قرآن، چراغ فروزان و شفای همه دردها

وارث:وَیوْمَ نَبْعَثُ فِی کلِّ أُمَّةٍ شَهِیداً عَلَیهِم مِّنْ أَنفُسِهِمْ وَجِئْنَا بِک شَهِیداً عَلَی هؤُلَآءِ وَنَزَّلْنَا عَلَیک الْکتبَ تِبْیناً لِّکلِّ شَی ءٍ وَهُدی وَرَحْمَةً وَبُشْرَی لِلْمُسْلِمِینَ [1]

ترجمه:

و (یاد کن) روزی را که از هر امّتی، گواهی از خودشان بر آنان بر می انگیزیم؛ و تو را (نیز) بر آنان شاهد آوردیم. و کتاب (قرآن) را بر تو فرو فرستادیم که بیانگر هر چیز (از کلیات دین) و رهنمود و رحمت و مژده ای برای مسلمانان است.

نکته ها و اشاره ها:

1.در آیه ی هشتاد و چهارم سوره ی نحل اشاره ای اجمالی به گواهان رستاخیز شد و اینک در این آیه همان مطلب را تأکید و تکمیل می کند و می فرماید که این گواهان از خود مردم هستند.

۱. خدا به همه چیز آگاهی دارد و نیاز به گواه ندارد، اما وجود این گواهان برای تأکید بیش تر بر نظارت دایمی بر اعمال انسان هاست و هشداری است به مردم که مراقب اعمال خود باشند.

3.پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نیز از گواهان هستند، اما این آیه ایشان را، برای تأکید بیش تر، جداگانه ذکر کرد تا نشان دهد که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله گواه اعمال مسلمانان صدر اسلام است و یا این که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله شاهد بر گواهان امت ها و مسلمانان است.[2]

4.هر امتی شاهد و گواه دارد، و بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله نیز باید در بین مسلمانان گواهی باشد. این شاهد باید معصوم و عاری از خطا و گناه باشد تا حق شهادت را به خوبی ادا کند؛ از این رو مفسران شیعه برآن اند که شاهدان و گواهان بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله، امامان علیهم السلام هستند.[3]

5.یکی از معانی گواه بودن پیامبران و امامان آن است که آنان شاهد عملی هستند؛ یعنی وجودشان، الگو و معیار سنجش حق و باطل و کردار انسان های دیگر است.[4]

6.قرآن بیان کننده ی همه چیز است و همین مطلب مورد تأکید احادیث اهل بیت علیهم السلام نیز قرار گرفته است. در حدیثی از امام صادق علیه السلام حکایت شده که خدا در قرآن هر چیزی را بیان کرده است. به خدا سوگند چیزی که مورد نیاز مردم بوده است کم نگذارده، تا کسی نگوید: «اگر فلان مطلب درست بود در قرآن فرود می آمد.» آگاه باشید که همه ی نیازمندی های بشر را خدا در آن فرو فرستاده است.[5]

7.وجود همه چیز در قرآن بدان معنا نیست که قرآن دایرة المعارف علوم و فنون است، بلکه مقصود آن است که کلیات مطالب مربوط به هدایت بشر در قرآن آمده است؛ چراکه قرآن کتاب هدایت و تربیت است، پس اولًا، بدیهی است که همه ی جزئیات علوم و فرمول های شیمی و فیزیک و مانند آن در ظواهر آیات قرآن وجود ندارد.

و ثانیاً، در مورد عقاید و احکام دینی نیز کلیات مطالب در قرآن آمده است؛ مثلًا تعداد رکعات نماز در ظواهر آیات نیامده؛ ولی اصول اساسی که مورد نیاز بشر در امور دینی و تربیتی است در قرآن آمده است [6]

8.در این آیه به چهار مرحله ی راه نمایی بشر و چهار ویژگی قرآن اشاره شده است:

الف) بیانگر بودن قرآن، که سبب آگاهی مردم می شود.

ب) هدایتگری قرآن، سبب راه یابی مردم می شود.

ج) رحمتگری قرآن، که برای پیروان عملی قرآن است.

د) بشارتگری قرآن، که به مؤمنان شایسته کردار مژده ی پاداش و بهشت می دهد.

آموزه ها و پیام ها:

1.پیامبر اسلام و برگزیدگان امت ها، گواه اعمال هر ملت هستند.

2.پیامبر اسلام خود الگو و شاهد و کتابش جامع و کامل است.

3.قرآن بیانگر کلیات و نیازهای هدایتی بشر است.

4.قرآن بیانگر، هدایتگر، رحمتگر و بشارتگر مسلمانان است.

5.برنامه های (کلی زندگی) خویش را از قرآن بگیرید.

6.اگر می خواهید از هدایتگری و رحمتگری و بشارتگری قرآن استفاده کنید، مسلمان شوید.

پی نوشت:

[1] سوره نحل، آیه 89

[2] « هولاء» یا به مسلمانان اشاره دارد و یا به شهدای امت های پیشین و یا هر دو؛ البته در تفسیر قمی و تفسیر صافی، ج 3، ص 150 گفته شده: پیامبر صلی الله علیه و آله شاهد امامان علیهم السلام است و امامان شاهد بر اعمال مردم هستند.

[3] ر. ک: تفسیر نمونه، ج 11، ص 360 و تفسیر صافی، ج 3، ص 149- 150.

[4] ر. ک: سوره ی نساء، ذیل آیه ی 41.

[5] کافی، ج 1، ص 59؛ تفسیر نور الثقلین، ج 3، ص 74؛ تفسیر صافی، ج 3، ص 151 و بحارالانوار، ج 65، ص 237 و ج 89، ص 81.

[6] ر. ک: درآمدی بر تفسیر علمی قرآن، ص 161.

منبع:حوزه نت