نقش کلیدی دختر امام جواد در ساخت گنبد بارگاه کریمه اهل بیت

حضرت معصومه (س) که در مدینه زندگی می‌کردند، یک سال پس از خروج امام رضا (ع) از مدینه به بهانه دیدار برادرشان به ایران سفر کردند، اما در میانه راه در شهر ساوه به بیماری مبتلا شده و سپس از خادم خود خواستند که ایشان را به قم برسانند.

موسی‌بن خزرج اشعری، یکی از راویان امام رضا (ع) میزبان حضرت معصومه (س) در هنگام ورود به قم بود. حضرت معصومه (س) در منزل او سکنی گزید و پس از ۱۷ روز دار فانی را وداع گفت.

موسی‌بن خزرج اشعری مالک زمین بابلان بود. او این زمین را برای تدفین حضرت معصومه (س) معین کرد و پسران سعد اشعری پس از وفات این حضرت سایبانی از بوریا را بر سر تربت ایشان درست کردند. این سایبان تا زمانی که دختر امام جواد (ع) گنبدی بر سر تربت حضرت معصومه(س) بنا نهاد، پابرجا بود. در زمان ساخت گنبد ۵ بانوی دیگر از جمله ۳ دختر امام جواد (ع) زیر قبه حضرت معصومه (س) مدفون شدند و ۲ قبه کوچک روی مدفن آن‌ها ساخته شد.

این قبه‌ها در سال ۵۲۹ قمری توسط شاه بیگم دختر عماد بیک با گنبد اصلی ترکیب شد. گنبدی که در این زمان ساخته شد، تا پیش از ظهور صفویه پابرجا بود. اولین کسی که وضعیت این گنبد را تغییر داد، شاه اسماعیل صفوی بنیانگذار سلسله صفویه بود. او ایوان قسمت شمالی حرم حضرت معصومه (س) را در سال ۹۲۵ ساخت و آن را با کاشی‌های معرق فیروزه فام تزئین کرد. صحن عتیق حرم حضرت معصومه (س) نیز در زمان حکومت شاه اسماعیل صفوی بنا نهاده شد.

بعد‌ها، شاه طهماسب صفوی ضریحی از کاشی را برای مرقد مطهرحضرت معصومه (س) ساخت.

شاه عباس صفوی نیز دستور داد ضریحی از فولاد سفید برای حرم حضرت معصومه (س) ساخته شود. این ضریح تا به امروز پابرجاست، اما صفحه‌هایی از نقره به آن افزوده شده‌اند.

فتحعلی شاه قاجار نیز با طلا کردن گنبد حرم حضرت معصومه (س)، ارادت خودش را به این حضرت نشان داد.

هم‌اکنون از مهمترین قسمت‌های آستان حرم حضرت معصومه (س) می‌توان به صحن عتیق، صحن جدید، ایوان آینه، ایوان طلا، صحن زنانه، شبستان امام خمینی (ره) و شبستان حضرت نجمه خاتون اشاره کرد.

گفتنی است از شخصیت‌های مدفون در حرم حضرت معصومه (س) می‌توان از ۶ نفر از شاهان دوره‌های صفویه و قاجار و پروین اعتصامی نام برد.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان