حجت الاسلام رفیعی؛ خودبینی

سوال : دختر جوانی هستم كه واجباتم را انجام مي‌دهم و از محرماتي كه باعث زمينه ي گناه مي‌شود دوري مي‌كنم. اينها باعث شده كه من نسبت به خواهرها و برادرانم كه اين كارها را انجام نمي دهند دچار خودبيني بشوم. من در دلم آنها را پايين تر از خودم مي‌بينم. من فكر مي‌كنم بخاطر اين افكار خدا از من خشمگين است و شايد خدا آنها را بيشتر از من دوست داشته باشد. هر كاری مي‌كنم نمي توانم اين عيب را در خودم از بين ببرم. راهنمايي بفرماييد. 

پاسخ : يك حوزه ی خودبرتر بيني، عُجب و به خود باليدن داريم و يك حوزه ی اينكه عمل من بهتر از آنها است و اين دو حوزه ی متفاوت است. خدا در قرآن می فرمايد: آيا آنان كه می دانند با آنان كه نمی دانند برابرند؟ من ديپلم دارم و شما ليسانس داريد و واقعيت اين است كه شما چهار سال بيشتر درس خوانده ايد و سوادتان از من بيشتر است. اگر من اين حقيقت را در ذهن خودم داشته باشم آيا اين عجب است؟ كسي كه در خانه نماز نمي خواند با من كه نماز مي‌خوانم، كار من از او بهتر است. اگر برادر ايشان در خانه به صحنه‌های حرام نگاه می كند ولی ايشان عفت می ورزند، آيا اين دو يكی هستند؟ آيا فرد با نماز با فرد بی نماز يكی است؟ آيا راستگو با دروغگو يكی است؟ آيا كسی كه كار درست انجام می دهد با كسی كه مجرم است يكی است؟ اين احساس هميشه عجب نيست و خدا از انسان خشمگين نخواهد شد. اگر من گفتم كه نماز خواندن من درست است و بی نمازی شما غلط است و به من اين احساس دست داد كه كاری كه من دارم انجام می دهم درست است و كار آنها اشتباه است، اين عُجب نيست. اين احساس اشكالی ندارد. حتی اين احساس می تواند مشوق هم باشد كه من كارم را پيش ببرم اما اگر من خودم را بالاتر بدانم نه عمل خودم را، اين اشكال دارد. مثلا بگويم من از همه بهتر هستم و من به بهشت می روم و او به جهنم مي‌رود. ممكن است كه خدا كسي را ببخشد و يا فرد در عمرش كاری را انجام داده باشد كه خدا او را به بهشت ببرد. اگر انسان را عُجب گرفت و ديگران را مسخره كرد و اين را به رخ ديگران كشيد، اين احساس غلط است. فردی از امام باقر (ع) سوال كرد كه وقتی من كار خير انجام مي‌دهم من را تشويق مي‌كنند و من خوشم می آيد. آيا اين ريا است؟ امام فرمود: هيچ كس در اين عالم نيست كه از تشويق بدش بيايد. اينكه كار من درست است و كار ديگری غلط است عجب نيست. عُجب كاری است كه شيطان كرد. خدا به شيطان گفت كه در مقابل انسان سجده كن ولی شيطان اين كار را نكرد زيرا من از او برتر هستم او از خاك است و من از آتش هستم. اينكه انسان تعصب بورزد و حقيقت را ناديده بگيرد، اين عُجب مي‌شود. اگر اين خانم بگويد كه من نماز می خوانم پس كار من بهتر از آنهاست كه نماز نمی خوانند. اگر ما متوقع باشيم كه همه به ما احترام كنند عجب است. حضرت امير المومنيين مي‌فرمايد: بدترين بنده را مايوس نكنيد و بهترين بنده را هم اميدوار نكنيد. چون ممكن است كه فرد بد هدايت بشود و فرد خوب گمراه بشود. حُر منحرف بود ولي بعد به راه خوب آمد.

منبع: کانال ایتا سخنرانی ناب