درنگى در منتظِر و منتظَر!

وارث:تربیت زمینه ‏ساز ظهور، اعتقاد به دوره آخرالزمان و انتظار ظهور منجى و نجات‏دهنده خاصى به نام امام مهدى(ع) است. جوهره حقیقى انتظار، ایجاد و حفظ آمادگى همه‏جانبه منتظِران است که با اندیشه وجود امام غایب و اهتمام بر انجام وظایف، در جهت زمینه‏سازى امر مقدّس فرج براى رسیدن به کمال مطلوب صورت مى‏پذیرد!
تربیت زمینه‏ساز؛ تربیتى است که ما را آماده مى‏کند براى قبول و تبعیت از امام (امامت علوى و مهدوى) امامتى که امّت‏هاى پیشین نتوانستند به دوش بکشند و البته (امرٌ مُستصعب)؛ صبورى مى‏خواهد و سعه صدر، همگرایى و تحمّل یکدیگر...
درنگى در منتظِر و منتظَر!
هدف نهایى و آرمانى از انتظار، تحقق جامعه توحیدى و حاکمیّت عدل جهانى حضرت مهدى (ارواحنا فداه) است که مورد انتظار همه ما، حتى امام عصر(ع) مى‏باشد پس اگر از این زاویه به حقیقت انتظار نگاه کنیم، همه ما و حتى امام زمان (عجل الله تعالى فرجه) منتظریم و «لِیُظهِره على الدّین کلّه» منتظَر ماست!
و اما از آنجا که به اعتقاد شیعه حجت خدا و امام، حىّ و حاضر است و همچنان با افاضه فیض و هدایت امّت، آماده تحقق آرمان الهى «اَنّ الارضَ یرثُها عبادى الصالحون» (انبیا/105) مى‏باشند، پس او نیز انتظار رسیدن هنگامه ظهور را دارد و لذا امر به دعا براى فرج مى‏فرمایند و از این منظر منتظِر واقعى اوست و این اُمّت امام است که هنوز در پیچ و خم آمال و آرزوها، سرگردان و حیرانند و منتظَرِ امام عصر (ارواحنا فداه) مى‏باشند، زیرا طبق فلسفه امامت، بنا نیست امام(ع) بدون اُمّت، امر مهم حاکمیت عدل الهى را در عرصه گیتى محقّق سازد!
پس این امام است که منتظِر اُمّتى منسجم و مؤمن و با بصیرت است و هر گاه اُمّت با ویژگى‏هاى مورد انتظار مهیّا و آماده گردید، به فضل الهى هنگامه فرج و ظهور هم فرا رسیده است!

و امّا از این حیث که تشنگان عدالت و معنویت به‏ویژه شیعیان و دوستداران حضرتش در آرزوى دست‏یافتن به ظرفیت شایستگى‏هاى اُمّت امام و زمینه‏سازى فرج و ظهور و در نهایت درک حضورش، لحظه‏شمارى مى‏نمایند، این اُمّت است که منتظِر و چشم به روزگارى دوخته است تا بیرق سبز مهدوى را بر بلنداى گیتى به اهتزاز درآمده ببیند. قطعاً چنین انتظارى، شورانگیزترین و عاشورائى‏ترین پدیده است که نگاه عمیق و ژرف هر عاشقى را به‏سوى قلّه‏هاى ظهور تنظیم نموده و بدین‏سان در مسیر تحوّلى شگرف، پیش‏روندگى و زمینه‏سازى (قیام و نهضت مهدوى) را رقم مى‏زند.

امّت اسلامى در برخى از روایات به‏عنوان امّت منتظِر نامیده شده است، چون همواره در انتظار مهدى موعود(ع) به‏سر مى‏برد.
