه‌اندازی موکب پاشنه‌هایش را ور بکشد شنیدنی است. مریم عبدالوند از ماه‌ها قبل خودش را برای پیوستن به جمع موکب‌داران آماده کرده است و حالا می‌گوید: «در اربعین تأکید بر نذورات در قالب اطعام است؛ تأمین خوراک و جای خواب برای زائران که البته واجب است. اما کار فرهنگی در موکب‌های ما در پیاده‌روی اربعین مغفول مانده است. بعضی می‌گویند همین‌که زائری قصد می‌کند از تهران، اصفهان یا شهرهای دیگر و حتی کشورهای دیگر خودش را به پیاده‌روی اربعین برساند یک کار فرهنگی است. درست است اما اینکافی نیست. پیاده‌روی اربعین بستر فرهنگ سازی است و باید خوراک فرهنگی دراین پیاده‌روی زیاد شود. با این دغدغه‌ها بود که من وهمسرم تصمیم گرفتیم سراغ کار فرهنگی برویم. چند سال گذشته با روش‌های مختلف در موکب‌ها فعالیت‌هایی را انجام دادیم اما امسال عزممان را جزم کردیم تا به صورت مستقل یک موکب راه‌اندازی کنیم. از 6 ماه قبل برنامه‌ریزی منسجم را آغاز کردیم. موضوعات و آسیب‌های موجود در فضای فرهنگی را رصد کردیم تا رویکردهای فرهنگی‌مان بر اساس این معضلات و باهدف پرداختن به آن‌ها تعریف شود.» البته قبل از توضیح جزییات موکب فرهنگی شهید هادی به نکته مهمی اشاره می‌کند و می‌گوید: «این موکب کاملاً مردمی است و صفر تا صد بودجه موردنیاز برای راه‌اندازی آن را دوستان و آشنایان دغدغه مند و خیران تأمین کردند.»
این روزها حال و هوای موکب شهید هادی در شهر نجف تماشایی است. قبل از راهی شدن پرسیدیم چرا نجف و چرا عمود یک را برای استقرار موکب انتخاب کرده‌اید. «وحید عربیان» پاسخ قانع‌کننده‌ای برای این انتخاب می‌دهد: «سال گذشته ما در کربلا فعالیت‌های فرهنگی داشتیم اما این توصیه‌های فرهنگی وقتی ارائه می‌شد که پیاده‌روی اربعین تمام‌شده بود. برای همین امسال موکب را در نجف راه انداختیم. جایی که پیاده‌روی اربعین از آن آغاز می‌شود و ماقبل از آغاز پیاده‌روی با 3 رویکرد زائران را آماده این سفر معنوی کنیم. رویکرد اول رویکرد ظهور و مهدویت است و وصل کردن اربعین به موضوع ظهور؛ این موضوع مهم در تمام برنامه‌های ما گنجانده‌شده است. رویکرد دوم وحدت است. نکته‌ای که این روزها به تحقق آن بیشتر از قبل نیاز داریم. این وحدت وجود دارد اما باید تقویت شود. توصیه‌هایی که به زائران اربعین در ابتدای راه می‌شود جلوی بسیاری از سوءتفاهم‌هایی که ممکن است پیش بیاید و وحدت را خدشه‌دار کند می‌گیرد. رویکرد سوم هم سبک زندگی اربعینی است. ۱۲۰ خادم در این موکب با ما همراهی می‌کنند، همه خادمان در حوزه کار فرهنگی دستی بر آتش دارند و بعد از یک فراخوان و مصاحبه‌های تخصصی در حوزه‌های مختلف انتخاب شده اند. سعی کردیم برنامه‌های فرهنگی‌مان آن‌قدر جذاب باشد که زائران را جذب موکب شهید هادی کنیم.»عمود یک، موکب شهید ابراهیم هادی
قرار عاشقی اینجاست
جذاب‌ترین غرفه موکب این زوج کرجی، غرفه قرار عاشقی است. غرفه‌ای که قرار است وعده‌گاه رفیقان اربعینی باشد. «وحید عربیان» از قرار عاشقی می‌گوید: «چند ماه قبل از آغاز پیاده‌روی اربعین کمپینی در فضای مجازی راه انداختیم. در کمپین قرار عاشقی قرار گذاشتیم زائرانی که سال‌های قبل در پیاده‌روی اربعین باهم آشنا شده بودند و مسیر نجف تا کربلا را طی کرده بودند در غرفه قرار عاشقی و عمود یک همدیگر را دوباره ببینند. این اتفاق، قرار شد در مورد زائران غیرایرانی و عراقی‌هایی که در مسیر همراه ایرانی‌ها بودند هم بیفتد.»
