حجت الاسلام ابوترابی: قرآن یک ابزار مهم برای هدایت است

وارث: مراسم شب شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها با سخنرانی حجت الاسلام ابوترابی در هیئت شهدای گمنام برگزار شد.

در ادامه خبر متن سخنان حجت الاسلام ابوترابی را می خوانید:

خداوند متعال پدیده های عالم امکان را با تنوع و ظرفیتهای گوناگون و مراتب مختلف از هستی آفریده است و انسان بر اساس آیات قرآن، سرآمد تمامی ممکنات است. سبقت را در ظرفیت بالای هستی از دیگر پدیده ها ربوده است. انسان حتی نسبت به ملائکه، سرمایه دارترین پدیده عالم امکان است. خدای متعال می فرماید: لقد خلقنا الانسان فی احسن تقویم

احسن تقویم نسبت به تمامی پدیده هاست. استعداد انسان است. شاید از همین منظر است که خدا می فرماید: إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَن يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا¹ یعنی ما امانت [الهى و بار تكليف] را بر آسمانها و زمين و كوهها عرضه كرديم پس از برداشتن آن سر باز زدند و از آن هراسناك شدند و[لى] انسان آن را برداشت راستى او ستمگرى نادان بود.

بر تمام پدیده های امانت را عرضه کرد، اما همه ی پدیده ها توان حمل امانت الهی را نداشتند. این آیه بیانگر آن است که از طرف خدای متعال هیچ بخلی نیست، این ممکنات است که باید دید چه ظرفیتی دارد. مثل بارانی که میبارد و هر ظرفی بنابر ظرفیتیش توشه میگیرد. انسان ظرفیت حمل این امانت الهی را داشت. در ادامه می فرماید: إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا²

انسان خودش قدرشناس این ظرفیت استثنایی نبود. لذا به خودش ظلم کرد. ریشه ی این ظلم هم جهلش بود. میتوانست حامل این امانت باشد و خلیفه الله باشد. میتواند حامل امانت وحی، قرآن، ذوات مقدس اولیای دین باشد.

این ظرفیت ریشه در توانایی های استثنایی ما دارد. قرآن کریم می فرماید: إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن نُّطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَّبْتَلِيهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِيعًا بَصِيرًا³  یعنی ما، آدمی را از نطفه ای آميخته بيافريده ايم ، تا او را امتحان کنيم وشنوا و بينايش ساخته ايم.

انسان را از یک نطفه ای آفریدیم، و در ابتلائات گوناگون و طی مراحل سخت او را به مرتبه ای رساندیم که "و جعلناه سمیعا بصیرا". البته پدیده های دیگر هم مراتبی از این ادراک دارند. اینکه در قرآن داریم اگر این امانت را به کوه عرضه می کردیم، لَوْ أَنزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَّرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْيَةِ اللَّهِ⁴ اگر اين قرآن را بر کوه نازل می کرديم ، از خوف خدا آن را ترسيده و شکاف خورده می ديدی و اين مثالهايی است که برای مردم می آوريم ، شايد به فکر فرو روند.

یعنی کوه هم ادراک دارد و در برابر عظمت قرآن متلاشی میشد. هنگامی که خدا در کوه بر حضرت موسی علیه السلام تجلی پیدا کرد، کوه متلاشی شد. اما انسان یک مرتبه ای دیگر دارد.

ماجرای ذکر گفتن در و دیوار همراه آیت الله کاشی⁵

مرحوم آخوند اصفهانی نقل می کنند که من یک شب در مدرسه صدر اصفهان میهمان یکی از طلبه ها شدم. در آن شب احساس کردم در و دیوار و درخت ها مشغول ذکر گفتند. آمدم درب حجره آخوندکاشی دیدم ایشان با یک حالت مخصوصی مشغول نماز خواندن هستند و من احساس کردم در و دیوار و درخت ها همراه آخوند ذکر می گویند. همچنین آقا رحیم ارباب نقل می کنند: یک شب من از اتاقم به قصد وضو به صحن مدرسه آمدم که نماز شب را بخوانم وقتی از اتاق بیرون آمدم دیدم صدای همهمه ای می آید هر چه نگاه کردم دیدم همه جا خاموش است ولی از همه جا و درختان و در و دیوار نجوایی که مانند ذکر بود به گوش می رسید. رفتم وضوخانه دیدم آن جا هم صدا می آید، تعجب کردم که این صدای ذکر از کجاست؟ آمدم در ایوان نماز بخوانم متوجه شدم که مرحوم آخوند کاشی در قنوت و نماز وترشان ذکر می گویند و گریه می کنند. و در و دیوار هم اذکار را با او تکرار می کنند. من همینطور ایستادم و به او نگاه کردم تا نماز صبح شد و دیدم که سر و صدا تمام شد. فردا نزد ایشان رفتم و گفتم: آقا من یک حاجتی به شما دارم. فرمودن بگویید و من ماجرای دیشب را برای ایشان بازگو نمودم. آخوند فرمودند خودتان شنیدید؟ گفتم بله. فرمودند : خداوند به شما عنایتی کرده است که شنیده اید.