امام صادق(ع) به ابو بصیر ضمن روایتى در این‏باره مى‏فرمایند: اى ابو بصیر! خوشا به حال شیعیان و پیروان قائم ما اهل بیت! چون آن‏ها در زمان غیبت او منتظِر ظهور او هستند و وقتى آن‏حضرت ظهور نماید، در زمان ظهورش مطیع و فرمانبردار او خواهند بود. آنان اولیاى خدایند و هیچ ترس و اندوهى بر آنان وجود ندارد. (بحار الانوار ج‏52 ص‏150)
در برخى روایات و تعابیر دعاها از خود امام زمان(ع) با لقب منتظِر یاد شده است، در (نجم الثاقب ،باب دوّم) و در دعاى عید فطر این گونه مى‏خوانیم: «اللهّم صلّ على ولیّک المنتظِرِ امرک، المنتظِر لفرج اولیائک ...» بار خدایا! بر ولى خودت درود فرست، آن‏که منتظِر فرمان توست و همواره در آرزوى گشایش کار دوستان تو در حال انتظار به‏سر مى‏برد. (مکیال المکارم ج‏2، ص‏81)
در نتیجه از دید روایات، در عصر غیبت هم امام و هم امّت هر دو منتظِرند. امّت در انتظار امام خود و امام در انتظار اُمّتى مهیّا تا با اذن ظهورش آرمانهاى الهى محقّق گردد. (نشریه موعود شماره 32 ص‏65)
منتظَر، یکى از لقب‏هاى معروف حضرت مهدى(ع) است. (نجم الثاقب، باب دوّم)
«اَین المنتظَرُ لِاِ قامَة الاَمتِ وَ العِوج» کجاست آن امامى که مردم به‏منظور برطرف‏کردن اساس کژى و انحراف در انتظار او به‏سر مى‏برند. (دعاى ندبه، مفاتیح الجنان)
«السلام عَلى القائم المُنتَظَرِ وَ العَدلِ المُشتهَرَ.» (مفاتیح الجنان‏
جامعه منتظِر؛ در انتظار چه حقیقتى است؟
الف - در انتظار تحقّق وعده‏هاى تخلّف‏ناپذیر پروردگار عالم‏
(فلَن یُخلِفَ اللهُ عَهدَهُ / بقره: 80) --- (وَلَن یُخلِفَ اللهُ وعدَهُ / حج: 47)
«لِیُظهِره على الدّین کلِّه وَ کفى بالله شهیداً.» (فتح آیه 28) امام صادق(ع) در تفسیر آیه فرمودند: «این آیه در حق قائم آل محمد (صلّى الله علیه و آله) نازل شده است.» (المحجه، ص‏174 و بحار الانوار ج‏51 ص‏50)
«و نُرید اَن نَمُنَ‏ّ على الذین استُضعِفوا فى الارض....» (قصص آیه 5) امام صادق(ع) فرمودند: این آیه مبارکه مخصوص صاحب الامرى است که در آخر الزمان ظاهر مى‏شود. (تفسیر برهان ج 3 ص‏220)
«و هو الّذى اَرسَلَ رَسولَه بِالهُدى و دینِ الحَقِّ لِیُظهِرَهُ على الدّین کلّه.» امام باقر(ع) فرمودند: «این آیه مبارکه در هنگام خروج مهدى آل محمد (صلى الله علیه و آله) تحقّق مى‏یابد.» (تفسیر مجمع‏البیان، ج‏5 ص‏38)
ب - در انتظار حاکمیت عدل الهى و امنیّت پایدار و فراگیر
1. «یَملَأُ اللهُ الارضَ قسطاً و عدلاً کما مُلِئت ظلماً و جوراً.» (منتخب الاثر ص‏478)
2. «یخرج ذلَّ الرّق من اعناقکم»
خداوند به‏وسیله مهدى (عج) ذلّت بردگى را از گردن آن‏ها برمى دارد. (بحار الانوار ج‏51 ص‏75)
3. «لایوقظ نائماً و لایُهریق دماً.»
