بزرگداشت شاعری که استادِ «محبت» است

محفل ادبی هندیران به منظور گرامیداشت «محمدجواد محبت» و آشنایی با شعر و شخصیت ایشان و به بهانه رونمایی از تازه‌ترین مجموعه شعرش با نام «با چشم‌های شرقی» با حضور جمعی از شاعران و اهالی فرهنگ و ادب کشورهای پارسی زبان برگزار شد.

براساس این گزارش،  در این برنامه شاعرانی چون غلامعلی حدادعادل، سیدعلی موسوی گرمارودی، محمدرضا سنگری، علیرضا قزوه، رضا اسماعیلی، عبدالجبار کاکایی، عبدالرحیم سعیدی‌راد، مصطفی محدثی خراسانی، ایرج قنبری، محمود اکرامی، محمدمهدی عبداللهی، سیدعبدالله حسینی، محمدحسین انصاری‌نژاد، عزیز آذین‌فرد، سیدمسعود علوی، علی رضا حکمتی، نغمه مستشارنظامی، فاطمه نانی زاد، وحیده افضلی، مرضیه فرمانی، زیبا فلاحی، فاطمه ناظری و ... و همچنین شاعران پارسی‌زبان خارجی از کشورهای هند، پاکستان، افغانستان، تاجیکستان، کانادا و ... مانند سیده فاطمه بلقیس حسینی، اخلاق آهن، محبوب حسین، مهدی باقرخان، سیدحسن بنی طبا و ... حضور داشتند.

* حداد عادل: «محبت» استاد محبت است

غلامعلی حداد عادل، رئیس بنیاد سعدی در این برنامه ابراز داشت: استاد محبت را بیش از ۴۰ سال است که می‌شناسم. او در دهه ۶۰ همراه با شادروان نصرالله مردانی در انتخاب و نیز سرودن شعرهای مناسب برای کتاب‌های درسی بسیار فعال و موثر بود. در آن سال‌ها من از شعرهای لطیف ولطف وصفای روحی او بهره بسیار بردم.

وی ادامه داد: شعر محبت، روان و دلنشین و صمیمی و در عین حال فصیح و محکم است. باید گفت که ویژگی‌های شعر او هنوز چنان که باید شناخته نشده است و جا دارد کارهای پژوهشی خاصی درباره سبک و زبان شعر او صورت بگیرد.

حدادعادل تصریح کرد: محبت را به راستی می‌باید یکی از پیشگامان شعر انقلاب دانست. محبت استاد محبت است. او با تواضعی که ذاتی اوست، تمایلی به شهرت ندارد.

* شاعر کرمانشاهی خوش‌قلب و خوش‌زبان و گرم‌نگاه

محمود اکرامی‌فر، دبیر اسبق جشنواره شعر فجر و از شاعران پیشکسوت کشورمان هم در این نشست اضافه کرد: استاد و پهلوان «محمدجواد محبت» اول انسان است، بعد شاعر. انسانی ۲۴ عیار و مهربان و خوش‌قلب. مصداق واقعی کلمه محبت. بیست و‌ چند سال است ایشان را می‌شناسم از دور و نزدیک. خوش قلب و خوش زبان و گرم‌نگاه.

این شاعر ابراز داشت: من ندیدم و نشنیدم پشت سر کسی حرف بزند یا در غیبت کردن از کسی شریک شود. عجز و ناله از ایشان ندیدم. پهلوان به معنی واقعی کلمه است. خودش را خیلی دوست دارم. شعرش را هم دوست دارم و برای شخصیت شاعرش هم حرمت ویژه‌ای قائلم به خاطر مضمون‌های ناب و انسانی. از خدا توفیق و طول عمر با عزت و شرف براشون آرزو می‌کنم.

* شاعری که در سلوک شاعرانه یگانه است

علیرضا قزوه هم در جملاتی کوتاه اضافه کرد: قریب به ۴۰ سال است که استاد محبت را می‌شناسم، ایشان در سلوک شاعرانه یگانه است و در شاعری کلامشان ممتاز.

* محبت را محبت می‌شناسد

محمدمهدی عبداللهی از شاعران کشورمان هم گفت: محبّت به معنای واقعی کلمه در رفتار، گفتار و مجموعه آثار استاد محبت، ساری و جاری است. محمدجواد محبت، معلمی با اخلاق و شاعری با محبت است. محبت را باید در شعرهایش جست‌وجو کرد. وی همانند شعرهایش زلال و باصفا و صمیمی و نجیب است. آیینگی در اشعارش موج می‌زند.

وی با بیان اینکه شعرهای بی‌نظیر آیینی «محبت»، نمونه طراز شعر آیینی و سرشار از عشق و محبت و ارادت وی به آستان مقدس حضرات معصومین علیهم السلام است، بیان کرد: خواندن و زمزمه کردن اشعار لطیفش روح انسان را جلا می‌بخشد. سال‌ها قبل در اولین دیدارم با این استاد نجیب و باصفا طوری با اینجانب برخورد کرد که انگار سال‌هاست مرا می‌شناسد.

