روضه خانگی جایگزین برای هیأت در ایام شیوع کرونا

برگزاری مجالس روضه‌های خانگی یکی از رسم‌های دیرین ایرانیان است. براساس برخی نقل‌های تاریخی، روضه‌های خانگی زمانی که رضاشاه در سال ۱۳۱۴ هجری شمسی، برگزاری مجالس عزاداری در مساجد و تکایا را ممنوع کرد، میان مردم رواج یافت و مردم برای برپایی مجلس عزاداری به خانه‌ها رفتند و هربار یک نفر بانی روضه در منزل خود بود و حتی پس از آزادی دوباره برگزاری مجالس عزاداری در حسینیه‌ها و مساجد، جلسات روضه‌های خانگی در کنار تکایا و هیأت‌ها ادامه پیدا کرد.

روضه خانگی، رسمی ۸۵ ساله در تهران

روضه خانگی به دلیل سادگی ظاهری رواج بسیاری پیدا کرد که حتی بی‌نشان و بی‌علامت، برگزار می‌شد و مردم دهان به دهان به یکدیگر خبر می‌دادند که فلان روز منزل یکی از بچه‌محل‌ها روضه‌ خانگی برپاست. در برخی محله‌های تهران این رسم سابقه‌ای ۸۵ ساله دارد، از جمله محله لویزان و بافت سنتی آن در شمال شرق تهران که مجلس روضه خانگی در بسیاری روزهای ماه قمری برپا می‌شود.

صغری متقیان بانی روضه خانگی هشتم هرماه در محله لویزان در این باره می‌گوید: «این روضه‌ها از گذشته در خانه مادرم برگزار می‌شد و از سال ۱۳۳۰ به صورت مستمر توسط بنده، برگزار و تلاش شده است که وقفه‌ای در آن نباشد. در این مراسم از ابتدای امر مداحانی همچون حاج ریحون، مرشد احمد، میرزا ابراهیم، مرشد رجبعلی رضائیان، مرشد غلامعلی، مرشد داوود رضائیان و ... مدیحه‌سرایی داشتنه‌اند و امروز نیز حاج محسن شمس‌آبادی در این مراسم روضه‌خوانی می‌کند.»

روضه خانگی جایگزین برای هیأت در روزهای شیوع کرونا

اما این روزهای با شیوع ویروس کرونا در کشور و تعطیلی برگزاری جلسات هیأت‌های مذهبی و به خصوص با توصیه در خانه ماندن مردم، مجلس روضه‌های خانگی رنگ و بوی دیگری پیدا کرده است و به محفلی برای دعا و مناجات اهل خانه، می‌تواند مبدل شود.

توصیه‌ غلامرضا سازگار به یاد کردن امام حسین (ع) در این ایام

برگزاری روضه و یاد کردن از نام اهل بیت (ع) در جمع همسر و فرزندان، اثرات تربیتی بسیاری هم دارد. غلامرضا سازگار شاعر پیشکسوت و مداح اهل بیت (ع) در این باره می‌گوید: تعطیل شدن مجالس امام حسین (ع) خطرش از کرونا بیشتر است. چاره‌ای نیست اما مداحان و حتی خود مردم می‌توانند از امام حسین (ع) برای خانواده‌شان یاد کنند. روضه‌ای بخوانند، سلامی به ایشان دهند و اشک بریزند. زیرا بسیار خطرناک است که مجالس تعطیل شده‌ است و در هیچ خانه‌ای صدای امام حسین (ع) بلند نمی‌شود.

آقایان، مداحان، علما، بزرگان و غیر مداحان که می‌توانید از کربلا برای زن و بچه خود بگویید، این کار را انجام دهید و گریه کنید تا ان‌شاءالله این مصیبت از ما دور شود.

چای و غذای روزانه را به نام اهل بیت(ع) متبرک کنید

روضه‌های خانگی، سادگی بسیاری دارد به‌طوری که با یک پذیرایی ساده همچون چای و قند نیز می‌توان اقدام به برگزاری این روضه اقدام کرد تا بتوان از ثواب بسیار آن بهره‌مند شد. این روزها که اهل خانه دور یکدیگر جمع‌ شده‌اند، زنان می‌توانند چای را به نیت اهل بیت (ع) آماده و یا غذا را به نیت این ذوات مقدسه طبخ کنند و پس از جلسه روضه چندنفره خود، میل کنند.