عدالتى در پهنه گیتى مى‏گستراند که خفته‏اى را بیدار نمى‏کند (یعنى کسى مزاحم آسایش کسى نمى‏شود) و خونى را به ناحق نمى‏ریزد. (منتخب الاثر ص‏478)
4. «هو الشّمس الطالعه من مغربها... فیطهّر الارض و یضع میزان العدل فلا یَظلم احدُ احداً.» او همان خورشیدى است که از مغرب طلوع خواهد کرد... و میدان عدالت را مى‏گسترد، دیگر کسى به کسى ستم نمى‏کند. (الزام الناصب ص‏180)
5. «یفرّق المهدى اصحابه فى جمیع البلدان و یأمرهم بالعدل و الاحسان...» «حضرت مهدى(عج) یارانش را در همه شهرها پراکنده مى‏کند و به آن‏ها دستور مى‏دهد که عدل و احسان را شیوه خود سازند. (الامام المهدى ص‏271)
6- قال المهدى (ارواحنا فداه): «اِنّى اَمانٌ لاَهل الاَرض»
من مایه امنیّت اهل زمین هستم! (بحار ج 52 ص 92)
ج - در انتظار عنایات و توجّهات وبرکات خاص وجود ولى عصر (ارواحنا فداه)
«بیُمنِهِ رُزِقَ الوَرى وَ بِوجودِه ثَبَتَتِ الارضُ و السماء» (مفاتیح الجنان، دعاى عدیله)
«السلامُ علیکَ یا بابَ الله و دَیّانَ دینه» امام باقر(ع): «نحنُ حُجَجُ الله و بابُ الله» (تفسیر برهان ج‏1،ص 19) و در دعاى ندبه مى‏خوانیم: «اینَ بابُ الله الَّذى منه یُؤتى؟» کجاست آن باب الهى که از طریق او مى‏توان به خدا رسید!
د - در انتظار شکل‏گیرى حلقه‏هاى منسجم ومتّحد یاران‏
«اگر شیعیان ما که خداوند آن‏ها را به طاعت و بندگى خویش موفق بدارد، در وفاى عهد و پیمانى که بر عهده دارند، هم‏دل و متّحد مى‏شدند، سعادت دیدار ما به تأخیر نمى‏افتاد و این توفیق زودتر نصیب آنان مى‏شد.» (احتجاج طبرسى ج‏2 ص‏498 و بحار الانوار ج‏53 ص‏177)
امام صادق(ع): خداوند حضرت قائم را با سه لشکر یارى مى‏دهد. فرشتگان، مؤمنان و رُعب (ترس‏انداختن به دل دشمن) (فرهنگ الفباى مهدویت - موعودنامه ص‏782 و بحار الانوار ج‏52ص‏356)
امام باقر(ع): «گویا هم‏اکنون حضرت قائم و یارانش را مى‏بینم که فرشته جبرائیل در سمت راست آن‏حضرت و میکائیل درسمت چپ و ترس و وحشت، پیشاپیش سپاهیانش و پشت سر آن‏ها به فاصله یک ماه در حرکت است و خداوند او را با پنج هزار فرشته آسمان یارى مى‏رساند.» (بحار الانوار ج‏52 ص‏343- نور الثقلین ج‏1ص‏388)
ه- در انتظار آخرین دولت حقّ!
این تعبیرى است که در کلام نورانى معصومین (علیهم السلام) آمده است:
امام باقر(ع): «دولتنا آخر الدّول» دولت ما آخرین دولت است.
و در آخرکلام مى‏فرمایند: «و هو قول الله عزّوجل: والعاقبة للمتّقین» (کافى ج 1 ص 407)
امام صادق(ع) مى‏فرمایند پس از آن‏که پیش از برقرارى دولت ما همه گروه‏ها به حکومت مى‏رسند، علت این تقّدم و تأخر را چنین بیان مى‏دارند: «تا کسى نگوید: اگر ما به حکومت مى‏رسیدیم، به عدالت رفتار مى‏کردیم.» (غیبت طوسى، ص‏472)
انتظارِ آخرین دولت‏
«اَللّهُمَّ اِنّا نَرغَبُ اِلَیکَ فى دَولَةٍ کَریمة...»
خدایا! با یک دنیا اشتیاق، دولت کریمه را از تو خواهانیم! (مفاتیح / دعاى افتتاح)
تعبیرهایى که در منابع دینى در مورد دولت و حکومت امام مهدى(ع) آمده است:
- دولت جهانى، قلمرو حکومت‏
- دولت عدالت، بسط عدالت‏
- دولت کریمه، کرامت‏مدارى و عزّتمندى‏
- دولت صالحان، صالح‏بودن زمامداران‏
- دولت حق، حق‏مدارى‏
- دولت مستضعفان، حاکمیت مظلومان‏
- دولت امنیت، امنیت فراگیر
- دولت رفاه، فراگیرى رفاه‏
و- در انتظار فرج و درک ظهور حجّت خدا!