باید که همیشه بابصیرت باشیم
اهل ادب و علم و فضیلت باشیم
در عشق علی و آل او ذوب شویم
مانند جوادِ با محبّت باشیم

در جان ادب همیشه حکمت جاری است
باران هنر، وفور نعمت جاری است
بر قله اشعار معاصر، امروز
اندیشه و آثار محبت جاری است

با یاد خدا از آسمان می‌بارد
در مزرعه عشق، غزل می‌کارد
استادِ محبّت است و چون آیینه
در خلق محبّت، یدِ طولیٰ دارد

ما شاعر خاندان عصمت هستیم
یعنی که همیشه باطراوت هستیم
در باغچه شعر ولایی امروز
مدیون محبّتِ «محبت» هستیم

* تماس‌های دو شاعر/ «محبت» شاعر روشنی‌ها و زیبایی‌هاست

محمدحسین انصاری‌نژاد از شاعران کشورمان هم درباره «محبت» گفت: از نخستین دیدارم با شاعر روشنی‌ها و زیبایی‌ها، استادمحبت، حدود ۲۰ سال می‌گذرد. ایشان را در شب شعری در بوشهر دیدم. طمانینه و مهربانی و خاکساری آن جان روشن و روح نجیب و شاعر به معنای حقیقی، سخت به دلم نشست. بعد از آن دیدار، چندبار به خانه‌شان زنگ زدم و سوال‌های ادبی‌ام را پرسیدم. چند نشست شاعرانه دیگر هم خدمت‌شان رسیدم. وصف استاد محبت را باید از یاران دیرین وی چون حداد عادل، استادگرمارودی، استاداسفندقه و... شنید و به وجد آمد.

انصاری‌نژاد درباره این شاعر کرمانشاهی و توصیف گرمارودی خاطرنشان کرد: استاد گرمارودی در کتاب «غوطه در مهتاب»، مقاله شورانگیزی درباره استاد محبت و سلوک شاعرانه و مرام انسانی‌اش دارد. آقای اسفندقه هم غزل و قطعه بسیار زلال و زیبایی درباره استاد دارد.

* محدثی خراسانی: «عموجواد» شاعری برای تمام فصول/ معاصری متقدم و متقدمی معاصر

مصطفی محدثی خراسانی در بزرگداشت استاد محمدجواد محبت گفت: دائم الذکری، پرهیز و جلوگیری از غیبت، تقید به نماز اول وقت، رعایت بسیاری از مستحبات، دست و دلبازی و بخشش، بی‌اعتنایی به مال دنیا، آراستگی ظاهر، نزاکت رفتاری، خیرخواهی، گره گشایی بدون منت و بی‌نام و نشان، تبسم همیشگی، صبوری، تواضع، نقدپذیری، تقدم دیگران بر خود، محترم شمردن همه حتی کودکان، حضور آرام بخش برای جمع، اهل هدیه دادن و سوغات آوردن و... این‌ها بخشی از حسناتی بود که در این نوشته کوتاه مجال برشمردن آنها را یافتم و اگر ادامه می‌دادم مصداق «این قصه سری دراز دارد» می‌شد.

وی ابراز داشت: جمع شدن این همه فضیلت‌های انسانی و اسلامی در یک نفر و آنگاه افزودن چند ویژگی متفاوت دیگر، چون: طبع جوشان شعر، خلاقیت و تخیل فرهیخته، دانش و بینش عمیق در حوزه فرهنگ و هنر و ادبیات و... این مجموعه خوبی‌ها، ما را با شاعری مواجه می‌کند که معاصر است، اما با این خصلت‌ها باید او را متقدم بشماریم، و با این خصلت‌ها متقدم است اما با ذهن و زبان امروزیش باید او را از معاصرترین شاعران روزگار قلمداد کنیم.

محدثی خراسانی ابراز داشت: او در شب‌های شعر خوشه احمد شاملو از شاعران مهمان ویژه بوده و به همراه چهره‌های مطرح شعر روزگار، در آن مراسم شعر خوانده و باز هم او از شاعران حاضر در شب شعرهای دفاع مقدس در جبهه‌های نبرد و شعرخوان شب‌های شعر عاشورای شیراز بوده است.

محدثی تصریح کرد: حالا چند سطری به حاشیه برویم دوباره بازخواهیم گشت تا با نام بردن از این مجموعه ظرفیت‌ها و ظرایف، به حل این معما نزدیک شویم. زندگی بزرگان و مفاخر گذشته از جمله شاعران، به دلیل بعد زمان در هاله‌ای از ابهامی شکوهمند قرار دارد و ما بیشتر با آثار آنها مأنوسیم و شناخت ما از زندگی و شخصیت آنها و نهایتاً تصویری که از آنها در ذهن ما نقش بسته است، فرایند شناختی است که از اندیشه و تفکر و احساس آنها در لابلای آثارشان به دست آورده‌ایم.

