روزها و ایام به عنوان مخلوق خداوند متعال به خودی خود، نحس یا مبارک نیستند

یکی از مسایل مهمی که در میان ملل و اقوام مختلف مورد توجه بوده و مردم کم و بیش بدان معتقد هستند، «سعادت و نحوست ایام» است. آنان بعضی از روزهای سال، ماه و هفته یا برخی از ساعات روز را «سعید و مبارک» و بعضی دیگر را« نحس و شوم» می شمردند. همین اعتقاد سبب می شد که در روزهای مبارک، اعمالی همچون دعا، عبادت، دید و بازدید یا ازدواج را انجام دهند و متقابلا در ایام شوم، از انجام دادن بعضی کارها اجتناب ورزند.

در میان مسلمانان نمونه هایی از این قبیل به چشم می خورد؛ چنان که اعتقاد به مبارک بودن روز مبعث، عیدهای فطر و قربان یا روز جمعه و نیز شوم بودن عاشورا، درمیان مسلمانان رواج دارد. یکی از مصادیق این بحث که هر ساله مورد توجه برخی مسلمانان واقع شده نحوست ماه صفر است.

ماه صفر، دومین ماه قمری پس از محرم الحرام است. در دوران جاهلیت این ماه را « ناجز» می نامیدند. در دلیل نام گذاری این ماه، دو مورد ذکر شده است؛ یکی این که از «صفره» به معنای زرد گرفته شده؛ زیرا زمان انتخاب این نام، مقارن فصل پاییز  و زردی برگ درختان بوده است. دوم آن که از «صفر» به معنای تهی  و خالی گرفته شده است چرا که مردم پس از پایان ماه های حرام، روانه جنگ می شدند و شهرها خالی می شد.

شیعیان دوازده امامی و محبان اهل بیت علیهم السلام ماه صفر را از ایام سوگواری سال می دانند، زیرا در ابتدای این ماه بازماندگان کربلا را به اسیری وارد شام نمودند و آنان را در فشار روحی و روانی قرار دادند. هم چنین بیستم این ماه، مصادف با اربعین شهادت امام حسین علیه السلام و یاران ایشان در کربلا است. بنا به روایت علمای شیعه  و برخی از عالمان اهل سنت، در 28 صفر، رحلت جانگداز رسول گرامی اسلام حضرت محمد (ص) و شهادت سبط ایشان حضرت اما حسن مجتبی علیه السلام و نیز در آخر این ماه شهادت حضرت علی بن موسی الرضا (ع) واقع شده است. بدین جهت شیعیان در این ماه همانند ماه محرم به سوگواری می پردازند.

حجت الاسلام سید غلام عباس موسوی در گفتگو با خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان در خصوص نحوست ماه صفر گفت: هر یک از ماه های سال دارای فضیلت، ویژگی ها، مزایا ،خصوصیات و شرایط و همچنین اعمال خاصی هستند. ماه صفر نیز ماهی است که بعد از سه ماه حرام در میان ماههای قمری قرار گرفته و دربردارنده اعمال، ویژگی ها، حوادث و مسایلی است که در این ماه رخ داده است.

مناسب های ماه صفر

این کارشناس دینی افزود: روز اول و دوم ماه صفر را روز ورود رأس مبارک حضرت عبدالله الحسین علیه السلام و ورود کاروان اهل بیت به شام عنوان کرده اند. همچنین روز دوم صفر روز شهادت «زید بن علی بن الحسین علیه السلام» نیز ذکر شده که فردی شجاع، رشید و بزرگوار بود و در قیام بر علیه بنی امیه به شهادت رسید. بدن مطهر ایشان را 4 سال به دار آویختند. امیر کوفه رأس مبارک زید بن علی بن الحسین را برای هشام بن عبدالملک فرستاد و او سر مبارک را بر سردر کاخ آویخت.

این مبلغ و کارشناس دینی خاطرنشان کرد: سوم ماه صفر به نقلی ولادت امام محمد باقر علیه السلام است. 5 صفر نیز به نقلی روز شهادت رقیه دختر امام حسین علیه السلام در خرابه شام شناخته شده است. 7 صفر را روز ولادت امام موسی کاظم علیه السلام برشمرده اند، 8 صفر وفات حضرت سلمان 9 نهم صفر را روز وفات عماربن یاسر از صحابی پیامبر گرامی اسلام صل الله علیه وآله دانسته اند که پس از فداکاری و استقامت زیاد در راه اسلام به شهادت رسید .

حجت الاسلام موسوی با اشاره به واقع شدن اربعین حسینی در این ماه گفت: 20 صفر مصادف با اربعین حسینی است که هم روز بازگشت کاروان اسرای اهل بیت و روز زیارتی حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام به شمار می رود و هم روزی است که جابربن عبدالله انصاری که به همراه عطیه جهت زیارت مرقد مقدس امام حسین علیه اسلام رهسپار کربلا شده بود، به کربلا رسید و امام را زیارت کرد. روز اربعین در روایات نیز مورد توجه قرار گرفته است و امام صادق علیه السلام زیارت اربعین را یکی از نشانه های مومن عنوان کرده اند.