در کتاب «یادت باشد» که برگرفته از خاطرات زندگی شهید مدافع حرم حمید سیاهکالی است داریم که وی جدولی از ذکر و نام ائمه اطهار (ع) آماده کرده و در آشپزخانه روی یخچال نصب کرده بود، توصیه داشت تا موقع پخت غذا در هر وعده نام آن معصوم (ع) برده شده و غذا به نیت ایشان آماده شود، به این شکل او و همسرش در تمام ایام سال غذای نذر شده به نیت ائمه معصوم (ع) را صرف می‌کردند.

قرائت زیارت عاشورا، مناجات شعبانیه، دعای عفتم صحیفه سجادیه، حدیث کساء و ... می‌تواند بزم آغاز این یاد کردن اهل بیت (ع) را در خانه‌ها ایجاد کند.

آیت‌الله رئیسی رئیس قوه قضاییه در این باره اظهار داشت:

اکنون که ملاحظات بهداشتی موجب تعطیلی اماکن مقدسه و اجتماعات دینی شده است، اعضایی از خانواده که این روزها در کنار یکدیگرند، می‌توانند بدون خروج از منزل، سنت مبارک روضه‌های خانگی و قرائت حدیث کساء را برای استغاثه احیاء کنند. این سنت مبارک راهی برای حضور با تضرع به درگاه قادر بی‌همتا و استمداد از ذوات مقدسه اهل‌بیت (ع) با ذکر فضائل، مناقب و یادکرد از مظلومیت و مصائب آنان، و دعا برای رفع بلا است.

بهره‌گیری از فضای مجازی برای برگزاری روضه خانگی

ایام شعبان مصادف با اعیاد بزرگی است، هیأت‌های مذهبی این روزها با توجه به شیوع ویروس کرونا، جلسات مذهبی خود را در قالب حسینیه‌های مجازی برگزار می‌کنند که این نیز خود می‌تواند فضا را برای برگزاری یک روضه خانگی بانوای مداحان فراهم کند و از طریق اینستاگرام و یا شبکه‌های تلویزیونی که برخی از برنامه‌ها را پخش می‌کنند، صدای آنان را به جمع روضه خود برد.

همچنین می‌توان از صوت‌ها و ویدئوهای پیشین بارگذاری شده هیأت‌ها به مناسبت‌های مختلف نیز استفاده کرد و نوای روضه و نوحه را به جمع خانوادگی خود آورد.

رسم روضه‌‌خوانی‌ها در گذشته براین اساس بوده است که مردم باتوجه به گرفتاری‌های خود و رفع این حاجت به یکی از ذوات مقدسه متوسل می‌شدند و از او طلب می‌کردند تا واسطه او میان خداوند برای رفع این مشکل شود. سیدعلی سادات رضوی مداح و پیرغلام اهل بیت (ع) در این باره می‌گوید: «در گذشته اگر فردی پسردار می‌شد، برای سلامتی و بقای این بچه، نذر روضه حضرت علی‌اصغر (ع) می‌کرد. زمانی که نوجوان داشت، روضه حضرت قاسم (ع) و حضرت علی اکبر (ع) می‌خواندند. اگر فردی گرفتار بود یا اسیر داشت، نذر می‌کرد ۷ نوبت روضه موسی بن جعفر(ع) در صبح چهارشنبه خوانده شود. گرفتاری دنیایی داشتند، روضه امام جواد (ع) خوانده می‌شد. شاید این روضه‌ها مبنای تاریخی و علمی نداشته باشد، اما به این دلیل که روایت داریم امام جواد (ع) امور دنیایی مردم را برآورده می‌کرد، به این دلیل به ایشان متوسل می‌شدند یا به این دلیل که موسی بن جعفر (ع) خود محبوس بود، برای رفع گرفتاری‌ها به ایشان متوسل می‌شوند.»

براین اساس هر زمان مردم بیماری داشتند نذر روضه امام سجاد (ع) می‌کردند، این روزها نیز ما هم برای شفای بیماران و رفع بلا از کشور، می‌توانیم توسل به سرداران کربلا به‌ویژه امام سجاد (ع) و در نهایت امام زمان (عج) داشته باشیم.

منبع: فارس