استاد پناهیان؛ چگونه مهربانی خدا رو باور کنیم

یکی از موانع درک مهربانی خدا این است که «آدمِ مهربان» ندیده‌ایم و «سیستم مهربان» نداریم. سیستم مهربان به‌جای قانون از روابط انسانی استفاده می‌کند. سیستم مهربان به‌جای قانون از محبت و مهربانی و خجالت‌زده‌کردنِ دیگران استفاده می‌کند؛ از این سیستم باید دفاع کرد.

 با بخشی از سیستم‌ها و ساختارهایی که ما برای خودمان تعریف کرده‌ایم، نمی‌شود مهربانی را منتشر کرد، چون خیلی از این ساختارها مهربانی را کاهش می‌دهند. فکر می‌کنید اگر بعد از ظهور، بشریت زیر سایۀ یک امام مهربان زندگی کند، اصلاً به این ساختارها و قوانین نامهربانانه احتیاج دارد؟! نه؛ چون عالم بشریت، صاحب خواهد داشت؛ صاحبی که مثل یک پدر دلسوز برای تک‌‌تک بچه‌هایش دل می‌سوزاند!

وقتی حضرت تشریف بیاورد، ساختارهای جامعه عوض می‌شود؛ ساختارها مهربانانه می‌شود. آن سیستم واقعاً از این سیستم‌های قانونی، آئین‌نامه‌ای و نظارتی و حداقلی، بهتر کار می‌کند؛ این سیستم‌های موجود هزارتا مشکل دارد.

ما خودمان هم در برخی محیط‌های کوچک می‌توانیم ساختار و سیستم مهربان را ایجاد کنیم؛ مثلاً در یک مدرسه می‌توانیم سیستمی سرشار از مهربانی ایجاد کنیم و برای کنترل رفتارهای غلط، مناسبات انسانی را مؤثرتر از قانون قرار بدهیم به‌طوری که در آن سیستم، افراد بگویند: «فلانی این‌قدر به من لطف کرده که من اصلاً رویم نمی‌شود در کارم کم بگذارم یا به‌راحتی غیبت کنم(در مدرسه یا سرِ کار حاضر نشوم)»

قانون خیلی محترم و خیلی لازم است، اما قانونِ زیادی، حال آدم‌ها و زندگی‌ها و روابط انسانی را خراب می‌کند. وقتی شما مهربانی و رابطۀ انسانی را حذف می‌کنید و جایش قانون می‌گذارید، چه اتفاقی می‌افتد؟ طرف در توجیه نامهربانیِ خود می‌گوید: «این حقِ من است که این کار را انجام دهم!» وقتی قانون را جای مهربانی به‌کار می‌گیریم، نامهربانی را ترویج کرده‌ایم.

خیلی‌‌وقت‌ها قانون برای کنترل آدم‌های بد است، خیلی‌وقت‌ها بنا بر این است که «همه دزد هستند!»؛ این‌طوری می‌‌خواهند جلوی دزدی و سوءاستفاده را بگیرند. همه‌جا که لازم نیست قانون و مقررات بگذاریم؛ مگر همه‌جا می‌خواهیم دزد بگیریم؟! مگر همه‌جا بی‌اعتمادی و سوءظن هست؟!

بله؛ وقتی «سیستم مهربان» تعبیه کنیم و با همه «با حسن‌ظن و اعتماد» برخورد کنیم، طبیعتاً بعضی‌ها سوء‌استفاده می‌کنند. باید جلوی سوء‌استفادۀ این افراد بد را با «حمیتِ جمع» بگیریم تا سیستم مهربان، از بین نرود؛ یعنی با اهتمامی که جمعِ آنها بر حفظ این سیستم مهربان دارند، جلوی سوءاستفاده‌ها گرفته شود، البته شرطش این است که تعداد و فرهنگِ افراد مهربان در این سیستم غلبه داشته باشد.