قال رسول الله (صلى الله علیه و آله): «لو لم‏یَبق مِن الدَّهر الّا یوم ٌلَبَعَثَ اللهُ رَجُلاً مِن اَهلِ بَیتى یَملَؤُها عَدلاً کَما مُلئَت جوراً»
(ابى داوود ج‏2 ص‏310 و بحار الانوار - ج 51 ص‏81)
قال رسول الله (صلّى الله علیه و آله): «لو لم یبق مِن الدُّنیا الِّا یومٌ لَطوّل َاللهُ ذلِک الیوم حتّى یَبعثَ اللهُ فیه رجلاً منّى اَو من اهل بیتى یواطئ اسمه اسمى.» (سنن ابن داوود ج‏2 ص‏309)
کمیل ابن زیاد نخعى روایت مى‏کند امیرالمؤمنین(ع) دست مرا گرفت و به طرف گورستان برد، چون به صحرا رسیدیم، آه سردى برآورد و فرمود: «ولاتَخلوا الارضَ حُجّةٍ قائمٍ لله بحجّتِه اِمّا ظاهرٍ معلومٍ و اِمّا خائفٍ مَغمورٍ لئلّا تَبطُلَ حُججُ اللهِ و بیّناتهُ فى تمامِ الکلام.» (غیبت نعمانى باب‏8 ح‏118، ص 222)
ابو حمزه مى‏گوید: از امام صادق(ع) پرسیدم: «اَتَبقىَ الارضُ بغیر امامٍ؟ فقال: لو بَقِیَتِ الاَرضُ بِغیرِ امامٍ لَساخَت.» (غیبت نعمانى باب‏8 ح‏125، ص 226)
مهم‏ترین کارکرد تربیت زمینه‏ساز
پرورش استعدادهاى انسانى، یعنى فراهم‏کردن زمینه رشد استعدادها. بنابراین تمرکز بر روى انسان منتظر است تا با توجه به سه قوه منحصر به خود (اختیار، اراده و عقل) در مدار اصول تربیتى یعنى معرفت و ایمان و عمل صالح؛ مطابق با آموزه‏ها و الگوهاى الهى و توحیدى، در جهت رشد و تعالى و کمال قرار گیرد و بدین‏سان آمادگى‏هاى همه‏جانبه را در خود به حد مطلوب امام عصر(عج) برساند.
لزوم 4 نوع آمادگى در 3 حوزه‏
1 - فردى‏
2- سیستمى (شکل‏گیرى 313 سپاه)
3- منطقه‏اى (اتحاد کشورهاى اسلامى)
4- بین‏المللى (ترویج ضرورت حاکمیت عدل یکپارچه جهانى) با بسیج شیفتگان عدالت و معنویت و حریت در جهان.
- آمادگى فکرى و روحى (فردى و جمعى)
- آمادگى در طرح و برنامه‏ریزى‏
- آمادگى در عمل‏
قال الصادق(ع): «اِذا قامَ قائِمُنَا المَهدى کانَ الرَّجُلُ مِن مُحبِّینا اَجرَأ مِن سَیفٍ وَ اَمضى مِن سِنان» هرگاه قائم ما مهدى(عج) ظهور کند، دوستداران ما این دو ویژگى را خواهند داشت:
1- بُرنده‏تر از شمشیر که ناظر بر آمادگى‏هاى اعتقادى و معنوى است. (ایمانشان راسخ و سخت، چون کوه و آهن و در پاکى چون چشمه زلال)
2- نافذتر از نیزه که ناظر بر آمادگى‏هاى انگیزشى و جسمى است. (در غیرت و شجاعت پولادین به‏گونه‏اى‏که از برق چشمانشان خصم بگریزد.) (ینابیع الموده / ص‏538 / چاپ نجف)
/د115