روایات موجود درباره مدت حکومت امام زمان(عج) و پس از آن

حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا بهروزی‌لک، در ادامه مباحث «حکومت جهانی موعود در قرآن کریم » به بحث سرانجام حکومت امام عصر(عج) پرداخت و گفت: در مورد مدت حکومت امام، روایات متعددی وجود دارد، از ۵ سال تا ۳۰۹  سال ارقامی هستند که بیان شده است و روایات سنی ۷ سال را ترجیح داده‌اند.
 
وی اضافه کرد: طبری از خدری نقل کرده که قیامت برپا نمی‌شود مگر آنکه مردی از خاندان من ظهور کرده و عالم را پر از عدل و داد می‌کند و مدت حکومتش هفت سال است. نعمانی هم بیش از ۱۹ سال را ذکر کرده است.
 
بهروزی‌لک بیان کرد: از امام صادق(ع) نقل شده که فرمودند قائم چند سال حکومت می‌کند و امام فرمودند که هفت سال البته هر سال آن دوره با ده سال از سال‌های امروز برابری می‌کند که همان ۷۰ سال ما می‌شود؛ روایتی از امام باقر(ع) نقل شده که امام به اندازه توقف اصحاب کهف حکومت خواهد کرد.
طولانی بودن حکومت امام
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) اضافه کرد: در دعای سلامتی امام زمان(عج) از خدا می‌خواهیم که مدت بقای آن حضرت را طولانی قرار ده؛ لذا حکومت موعود کوتاه نخواهد بود و منطق تحقق حکومت ایشان هم چون قرن‌ها انسان‌ها منتظر هستند نمی‌تواند کوتاه باشد، باید آنقدر طولانی باشد که ارزش آن جامعه که مورد انتظار خیلی از انسان‌هاست و امن و آرمانی است، تحقق یابد.
 
وی بیان کرد: علامه مجلسی اشاره کرده که اخبار متفاوت در مورد مدت حکومت، برخی بر همه فرمانروایی و برخی بر زمان استقرار دولت او و برخی بر سال‌های زمان دوره ایشان(که گفته شده روزهای آن طولانی تر از دوره فعلی است) دلالت دارد؛ البته ایشان و بسیاری از علما گفته‌اند که الله اعلم.  
 
بهروزی‌لک با بیان اینکه شهید صدر هم قول هفت سال حکومت را مد نظر دارد، اظهار کرد: وی معتقد است که دلیل اختلاف این احادیث، برای این بود که نمی‌خواسته‌اند اعداد را صریحاً بازگو کنند تا مردم هر کدام را که دوست دارند برگزینند و ائمه معصومان عامدانه این اعداد را بیان فرموده‌اند که البته این نظر، ضعیف به نظر می‌رسد زیرا اگر عمدی بود عدد ذکر نمی‌کردند؛ آیت‌الله مکارم هم جمع‌بندی کرده که ممکن است به دوره‌های مختلف مانند شکل‌گیری، تکامل و نهایی شدن اشاره کرده باشد که از هفت تا ۳۰۹ سال خواهد بود.
دوران بعد از امام مهدی (عج)
وی با طرح این سؤال که آیا حکومت مهدی(عج) و مهدوی یکسان است؟ بیان کرد: حکومت مهدی(عج) حکومت امام است ولی حکومت مهدوی می‌تواند بعد از امام  هم مدتی ادامه یابد و امام مهدی(عج) آغازگر این حکومت است؛ چهار گزینه برای دروه بعد از امام بیان شده است؛ اولین دیدگاه وقوع هرج و مرج در جهان بعد از وفات امام مهدی(عج) است که در غیبت نعمانی ذکر شده است و بیان شده که حتی ۵۰ سال طول می‌کشد؛ طبق این حدیث آمده که سپس آشوب می‌شود و ۵۰ سال رخ خواهد داد.
 
بهروزی‌لک افزود: از جابربن یزید جعفی روایت شده که از امام باقر(ع) نقل شده که از ما اهل‌بیت مردی ۳۰۹ سال حکومت می‌کند و بعد از ۱۹ سال وفات خواهد کرد، سپس آشوب می‌شود؛ گزینه دوم اینکه وقتی امام مهدی(عج) شهید شدند دیگر اشراط الساعه آغاز  و قیامت می‌شود که حدود ۴۰ روز قبل از قیامت امام از دنیا خواهند رفت؛ این نظر در کلام شیخ مفید و برخی بزرگان مطرح شده و مفید و کراجکی، نیشابوری و طبرسی و بسیاری از علما آن را پذیرفته‌اند.
 
استاد دانشگاه باقرالعلوم با بیان اینکه این دیدگاه با مبانی کلامی ما سازگار است، گفت: زیرا امام خاتم الاوصیاء است و با نبود ایشان، اشراط الساعه آشکار خواهد شد. در روایت داریم که وقتی حجت روی زمین نباشد زمین خشم می‌گیرد که قیامت از مصادیق آن است. قولی که بنده به تبع نجم‌الدین طبسی قبول دارم همین قول دوم؛ یعنی خاتمه حکومت امام و همزمانی با قیامت است.
حکومت فرزندان امام منتفی است
بهروزی‌لک تصریح کرد: دیدگاه سوم حکومت فرزندان امام است که مجلسی با عنوان «قیل» بیان کرده است؛ در این نظر با مبانی کلامی ما سازگار نیست، زیرا ائمه دوازده نفر هستند و شمارش امام بیشتر با مبانی شیعه سازگار نیست و اگر آنها معصوم نباشند حجت از زمین خالی می‌شود که باز موجه نیست و با مبانی ناسازگار است.
 
وی افزود: قول چهارم هم این است که حکومت امام آغاز حکومت مهدوی است و ائمه دیگر بعد از ایشان حکومت می‌کنند و رجعت امتداد خواهد یافت. اجماع نسبی وجود دارد که زمان رجعت، در دوره حضور امام رخ می‌دهد؛ متأسفانه ذهنیتی اعمال می‌شود که گویا رجعت بعد از امام است در حالی که مسلماً این طور نیست.
 
بهروزی‌لک تصریح کرد: در روایت «اثنی عشر مهدیا» مطرح شده که حتی رجعت برای خود امام هم ذکر شده است. البته این دیدگاه، قوی نیست زیرا امام خاتم الاوصیاء است و مضافا اگر قرار است امام دوباره رجعت کند با فلسفه رجعت ناسازگار است و شهادت امام هم مبنایی ندارد.

منبع: ایکنا