اهمیت مراقبت از قلب و جان در ماه پر فضیلت رجب

ماه رجب هفتمین ماه از ماه‌های قمری، ماهی بسیار شریف و از ماه‌های حرام است که فضائل زیادی در روایات برای آن بر شمرده‌اند. به ماه رجب «رحب الأصب» یعنی ماه ریزش رحمت خداوند بر مردم نیز می‌گویند.

آیت الله حاج میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب شریف «المراقبات» درباره فضیلت ماه رجب می‌گوید:

ماه رجب، ماه بسیار شریفی است به این جهت که:

۱- از ماه‌های حرام می‌باشد.

۲- از اوقات دعا می‌باشد و حتی در زمان جاهلیت به این مطلب مشهور بوده و مردم آن زمان منتظر این ماه بوده تا در آن دعا کنند.

۳- این ماه ، ماه امیرالمؤمنین (علیه السلام) می‌باشد؛ همانطور که در بعضی از روایات آمده است چنانچه شعبان، ماه رسول خدا (ص) و رمضان ماه خدای تعالی می‌باشد.

۴- شب اول آن یکی از چهار شبی است که تاکید به زنده نگهداشتن آن به عبادت شده است.

۵- درباره روز نیمه آن آمده است که محبوب‌ترین روزها نزد خداوند بوده است.

۶- روز بیست و هفتم این ماه ، مبعث پیامبر اکرم (ص) می‌باشد.

روزی که زمان ظهور رحمت خداوند است. چیزی که از اول خلقت تا کنون مانند آن دیده نشده است.

مراقبت از قلب در ماه رجب

آیت الله ملکی تبریزی در ادامه می‌گوید: «مهم این است انسان مواظب قلبش باشد که زنده با ذکر خدا و با حضور در مقابل او به مراسم بندگی که موجب رضایت اوست مشغول باشد. زیرا مقصود از زنده داشتن شب‌ها زنده نمودن قلب در آن است و زنده بودن قلب نیز فقط با ذکر و فکر است و قلب غافل مانند مرده است. و کسی که مشغول به مکروهاتی که مورد رضایت خدا نیست، باشد، پایین‌تر از مرده است. و کسی که مشغول به محرمات الهی در این شب‌ها باشد، بدتر از کسی است که در غیر این شب‌ها مرتکب حرام می‌شود. و شاید همین کار باعث شود که انسان عاقبت به خیر نشود.

انسان باید تلاش کند که – در حالی که خیال می‌کند شب زنده داری کرده و رستگار شده – از دسته سومی که گفتیم نباشد. زیرا در این صورت از کسانی خواهد بود که خداوند متعال درباره آنها فرموده: «از لحاظ عمل زیانکارترین (بدکارترین) افراد هستند ولی خیال می‌کنند کارهایشان خوب است.» و فکر می‌کنم از گناهان پنهانی خالی نباشی، مثل تأخیر توبه از بعضی گناهان زیرا مشهور این است که سرعت در توبه واجب فوری است و ترک واجب نیز حرام است مانند تزکیه نفس از بعضی از اخلاق که واجب عینی است و ترک آن و مشغول شدن به عبادات مستحبی حرام است و همینطور گناهان دیگری که مانند این دو گناه مخفی و پنهان هستند. خلاصه اینکه انسان باید قبل از فرا رسیدن این شب‌ها و اوقات شریف مواظب خود بوده و بیش از سایر وقت‌ها حال خود را بررسی کند و بکوشد که گناهی در او نباشد تا در تجارت با پروردگار ضرر و زیانی ندیده، نور عبادت کنندگان را از دست نداده و مانند بنده‌ای نباشد که سلطان او را به مجلسش برای هدیه دادن و بزرگداشت او، بلکه برای مأنوس نمودن و مناجات و حال‌های عالی به همراه اولیای بزرگوار خداوند، دعوت نموده و او در این مجلس حاضر شده و در حضور سلطان به مخالفت او بپردازد و در خانه رحمان و آشکارا به عبادت شیطان بپردازد و با این اعمال سزاوار خواری بزرگی شده و به جای به دست آوردن بزرگداشت خدا، ذلت و خواری به دست آورد.

بهره‌وری از خلوص در روزها و شب‌های ماه رجب

به هر صورت به حکم عقل واجب است در این شب و امثال آن، از هر چیز ممکن در به دست آوردن رضایت خداوند و سلامتی حال‌ها و عمل‌ها از آفت‌ها، کمک گرفت و با تمام توان باید به این مهم پرداخته تا عمل او خالص و خودش نیز مخلص برای خداوند متعال باشد. در این صورت است که عمل کم نیز کافی است زیرا پاداش عمل خالص از بنده مخلص بدون حساب است؛ و بنده‌ای که نیت درستی داشته باشد، در معامله با مولای خود فقط با خلوص صادق راضی می‌شود؛ و تمام سعی خود را در این جهت به کار انداخته و این مطلب برای او از هر چیزی مهم‌تر است. زیرا این مطلب با آرزو به دست نیامده، و تنها با علاقه به آن، نمی‌رسند. کسی که تفاوت این حالت‌ها را نبیند در ازدیاد عبادت‌های ظاهری خیلی تلاش می‌کند، در حالی که در باطن و قلب خود مخالف پروردگار و دارای حالت‌های پست و اخلاق فاسدی از قبیل ترک واجب و انجام حرام بوده و عمل خود را با ریا و کسب شهرت، نفاق، عجب و نادانی و مخالفت با خدا انجام می‌دهد.

همچنین باید سعی بر لطیف کردن عمل بیش از ازدیاد عمل بوده و دعا و مناجاتی را انتخاب کند که عبادت‌های آن مشتمل بر تملق و خضوع و اعتراف بیشتر به حق منت خداوند در مشرف کردن بندگان به تکلیف باشد؛ حرکات و حالات او به گونه بگونه‌ای باشد که دل را نرم کرده و باعث تواضع و زهد بیشتری گردد، مثل پوشیدن لباس‌های مویین، روی خاک و خاکستر نشستن، گذاشتن خاک بر سر و با طناب و زنجیر دست‌های خود را به گردن بستن و مانند انسان بی خبر و مست بودن که گاهی نشسته، گاهی ایستاده، گاهی سجده نموده، و گاهی راه رفته و گاهی سر را بر دیوار و گاهی چانه‌ها را بر خاک می‌گذارد. این اعمال از حالت‌های قلب و شناخت ذلت نفس و عظمت خدا سرچشمه می‌گیرد؛ گرچه خود این عمل‌ها نیز باعث بهتر شدن و برتری حال قلب می‌گردد. و چنین نیست که این کارها فقط برای آنان میسر باشد بلکه کسانی هم که این صفات را ندارند با تمرین این عمل‌ها می‌توانند به آن حالت قلبی برسند.

باید در تمام این ماه، شعبان، رمضان و تمام عمر، اهمیت زیادی به دعا جهت توفیق اخلاص داده، و توجه به خدای متعال با نام‌های او مانند کریم العفو و مبدل السیئات بالحسنات و توسل به او بوسیله محمد و آل او (علیهم السلام) را زیاد کند. زیرا لیاقت توجه به حضرت قدس خدا را نداشته و برای جبران این نقص باید به اولیای آبرومند او متوسل شد. و آنگاه شب خود را با توسل به نگهبانان آنکه از معصومین علیهم السلام می‌باشند، برای اصلاح حال و اعمال خدایی اش به پایان برساند».

منبع: مهر