وی با بیان رخدادهای سه روز آخر ماه صفر، این رویدادها را حوادث بسیار بزرگ و قابل توجه دانست و گفت: از جمله این رویدادها شهادت امام مجتبی علیه السلام، رحلت پیامبر گرامی اسلام و شهادت امام رضا علیه السلام است.

مبارکی و یا نحوست روزها به دلیل حوادث و وقایع اتفاق افتاده در آن زمان است

وی در بیان دلیل مشهور شدن این ماه به نحوست گفت: ماه صفر در میان مردم به ماه پر نحوست معروف شده است. ماهی که در آن سعادتی نیست. اما در این زمینه ابتدا باید به این نکته توجه داشت که عظمت، سعادت، مبارکی و یا نحوست زمان ها، بصورت کلی به دلیل حوادث و وقایع اتفاق افتاده در آن زمان است. هرگونه اتفاقی که در یک زمانی قرار گرفته است می تواند آن زمان را مبارک و سعادتمند کرده یا نامبارکی و نحوستی را در پی داشته باشد. در ماه صفر نیز چند رخداد بزرگ نامبارک روی داده است که از جمله آنها رحلت پیامبر گرامی اسلام صل الله علیه و آله است.

این کارشناس دینی با اشاره به روایتی از حضرت صادق علیه السلام گفت: امام صادق علیه السلام می فرمایند شیعیان ما کسانی هستند که در شادی ما شادند و در عزای ما غمگین. بنابراین شیعه در ماه صفر همانند محرم محزون است و باید غمگین و اندوهگین و عزادار رسول گرامی اسلام و فرزندان ایشان باشد. بنابراین ماه صفر فی نفسه نمی تواند نحوستی داشته باشد و نحس نیست بلکه به دلیل حوادثی که در آن رخ داد از جمله این که ارتباط مردم با پیامبر اعظم قطع شد، آن را ماهی نامبارک تلقی می کنند.

صدقه می تواند آفات ماه صفر را از ما دور کند

حجت الاسلام موسوی افزود: برای دفع بلا و رفع مشکلات انجام چند عمل مورد سفارش قرر گرفته است که از جمله این اعمال می توان به دادن صدقه اشاره کرد. صدقه می تواند آفات این ماه را از ما دور کند. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که صدقه دامنه گسترده ای دارد و تنها پول دادن نیست. بلکه هر کار عمرانی، کارخیر، دستگیری از دیگران به هر شکل ممکن، نوعی صدقه است اما بارزترین شکل آن که در اذهان مردم تجلی می کند پول دادن است .

قرائت روزانه دعای «یا شدید القوی و یا شدید المحال ...»

این مبلغ دینی خاطر نشان کرد: در این ماه باید دعا کنیم که خداوند ما را از آفات، بلاها، آسیب ها، ناراحتی ها و ناگواریها حفظ کند. در همین راستا دعاهایی نیز در کتب و منابع معتبر نقل شده است که به عنوان نمونه می توان به دعای «یا شدید القوی و یا شدید المحال ...» اشاره کرد که سفارش شده است افراد در ایام ماه صفر ده بار در هر روز آن را بخوانند تا در پرتو عنایت خدا محفوظ باشند .

حجت الاسلام موسوی تاکید کرد: این انسان است که می تواند رحمات، خیرات و برکات الهی را به وسیله اعمال حسنه ، نماز، دعا و نیکی جلب کند. بنابراین نباید از ماه صفر هراس داشت و نگران نحوست آن بود بلکه در هر ماه و هر زمانی که در آن قرار می گیریم می بایست توجه ویژه به قدرت الهی داشته باشیم و بدانیم خداوند این قدرت را دارد که هر زمانی را به شکلی خاص و دارای شرایط خاص قرار دهد.

در پایان باید به این نکته توجه کرد که هر یک ازایام و لحظات مخلوق خداوند متعال بوده و به خودی خود، نحس یا مبارک نمی باشد. بلکه اتفاقات به وجود آمده در این زمان ها است که آن را در نظر ما مبارک و میمون یا نحس و بد یمن می گرداند. این که ماه صفر از ماه های نحس  و غم و ماه ربیع الاول از ماه های شادی و امید است، روایات و مطالبی از بزرگان در این باره وارد شده است اما دلالت این مطلب بر خصوص نقل هایی مانند وعده به بهشت، تایید نمی شود. ضمن آن که با توجه به مقدمات گذشته، ماه صفر نحس نیست؛ بلکه به واسطه وقایعی که در آن اتفاق افتاده، مردم عامی آن را نحس می دانند؛ به عنوان مثال واقع شدن وفات رسول خدا صل الله علیه و آله در آن و یا به جهت آن که این ماه، بعد از سه ماه حرام (ذی القعده، ذی الحجه و محرم الحرام) قرار گرفته که در آن سه ماه جنگ و قتال نبوده و در این ماه شروع به قتال می کردند.

بنابراین اگر افرادی برخی اعمال غلط و بی پایه مانند کوبیدن درب مساجد در اول ربیع الاول را به دین نسبت دهند بدعت و حرام خواهد بود؛ زیرا بدعت در دین و شرع به معنای « نسبت دادن چیزی به دین است که در واقع جزء دین و شریعت نیست».

 منبع: شبستان