وی افزود: اما در فرایند این تصویر نسبت به بزرگانی که با ما هم‌عصرند، عناصر دیگری نیز دخالت دارند. ما علاوه بر آنکه آثار هم‌عصران خویش را می‌بینیم و مطالعه می‌کنیم با خود آنها نیز در ارتباطیم و تصویری از این ارتباط نیز در ذهن ما نقش می‌بندد که بر ارتباطی که از طریق مطالعه آثارشان حاصل کرده‌ایم تأثیر می‌گذارد. به همین خاطر گاهی آرزو می‌کنیم ای‌کاش فلان شاعر یا نویسنده و یا هنرمند، از بزرگان گذشته بود تا بدون ارتباط عصری می‌توانستیم از آثار شکوهمندش بهره ببریم و این شناخت عصری که معمولاً تأثیر منفی می‌گذارد وجود نداشت.

به یاد بیتی از جناب بهمنی می‌افتم که می‌گوید:
شاعر شنیدنی‌ست، ولی میل میل توست
آماده‌ای که بشنوی‌ام یا ببینی‌ام

محدثی خراسانی اظهار داشت: گروهی از شاعران هم‌روزگار ما شاعران بزرگی هستند، اما شاعرانه زندگی نمی‌کنند و بین حرف و عمل‌شان دنیایی فاصله می‌بینی و همین روی ذهن تو به عنوان مخاطب تأثیر می‌گذارد و اجازه نمی‌دهد آن حظ واقعی را از مطالعه آثار آنها ببری. گروهی دیگر از شاعران هم‌روزگار ما شاعران بزرگی هستند و شاعرانه هم زندگی می‌کنند، اما با تعریفی که آنها از شاعرانه زندگی کردن دارند که مثلاً باید ژولیده و بی‌نظم باشی و به قول و قرارهایت زیاد پایبند نباشی و بسیاری نشانه‌های دیگر که بهتر می‌دانید، باز آدم آرزو می‌کند ای‌کاش این بزرگان هم با او هم‌عصر نبودند تا بهتر می‌توانست از دریای تفکر و احساس آنها بهره‌مند شود و دیدن این ناهنجاری‌ها مانع ارتباط شفاف او با آثار این بزرگان نمی‌شد. و اما گروه دیگری از شاعران هم‌روزگاز ما که البته دیگر نمی‌شود گفت گروهی که باید گفت تعداد انگشت‌شماری، هستند که آدم از اینکه با آنها هم‌عصر است به خود می‌بالد و با دیدن آنها آرزو می‌کند ای‌کاش می‌توانست با تمامی شاعران بزرگ هم‌عصر باشد. کسانی هستند که اولاً شاعران بزرگی هستند، ثانیاً شاعرانه زندگی می‌کنند و ثالثاً این شاعرانه زندگی کردن تعریف چندان شاقی ندارد و برآیندی است از تمامی کمالات و کراماتی که می‌شود یک انسان در زندگی فردی و اجتماعی و آداب معاشرتی خود به آنها نایل آید و محمدجواد محبت از این گروه انگشت‌شمار در بین شاعران هم‌روزگار ماست.

به گفته وی، محمد جواد محبت که نسل ما او را به «عموجواد» می‌شناسد همان پاسخ معمایی است که توصیفات چند سطر اول این نوشتار در ذهن شما ایجاد کرد :«محبت شاعری برای تمامی فصول».

* انقلاب سال ۵۷ و ظهور شاعرانی از کرمانشاه

عبدالجبار کاکایی هم از شاعران حاضر در نشست ابراز داشت: شعر فارسی در ولایت کرمانشاه قدمت طولانی دارد. اما استحکام و تشخص و همطرازی آن با دامنه شعر فارسی ایران به دوران اخیر بر می‌گردد. رشید یاسمی و بهزاد و لاهوتی و سمیعی و پرتو از زمره نام‌آورترین شاعران این خطه بودند که چراغ شعر و غزل فارسی را روشن نگاه داشتند.

وی گفت: نقش تاثیرگذار ولایت کرمانشاه در انقلاب مشروطه و همجواری با عثمانی که کانون تحولات جدی اجتماعی و سیاسی بود و گرایش صوفیانه در فرق مذهبی و عرفانی این منطقه، زمینه توجه به ادبیات فارسی و به ویژه غزل را در کرمانشاه تقویت کرد. تاثیر‌پذیری از سبک شاعران عصر مشروطه و رواج ترجمه و برگردان شعر اروپایی و گرایش به رمانتیسم در غزل این منطقه موثر واقع شد و این مقدمات اسباب ظهور بهزاد، غزلسرای شهیر و شناخته شده کرمانشاهی بود با تحول انقلاب سال پنجاه و هفت از این منطقه شاعرانی ظهور کردند که دنباله رو اسلاف خود بودند، من جمله: محمد جواد محبت و کیومرث قصری که اولی در قطعه سرایی و دومی در غزل رمانتیک تبحری مثال زدنی دارند، شعر جوان کرمانشاه با احمد عزیزی و محمد سعید میرزایی، شاهد ظهور نسل تازه شد که تحولی بنیادی در سبک شعر این ولایت ایجاد کرده است. احمد عزیزی از زمره نوادر ذوق و طبع و احوال شاعری بود که سبب تسلسل رشته اسلاف خویش بود خدایش بیامرزاد ...

منبع:فارس