آیت الله قرهی: حزن طولانی میراث خواهش های نفسانی است

خطورات نفسانی

خواهش های نفسانی دام های شیطان هستند لذا انسان را در لذت ظاهری قرار می دهند و برون رفت از این لذت ظاهری برایش امکان پذیر نیست و بعد هم به او تفهیم می کند که این لذائذی که گفته بودم حقیقی است، حقیقی نیست ولی کاری می کند که بیرون نتوانی بروی.

حزن طولانی

امیرالمومنین علیه السلام فرمودند: «کَم مِن شَهوَةِ ساعَةٍ اَورَثَت حُزناً طَویلاً»¹چه بسیار خواهش های نفسانی لحظه ای، که اندوه طولانی و درازی را در پی دارد. این لذت های زودگذر میراثش چیست؟ میراث این خواهش های نفسانی این است که دیگر او را گرفتار می کند و اندوه طولانی دارد. این هم لطف خود خدا است به انسان که باعث می شود او یک مقدار حواسش را جمع کند و مواظبت کند.

هر چه خواهش های نفسانی باشد را به آن ها شهوت می گویند. این نیست که فقط وقتی باشد که یک موقعی انسان در بستر حرام باشد. هر چه خواهش نفسانی باشد شهوت می شود. آنچه نفسِ دون، طلب می کند خواهش های نفسانی می شود.

شیطان می گوید: من تو را یک جایی می کشم که تماماً حزن و اندوه است و نمی توانی آن حال را ترک کنی. انسان هیچ گونه نمی تواند به نفس خودش مسلط شود مگر به ترک آن عوامل و خواهش ها. چیزی که برای تو سَم است را باید حتما رها کنی.

شیطان اول لذت گناه را برای انسان تجلی می دهد ولی دیگر لذتی در آن نیست. دیگر تبدیل به عادت می شود. میراث این لحظه غفلت و فریب خوردن خطورات نفسانی و شیطانی چیست؟ این ها حزنی می آورد که دیگر طولانی است. به خصوص امراض روحی هر چقدر هم سخت باشد که بدتر از امراض جسمانی است با نسخه هایی که ائمه علیهم السلام داده اند انسان می تواند از آن خارج شود ولی انسان نیاز به یک درمان قوی دارد.

پیش گیری و مواظبت

کسانی که معتاد به یک ماده مخدر شده اند و دچار آن شده اند اول مبتلا نبودند و می گفتند: مگر می شود ما مبتلا شویم؟ مگر با یک پوک زدن می شود معتاد شویم؟

حضرات معصومین علیهم السلام حرام را برای این می گویند که بدانیم و در ایمن قرار بگیریم و نکند گرفتار شویم.

لذا امام جعفر صادق علیه السلام از باب نمونه فرمودند: «الخمر حرام ولو بقطرة» شراب حرام است ولو قطره ای از آن. مشروبات الکلی باعث می شود انسان گرفتار شود ولی برای جلوگیری از این ابتلاء جلوگیری می کنند و آن چیزی که معمول و مرسوم است را می گویند پیشگیری بهتر از درمان است.

وقتی گرفتار شد لحظه ای و ساعتی بود اما میراث این لحظه و ساعت یک میراث بسیار مخربی است که حزن طویل را در پی دارد.

شیطان می گوید: ببین چطور گرفتارت کرده ام؟ فریب بعدی اش هم این است که می گوید: نمی توانی آن را ترک کنی پس تلاش نکن و تسلیم شو. از تو بر نمی آید و قدرت نداری.

لذا وجود مقدس امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: «إِیَّاکُمْ وَ النَّظِرَةَ فَإِنَّهَا تَزْرَعُ فِی الْقَلْبِ الشَّهْوَةَ وَ کَفی بِها لِصاحِبِها فِتْنَه»² از نگاه حرام دوری کنید، زیرا چنین نگاهی در زمین دل شما بذر شهوت می پاشد و همین آغازی برای فرو افتادن در فتنه است. تخم و دانه شهوت را در دلت می کارد. چنان زمینت می زند که نمی توانی تصور کنی. همین برای اینکه صاحب دل را به فتنه ها ببرد کافی است. لذا می فرمایند: از هوای نفس بپرهیزید. خطوراتی که برای شما است دشمنان شما هستند. در صورت اول می گوید ببین لذت دارد! چنان گرفتارت می کند که دیگر نمی توانی از آن فرار کنی. این ها دشمنانی هستند که زمین گیرتان می کنند و از حالت انسانیت شما را خارج می کنند.

اگر اینجا را انسان بتواند کنترل کند تمام است. اگر ذهن خودمان را از مطالب خطور ات نفسانی و شیطانی کنترل کردیم به این بدبختی دچار نمی شویم. باید دروازه ورود به جهنم را بر خودت ببندی و آن دروازه ورود به خطورات نفسانی و شیطانی است.

امام باقر علیه السلام می فرمایند: «جَاهِد هَوَاکَ کَمَا تُجَاهِدُ عَدُوَّک»³ هوی همان خطورات نفسانی است. هوای نفس قبل از رسیدن به عمل است. با این هوی و خطورات نفسانی خودت مبارزه کن همان طور که با دشمنت مبارزه می کنی اگر بدانی دشمن تو است. شما اجازه می دهید کسی بیاید و کشور شما را اشغال کند؟ جهد همان کوشش است. عدم تبعیت از خواهش های نفسانی که انسان در مقابلش ذلیل نباشد. انسان باید مقاوم بایستد.

باید دائما مراقبت کنیم. انسان را گرفتار و بیچاره می کند. گناه را از طریق دوستی دارد جلوه می دهد. حتی گاهی به انسان با الفاظ تبین می کند. یک وقتی چشم باز می کند و می بیند به گناه مبتلا شده است.

اگر انسان دائم یاد حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه کند این حصن حصین است. وقتی کسی رفیق کسی است دائم باید به یاد او باشد. وقتی شما دائما به یاد حضرت حجت روحی له الفداء باشید بدانید ایشان هم دائما به یاد شما است. کما اینکه خودشان فرموده اند من یاد شما هستم. ولی انسان خودش باید یادش باشد.

/1102101304

پی نوشت:

1.     

جهادالنفس،ح93

2.     

بحارالانوار ج 75، ص 283.

3.     

من لا یحضره الفقیه جلد 4 حدیث 5893