در حسینیه کودک و نوجوان میزبان قدم‌های کودکانه زائران اربعین هستیم
مهم‌ترین غرفه موکب شهید هادی حسینیه کودک و نوجوان است. فضایی که طراحی آن به شکلی است که در آن زائران کودک پیاده‌روی اربعین ساعت‌های خوشی را تجربه می‌کنند و خستگی از قدم‌های کودکانه‌شان بیرون می‌رود. «مریم عبدالوند» در مورد این غرفه توضیح می‌دهد: «زواری که فرزندان ۴ تا ۹ سال دارند به حسینیه کودک دعوت می‌شوند. این موضوع یک تیر و دو نشان است. هم پدر و مادر زمانی را برای فراغت دارند و هم رویکردهای مورد نظر ما در قالب بازی و به‌صورت غیرمستقیم به کودکان ارائه می‌شود. حسینیه نوجوان هم ویژه فرزندان ۹ تا ۱۵ سال است.»
چرا خانوادگی برویم؟
واکنش‌ها به حضور خانم‌ها در پیاده‌روی اربعین متفاوت است، از انتقادهای ضمنی تا مخالفت‌های علنی، مهم‌ترین بخش فعالیت این زوج موکب‌دارهم متمرکز بر ضرورت حضور خانم‌ها است و برنامه‌های گسترده‌ای برای این حضور تعریف‌شده است.
«مریم عبدالوند» پاسخ روشن و قانع‌کننده‌ای به همه مخالفت‌ها برای حضور بانوان می‌دهد ومی گوید: «یادمان نرود اولین زائر اربعین خانم حضرت زینب(س) بوده‌اند.» این جمله را اولین و آخرین توجیه می‌داند و ادامه می‌دهد: «جالب اینجاست که با همه واکنش‌های مختلف، نیمی از جمعیت پیاده‌روی اربعین را خانم‌ها تشکیل می‌دهند. این حضور پررنگ زنانه در پیاده‌روی اربعین وجود بایسته‌های فرهنگی را ضروری می‌کند. نباید پیاده‌روی اربعین را منحصر به مردان کنیم، اما باید با نگاهی جدید به ظرفیت حضور بانوان در پیاده‌روی اربعین توجه کرد. اینکه زن‌ها چقدر و چطور ظرفیت تمدن سازی در بستر اربعین را دارند. پیاده‌روی اربعین حرکتی فراملی است که زن‌ها در این بستر فراملی فرهنگ اسلامی- ایرانی خودشان را به جهان نشان می‌دهند. به‌جای نهی کردن حضور بانوان باید قدراین فرصت را بدانیم. ما برای این هدف در موکبمان برنامه‌ریزی منسجمی کرده‌ایم. بخشی از این برنامه‌ریزی‌ها در خصوص بحث والدگری و نگاه مادرانه به پیاده‌روی اربعین است. نباید کتمان کنیم که سفر خانوادگی با بچه‌ها با سختی بسیاری همراه است. کودک یک هفته از لذت آرام گرفتن در خانه محروم می‌شود، مادری که دست بچه‌های قد و نیم قدش را می‌گیرد و به پیاده‌روی اربعین می‌آورد باید بداند که چطور مفهوم پیاده‌روی اربعین را برای کودکش توضیح دهد. در غرفه مادر و کودک موکب برای این موضوع برنامه‌ریزی کردیم و روش‌های غیرمستقیم انتقال مفاهیم دینی توسط مادران به کودکانشان را آموزش می‌دهیم.»
خادمان نوجوان؛ حافظان محیط زیست
موکب شهید هادی، خادمانی نوجوان دارد که همگی داوطلبانه حافظان محیط زیست شده‌اند. «عربیان» می‌گوید: «حضور میلیونی زائران در پیاده‌روی اربعین موضوع پسماندها را می‌تواند به موضوعی بغرنج تبدیل کند. ازاین‌رو فرهنگ حفظ محیط زییست یکی از مواردی است که در پیاده‌روی اربعین باید به آن پرداخته شود. تصور کنید اگر هر زائر فقط یک زباله در مسیر بیندازد چه اتفاقی می‌افتد! امسال خادمان نوجوان با توزیع کیسه‌های زباله میان زائران و ارائه بروشورهایی برای حفظ محیط زیست وظیفه فرهنگ‌سازی را بر عهده دارد.»