استماع، انتخاب، پیروی

الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُوْلَئِكَ هُمْ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ⁶ به سخن گوش فرامى ‏دهند و بهترين آن را پيروى مى‏كنند اينانند كه خدايشان راه نموده و اينانند همان خردمندانند.

این استماع، یک مرتبه ای عالی از گوش دادن است. گوش دادن همراه با تعقل و اندیشه است. لذا "و یتبعون احسن"، بهترین را انتخاب میکند، این انسانی می شود که کامل شود. اولا گوش و استماع می کند، بعد بهتربن را انتخاب می کند، و عمل می کند. هر سه لازم است. در اینصورت است که انسان پرواز می کند.

آیت الله بهجت رحمه الله علیه، در طول عمر شریفشان حتی یک غیبت را هم مرتکب نشده بود. بنده روزی در مسجد خدمت ایشان بودم برای سخنرانی. در طول سخنانم عرض کردم عالمی که امروز در خدمتشان هستیم، افتخارشان این نیست که در طول عمر مبارک خود تا امروز یک گناه نکردند، افتخاری داریم که از این خیلی بالاتر است، افتخارشان این است که از قبل از بلوغ تا امروز مراقب بودند، یک لحظه از یاد خدا غافل نباشند. حتی در عالم خواب.

آیت الله تهرانی از قول آیت الله قوچانی می نویسند: انسان با مراقبه و استفاده از ابزار سمیع و بصیربودن تا کجاها میتواند برسد، این ابزار هدایت است. خداوند برای رسیدن به قله ها در کنار این ابزار، نعمت دیگری هم برای هدایت داده است.آن نعمت، وحی است، کتاب تدوین است، نعمت قرآن است. یک نقشه راه برای سعادت است.

از یکی از همسران پیامبر صلی الله علیها از اخلاق ایشان سوال کردند، جوابی که او می دهد بسیار عمیق و پخته است. می گوید: "کان خلقه قرآن"، اخلاق او قرآن بود. گویی قرآن بود که محبت وغضب میکرد، قرآن بود که حرف میزد و می ایستاد.

لذا آشیخ محمدتقی مجلسی یک جمله ی بلندی می فرمایند: قرآن توصیف پیغمبراکرم است. مثل این جمله ی "کان خلقه قرآن" است. حال این قرآن را خدا فرستاده است. خلق، اخلاق، رفتار، سلوک، جنگ، صلح، ایستادگی در مقابل کفر و رفتارمان در برابر برادران مسلمانی و مومن باید همیشه قرآنی باشد.

أَشِدّاءُ عَلَى الكُفّارِ رُحَماءُ بَينَهُم⁷ در برابر کفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند..

قرآن می فرماید: مومن نسبت به برادر ایمانی خودش ذلول است. اما همین آدم که در مقابل برادرش خاضع است، در مقابل کفار سخت و نفوذناپذیر است. امکان ندارد در مقابل جبهه ی کفر نرمشی داشته باشد، سخت، استوار و کحکم، اما نسبت به برادر مومن متواضع. این اخلاق قرآنی است.

وَ الْکاظِمينَ الْغَيْظَ وَ الْعافينَ عَنِ النَّاسِ⁸ و خشم خويش فرو می خورند و از خطای مردم در می گذرند

وَیُؤْثِرُونَ عَلَی أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ⁹ و دیگران را بر خویش ترجیح می‌دهند گرچه خود بدان چیز محتاج باشند و کسانی که از حرص نفس محفوظ می‌باشند رستگار هستند.

قرآن یک ابزار مهم برای هدایت است. اما نعمت دیگری که برای هدایت داده شده، و با قرآن یک تفاوتی دارد. قرآن نقشه ی راه را تعریف میکند، اما چنانچه یک نفر را معرفی کند و بگوید ای انسان می خواهم در کمال مثل ایشان یک انسان کامل بشوی،

پی نوشت:

1- سوره احزاب آیه 72

2- همان

3- سوره انسان آیه 2

4- سوره حشر آیه 21

5- آخوند ملا محمد کاشانی (کاشی)، عارف، فیلسوف، حکیم، فقیه و عالم شیعی در سال ۱۲۱۳ش (۱۲۵۰ق) در کاشان به دنیا آمد

6- سوره زمر آیه 18

7- سوره فتح آیه 29

8- سوره آل عمران آیه 134

9- سوره حشر آیه 9