رسیدگی به حق پدر و مادر اولویت دارد، یا رسیدگی به حقوق فرزندان؟
وارث: اگرچه احسان و نیکی به والدین در قرآن کریم و روایات سفارش و تأکید شده است و ظاهراً از دیدگاه اسلامی توصیه‌هایی که در مورد خوش‌رفتاری با والدین وجود شده، در مورد فرزندان وجود ندارد، اما در مواردی نیز حقوق فرزندان مقدم است. برای نمونه؛ تأمین نفقه همسر و فرزندان واجب است و والدین در مرحله بعد قرار می‌گیرند.[1]
وظیفه تعلیم و تربیت فرزند بر عهده والدین است، اما فرزند چنین وظیفه‌ای نسبت به والدین خویش ندارد و نمی‌تواند به بهانه احسان به آنان، از تربیت فرزندانش غافل شود.
به هر حال؛ باید گفت: حق اولاد هم حق کمی نیست؛ به دیگر سخن؛ حقوق فرزندان و والدین متقابل است، هم والدین بر فرزندان حقوقى دارند که باید فرزندان رعایت کنند و هم فرزندان بر والدین حقوقى دارند که والدین باید رعایت کنند. چنان‌که در روایات می‌خوانیم:
پیامبر خدا(ص) فرمود: «رحمت خدا بر آن‌کس که فرزندش را بر نیکوکار بودنش کمک می‌کند، بدین‌گونه که از خطاى او در می‌گذرد و به درگاه خدا برایش دعا می‌کند!».[2]
امام علی(ع) فرمود: «بی‌گمان، فرزند، حقّى بر پدر دارد و پدر، حقّى بر فرزند؛ حقّ پدر بر فرزند، این است که از او در هر کارى جز معصیت خدا، فرمان‌بردارى کند و حق فرزند بر پدر، آن است که نام نیکی برایش انتخاب کند. او را به بهترین وجه در معرض تعلیم و تربیت قرار دهد و قرآن را به او بیاموزد».[3]
وظیفه تعلیم و تربیت فرزند بر عهده والدین است، اما فرزند چنین وظیفه‌ای نسبت به والدین خویش ندارد و نمی‌تواند به بهانه احسان به آنان، از تربیت فرزندانش غافل شود.
به هر حال؛ باید گفت: حق اولاد هم حق کمی نیست؛ به دیگر سخن؛ حقوق فرزندان و والدین متقابل است، هم والدین بر فرزندان حقوقى دارند که باید فرزندان رعایت کنند و هم فرزندان بر والدین حقوقى دارند که والدین باید رعایت کنند. چنان‌که در روایات می‌خوانیم:
پیامبر خدا(ص) فرمود: «رحمت خدا بر آن‌کس که فرزندش را بر نیکوکار بودنش کمک می‌کند، بدین‌گونه که از خطاى او در می‌گذرد و به درگاه خدا برایش دعا می‌کند!».[2]
امام علی(ع) فرمود: «بی‌گمان، فرزند، حقّى بر پدر دارد و پدر، حقّى بر فرزند؛ حقّ پدر بر فرزند، این است که از او در هر کارى جز معصیت خدا، فرمان‌بردارى کند و حق فرزند بر پدر، آن است که نام نیکی برایش انتخاب کند. او را به بهترین وجه در معرض تعلیم و تربیت قرار دهد و قرآن را به او بیاموزد».[3]