ناب الشهید
«هر زائر اربعین، پیاده‌روی از نجف تا کربلا را با نیت یک شهید آغاز می‌کند. غرفه «ناب الشهید» میزبان این زائران می‌شوند. یک نشانه از شهید به زائر هدیه داده می‌شود و این نشانه تا آخر سفر همراه زائران است. خانواده بسیاری از شهدا هم در این موکب به عنوان خادم حضور دارند. غرفه «ناب الشهید» را راه انداختیم تا نشان دهیم راه شهدا در پیاده‌روی اربعین ادامه دارد.» این توضیحات را بانوی موکب‌دارکرجی می‌دهد و معتقد است به برکت شهدا همه موانع برای راه‌اندازی موکب از پیش پایشان برداشته شد.
غرفه فضای مجازی
زوج موکب‌دار فکر همه‌چیز را کرده‌اند و می‌گویند: «پیاده‌روی اربعین فرصتی مناسب برای تفکر و مناجات و خلوت دل است و در غرفه فضای مجازی موکب شهید هادی تمام محتوایی که در پیاده‌روی اربعین موردنیاز یک زائر است به او داده می‌شود. از کتابچه‌های دعای الکترونیکی و اپلیکشن‌هایی که خاص پیاده‌روی اربعین طراحی‌شده تا کتاب‌های صوتی و سخنرانی‌ها و مداحی‌هایی که حال و هوای معنوی پیاده‌روی اربعین را دوچندان می‌کند.»
راز میهمان نوازی از خانواده شهدای ایرانی
ماحصل ۹ سال پیاده‌روی اربعین این زوج موکب‌دار، یک دنیا خاطره ناب است. اما انگار بعضی خاطرات ماندگارترند مثل خاطره میهمانی کاروان ۱۰۰ نفره ایرانی‌ها در خانه عراقی‌ها و راز این بزم سه‌روزه.
«وحید عربیان» راز این میهمانی را روایت می‌کند: «سال ۹۴ بود و محل اسکان زائران کربلا به دلایلی لغو شده بود. من مدیر کاروان بودم و مسئولیت اسکان زائرانی که سه شبانه‌روز از نجف تا کربلا پیاده‌روی کرده بودند با من بود و قرار ما با زائران کاروان، چند عمود مانده به کربلا. ذهنم درگیر بود که باید چه کنم و این ۱۰۰ نفر را کجا اسکان دهم. مضطرب بودم و نگران که یکی از دوستانم همراه مرد میان‌سال عراقی جلو آمد و گفت این آقا سیدکاظم است، ما را به خانه‌شان دعوت کرده است. گفتم برادر ما ۱۰۰ نفریم شاید تعدادمان بیشتر هم باشد گفت خانه خودم و برادر و مادرم هست. با اجبار ما را به خانه‌شان برد. این خانواده عراقی سه روز در خانه‌شان از ما به بهترین شکل ممکن پذیرایی کردند. مردان این خانه برای آنکه همه جای خواب در خانه چندطبقه‌شان داشته باشند شب‌ها در راهروی خانه می‌خوابیدند. روز آخر اتفاق جالبی افتاد که همه ما را غافلگیر کرد. در کاروان ۱۰۰ نفره ما چند پدر و مادر شهید هم بودند. سیدکاظم از لابه‌لای حرف‌های ما متوجه این موضوع شد. موقع خداحافظی گفت برادر من در جنگ عراق با ایران توسط نیروهای ایرانی کشته شد و حالا چند خانواده ایرانی هم که فرزندانشان در این جنگ کشته شدند، میهمان من هستند. این قدرت و عظمت عشق به امام حسین (ع) هست که ما را در کنار هم قرار داده است.»
Links:
[1] https://vareth.ir/tag/keyword/6287/%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7
[2] https://vareth.ir/tag/keyword/6972/%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D9%86
[3] https://vareth.ir/tag/keyword/10580/%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86